رهبری کاریزماتیک؛ معایب و مزایا همراه با ۱۰ ویژگی اصلی رهبران کاریزماتیک
- ویژگیهای رهبران کاریزماتیک
- مزایای رهبری کاریزماتیک
- معایب رهبری کاریزماتیک
- بهترین روشهای رهبری کاریزماتیک
رهبران کاریزماتیک از شخصیت و سبک ارتباطی خود استفاده میکنند تا تحسین پیروانشان را به دست آورند. آنها بهطور معمول با دیگران ارتباط مؤثر برقرار میکنند، حساسیتهای عاطفی دارند، به پیوندهای اجتماعی بسیار اهمیت میدهند و در موقعیتهای استرسزا و اضطرابآور، بهخوبی احساسات خود را کنترل میکنند. موضوع عجیبی نیست که بسیاری از رهبران و فعالان سیاسی، افراد کاریزماتیکی محسوب میشوند. رهبری کاریزماتیک، بیشتر از سبکهای دیگر رهبری، به شخصیت فردی رهبر بستگی دارد.
نظریه «رهبری کاریزماتیک»، به نظریه رهبری تحول آفرین یا تحولگراشباهت دارد که در آن، به موضوع «الهامبخشیدن به پیروان» توجه میشود تا دست به اقدام بزنند و از تغییردادن وضع موجود لذت ببرند. رهبری کاریزماتیک از ۲ اصل رهبری تحولگرا استفاده میکند؛ یعنی نفوذ ایدئال و انگیزه الهامبخش.
ویژگیهای رهبران کاریزماتیک
رهبران کاریزماتیک، استعداد بینظیری دارند درمورد اینکه دیگران را محور قرار دهند و به نیازهای اطرافیان توجه کنند. آنها میدانند که چگونه از زبان بدن و نشانههای اجتماعی استفاده کنند تا افراد در کار احساس راحتی کنند.
در اینجا لیستی وجود دارد از ویژگیهای رهبران کاریزماتیک که از آن استفاده میکنند تا افراد را به درک و حمایت از دیدگاهشان ترغیب کنند.
۱. حضور فعال
در رهبری کاریزماتیک، افراد اعتماد به نفس و عزتنفس مناسبی دارند. آنها هنگام صحبت، با افراد ارتباط چشمی برقرار میکنند تا آنها احساس کنند که نظرات و عقایدشان مهماند. حضور فعال، به رهبران کمک میکند تا مهارت گوشکردن را در خود تقویت کنند. آنها بهجای آنکه هنگام صحبتکردن فرد مقابل، به پاسخ خود فکر کنند، از روش «گوش دادن فعال» استفاده میکنند.
۲. برقراری ارتباطات معنیدار
این ویژگی با حضور فعال ارتباط دارد. رهبران کاریزماتیک حساسیتهای عاطفی دارند و با دیگران پیوند احساسی برقرار میکنند. آنها از تعیین هدف و مسائل مربوط به عملکرد، فراتر میروند و به قلب افراد نفوذ میکنند.
۳. کنترل احساسات
با اینکه رهبران کاریزماتیک، قادرند احساسات خود را بهخوبی بروز دهند و به عواطف دیگران توجه کنند، اما در موقعیتهای خاص نیز میتوانند آنها را کنترل کنند.
۴. مدیریت موقعیتهای اجتماعی
در رهبری کاریزماتیک، افراد سازگاری هستند که میتوانند کاری کنند که دیگران بدون درنظرگرفتن موقعیت اجتماعی خود، احساس راحتی کنند.
۵. سخاوتمندی
همه رهبران کاریزماتیک این ویژگی را ندارند، اما بسیاری از آنها در شرایط لازم از این خصوصیت استفاده میکنند. رهبران کاریزماتیک به اصول رهبری خدمتگزار و تحولگرا اعتقاد دارند و برخی اوقات خود را بهجای پیروانشان قرار میدهند تا از نیازهای آنها آگاه شوند. این ویژگی، اختصاص زمان، تماس با افراد، توجه به پیروان، ارائه اطلاعات کاربردی و احترامگذاشتن به دیگران را در بر دارد. رهبران کاریزماتیک باور دارند که سخاوتمندی، موضوع ارزشمندی است.
۶. تعاملات حرفهای
بهطور معمول رهبران کاریزماتیک، سخنرانانی حرفهای هستند که بسیار خوب صحبت میکنند. آنها کلمات را بهخوبی در کنار یکدیگر قرار میدهند تا پیام خود را منتقل کنند.
۷. خودآگاهی
رهبران کاریزماتیک، بر خودشان بهخوبی نظارت میکنند، بر پیشرفت فردی خود بهدرستی تمرکز دارند و با توجه به تمایزاتی که با دیگران دارند، خیلی خوب خود را نشان میدهند. این رهبران قادرند که از مرزهای خود بگذرند و رفتار خود را بازبینی کنند تا در تعامل با دیگران، بیشتر اثربخش باشند؛ در واقع از خودآگاهی خوبی بهرهمند هستند.
۸. خلاقیت و نوآوری
در رهبری کاریزماتیک، افراد مانند رهبران تحولگرا که متخصص کاریزما هستند، از چالشها هراسی ندارند و آنها را فرصتی میدانند برای بهبود شرایط. این رهبران بهجای آنکه بر مشکلات تمرکز کنند، بر راهحلها و بهبود پایدار تیکه میکنند. آنها موضوعی که وجود دارد را خیلی خوب بررسی میکنند، سپس میکوشند تا راهحل یا چشم انداز همسو با آینده را به وجود آورند.
۹. سرسختی و اراده قوی
کشمکشها و تعارضات بسیاری در کار به وجود میآید، اما رهبران کاریزماتیک هیچوقت تسلیم نمیشوند، زیرا معتقدند که باید کار را پیش ببرند و با چالشها روبهرو شوند. آنها نهتنها به این کار باور دارند، بلکه الهامبخش پیروان خود نیز هستند.
۱۰. تواضع و فروتنی
رهبران کاریزماتیک، درک میکنند که مهارتها و توانمندیهای فردی، اثربخش هستند. آنها به دغدغهها و ایدههای پیروان خود گوش میدهند و برای آنها ارزش قائل میشوند. آنها فضایی را ایجاد میکنند تا کارکنان احساس کنند که بخشی از تیم واحدی هستند که برای هدف خاصی تلاش میکنند.
مزایای رهبری کاریزماتیک
- افزایش وفاداری کارکنان: رهبران کاریزماتیک، این توانایی را دارند که به افراد انگیزه دهند و الهامبخش آنها باشند و به این دلیل میتوانند افراد را ترغیب کنند تا بیشتر وفادار و متعهد باشند. هدف آنها این است که کارکنانشان احساس کنند که کار و استعدادشان اهمیت دارد؛ در پی این کار، مشارکت کارکنان بیشتر میشود و کمتر پیش میآید که شغل خود را ترک کنند؛
- پرورش رهبر: رهبران و مدیران کاریزماتیک، شخصیتی مسری دارند و قادرند کارکنان خوشآتیه را به رهبران شایستهای تبدیل کنند. ویژگیهای این رهبران میتواند افراد را تحتتأثیر قرار دهد و بخشی از شیوه مدیریت نهایی آنها شود؛
- بهرهوری بیشتر: رهبران کاریزماتیک، در زمینه کسب اعتماد و احترام در بین کارکنان خود، مهارت فوقالعادهای دارند؛ در نتیجه افراد، نهایت تلاش خود را میکنند تا انتظارات رهبر خود را برآورده سازند. از اثرات این موضوع، میتوان به بهره وری بیشتر و کیفیت بالاتر در انجام کارها اشاره کرد؛
- حرکت به سوی نوآوری: رهبران کاریزماتیک، بهسمت تغییر و نوآوری حرکت میکنند. این افراد همیشه بهدنبال فرصتهایی هستند تا سازمان را بهتر کنند و فرایندها را بهبود بخشند. این امر شرکت را در زمینه آخرین روندها و شیوههای سازمانی، بهروز نگه میدارد؛
- ایجاد فرهنگ یادگیری: ویژگیهای اصلی رهبری کاریزماتیک، فروتنی، ارتباط موثر و بهبود هستند. این رهبران بیشتر بر رشد تمرکز میکنند تا اینکه به تنبیه توجه داشته باشند؛ به این خاطر به اشتباهات، بهعنوان فرصتی برای یادگیری نگاه میکنند. زمانی که طرح اولیه جواب نمیدهد، کارمندان را تشویق میکنند تا راهحلهای دیگری پیدا کنند. این موضوع باعث میشود که کارکنان در کار بیشتر احساس راحتی کنند و برای مسئله، راهحلهای بهتری را پیدا کنند.
معایب رهبری کاریزماتیک
- تمرکز اشتباه: تمرکز بر اخلاقیات، تفاوت اصلی بین رهبری کاریزماتیک و تحولگرا است. رهبری کاریزماتیک، میتواند بیشتر درباره شخصیت و نظام اعتقادی فرد باشد. قدرت تأثیرگذاری بر دیگران، میتواند رهبران را به انسانهای متکبر و خودخواهی تبدیل کند که در برخورد با دیگران، هیچگونه فروتنی و دلسوزیای ندارند؛
- ایجاد سیستم بلهقربانگو: شخصیت رهبران کاریزماتیک، به شکلی است که میتواند کارکنان را به افراد مطیع تبدیل کند؛ همچنین، اصلا کار سختی نیست که بهواسطه شخصیت آنها، سیستم بلهقربانگویی را در سازمان به وجود آورند؛ در نتیجه رهبر کاریزماتیک میتواند ایدههای خود را اجرایی کند، بدون اینکه آنها را به چالش بکشد؛ درحالی که ممکن است برنامههای مطلوبی نباشند؛
- نبود رهبر، مشکلاتی را به وجود میآورد: امکان دارد رهبر کاریزماتیکی که خوب و مؤثر است، تبدیل به ستون اصلی شرکت شود. سرسختی، هدایت و رهبری آنها میتواند باعث شود که افراد رشد و پیشرفت نکنند و در همه امور به رهبر خود وابسته باشند؛ در نتیجه، خروج رهبر میتواند خلأیی را در سازمان ایجاد کند که هیچکس برای پرکردن آن آموزش کافی ندیده است؛
- عدم شفافیت: اگر موفقیتهای رهبر از شکستهایش بیشتر باشند، میتواند موفقیتهایش را مدیون توانمندیهای کاریزماتیک خود بداند و بیشتر بر آنها تکیه کند. او فراموش میکند که تاکتیکهایی مانند مشاوره با تیم، نگاهی به اطلاعات عملکرد در گذشته و درنظرگرفتن رسالت و چشمانداز شرکت، باعث موفقیتش شدهاند که در نهایت، باعث از بین رفتن شفافیت سازمانی میشود.
رهبری کاریزماتیک دارای معایبی است، اما برای رهبرانی که میخواهند تأثیرگذار باشند و کارمندان را ترغیب کنند تا بهترین خودشان باشند، ویژگیهای مفیدی نیز دارد.
بهترین روشهای رهبری کاریزماتیک
- شنونده فعال باشید: رهبران کاریزماتیک، کاری میکنند که افراد احساس کنند حرفهایشان بسیار مهماند. آنها از تکنیکهای گوشدادن فعال استفاده میکنند؛ مانند سؤالکردن، مکثکردن قبل از بیان نظر و تمرکزکردن روی صحبت فرد مقابل، به جای تفکر درباره پاسخ خود؛
- قدرت را با ملایمت ترکیب کنید: هرکسی میتواند قدرتمند باشد، اما برای رهبری مقتدرانه ی افراد سازمان، رهبر باید بسیار تلاش کند تا بتواند توانایی خود را در نفوذ بر دیگران با دلسوزی و توجه به آنها ترکیب کند. افرادی که میخواهند به رهبران کاریزماتیک تبدیل شوند، باید به نیازهای پیروان خود اهمیت دهند و تلاش کنند تا هر کاری را برای تشویق آنها انجام دهند تا به بهترین خودشان تبدیل شوند؛
- مهارت ارتباطی خود را تقویت کنید: رهبرانی که دوست دارند شخصیت کاریزماتیک داشته باشند باشند، باید بیشتر روی مهارت فن بیان خود کار کنند و بکوشند تا نشانههای غیرکلامی، مانند زبان بدن را بهبود بخشند؛
- به خودتان اجازه ندهید که بیش از حد، تحتالشعاع شخصیتتان قرار بگیرید: همانطور که در بخش معایب ذکر کردیم، این امکان وجود دارد که رهبران کاریزماتیک بر ویژگیهای خود، بیش از حد تکیه کنند. بسیار مهم است که اجازه ندهید تکبر در شما شکل بگیرد. همیشه در نظر داشته باشید که انتقاد، مهم است و از روشهای تحلیل کسبوکار استفاده کنید؛
- برای بازخورد صادقانه، فرصتهایی را فراهم کنید: پیروان در برخورد با رهبر کاریزماتیک، بهراحتی میتوانند به افراد بلهقربانگو تبدیل شوند. رهبران باید این مسئله را درک کنند و افراد پیرامون خود را تشویق کنند تا ایدهها و پیشنهادهایشان را ارائه دهند و در این موارد صادق و واقعیتگرا باشند.
هریک از سبکهای رهبری مزایا و معایبی دارد. برای اینکه رهبری کاریزماتیک باشید، این ۳ ویژگی از بقیه مهمترند: حضور فعال، نفوذ و تأثیرگذاری و توجه به افراد. رهبرانی که اهمیت این ۳ ویژگی را درک میکنند، میتوانند به رهبران کاریزماتیکی تبدیل شوند که اثربخش و دلسوزند.
منبع: status.net
دیدگاه