تفاوت مدیریت و رهبری چیست؟ هرآنچه باید درباره‌ی آن بدانید
- رهبری چیست؟
- مدیریت چیست؟
- فرق رهبر و مدیر؛ کدام‌یک بهتر است؟
- ۹ تفاوت مدیریت و رهبری
- چه زمانی تیم خود را رهبری کنید و چه زمانی آن را مدیریت کنید؟
- تفاوت رهبری و مدیریت در مهارت‌هایشان چیست؟
- تفاوت مدیریت و رهبری در سنجش میزان اثربخشی آنها چیست؟
مدیریت و رهبری مفاهیمی متفاوت هستند و در موقعیت‌های مختلفی به‌کار می‌روند. رهبران، مدیران و سایر افراد مسئول در تیم اغلب باید بین رهبری و مدیریت مؤثر جابه‌جا شوند. هر دو مشخصه مزایای خودشان را دارند و در موقعیت‌های مختلفی به کار می‌آیند. به عنوان یک فرد مسئول در محیط کاری، باید تفاوت مدیریت و رهبری را بدانید، بتوانید مهارتهای مدیریت و رهبری را به کار بگیرید، بدانید که هریک را چگونه اجرا کنید و به‌طور کلی، فرق رهبر و مدیر چیست. در این مطلب تمامی این سؤالات را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
رهبری چیست؟
رهبری عمل کمک به فرد یا گروهی از افراد برای رسیدن به هدف ازپیش‌تعیین‌شده‌ای است. از جمله ویژگی‌های متداول مربوط به رهبری می‌توان به توانایی انگیزه‌بخشی، الهام و تشویق دیگران برای دنبال کردن و دیدن چشم‌اندازهای خود اشاره کرد. تمایل رهبری این است که تمرکز خود را بر تشکیل و حفظ تیم‌های مستعدی بگذارد که نتایج را توسعه دهند، تا اینکه به کمک مدیریت از انجام کامل وظایف مطمئن شوند.
مدیریت چیست؟
از فرايند کنترل و سروکار داشتن با موقعیت‌ها، کارها یا افراد، به عنوان مدیریت یاد می‌کنند. عمل مدیریت ممکن است شامل همکاری، سازماندهی و برنامه‌ریزی برای دستیابی به نتیجه‌ی مشخصی باشد. مدیریت موقعیت یا تیم در محیط کاری، اغلب مستلزم ارزیابی مجدد و اصلاحات دقیق نتایج است تا کارآمدی را بسنجد و خروجی را بهبود دهد.
حال که مفهوم مدیریت و رهبری را به‌طور جداگانه بررسی کردیم، در ادامه به تفاوت مدیریت و رهبری بسته به موقعیتی که باید از آنها استفاده کرد می‌پردازیم.
فرق رهبر و مدیر؛ کدام‌یک بهتر است؟
یک تفاوت مدیریت و رهبری این است که هر یک در موقعیت متفاوتی به‌کار می‌روند. هنگامی که سخن از انتخاب بین مدیریت و رهبری به میان می‌آید، انتخاب گزینه‌ی بهتر بستگی به آن موقعیت دارد. برخی شرایط به مدیر نیاز دارند، در صورتی که موقعیت دیگری ممکن است مستلزم رهبر باشد؛ برخی اوقات، موقعیت‌هایی پیش می‌آیند که هم به رهبر و هم به مدیر نیازمندند.
رهبران قادرند تیم خود را توان‌مند سازند و آنها را برای رسیدن به هدف، سر ذوق آورند؛ اما بدون مدیری که کارمندان را در محیط کاری هدایت کند، امکان رسیدن به هدف وجود ندارد.
برخی از افراد مسئول در محیط کاری احساس می‌کنند که باید در تمام موقعیت‌ها بین رهبر و مدیر بودن انتخاب کنند؛ با این حال، داشتن مسئولیت، فرصتی را برای شما مهیا می‌کند که مشخصه‌های هر دوی آنها، یعنی رهبری و مدیریت را به حد عالی برسانید؛ همچنین، به شما این شانس را می‌دهد که یاد بگیرید چه موقع از استراتژی‌های هریک استفاده کنید.
هنگامی که در رهبری موفق باشید، رفتار اعضای تیم خود را تحت‌تأثیر قرار می‌دهید. شما به آنها انگیزه می‌دهید که تمام تلاش خود را برای رسیدن به هدف مشترک انجام دهند و آنها را توان‌مند می‌سازید که در محیط کاری انتخاب‌های درستی داشته‌باشند. اگر می‌توانید تیم خود را به‌خوبی هدایت کنید، مدیریت آن برای شما کار آسان‌تری می‌شود. هنگامی که رفتار تیمتان را از طریق رهبری تحت‌تأثیر قرار دادید، با مدیریت می‌توانید بهینه‌سازی فرایندهایی را، که از آن استفاده می‌کنند، بسیار کارآمدتر کنید. با وجود تیم باانگیزه و متعهد، به طور مؤثرتری می‌توانید تغییرات مربوط به سیاست‌ها را اجرایی کنید و کیفیت نتیجه‌ی کار خود را بهبود دهید، زیرا برای موفقیت، روی تیم شما سرمایه‌گذاری شده‌است.
هنگامی که اولین بار درمی‌یابید که تیم شما چگونه به رهبری و مدیریت در موقعیت‌های مختلف پاسخ می‌دهد، لازم است که بسیار با دقت به رفتارهای آنان و شاخص‌های کلیدی عملکرد توجه کنید. این کار به شما نشان می‌دهد که روش به‌کارگرفته‌شده به تیم شما و توانایی‌های آنان کمک کرده یا باعث ضربه به آنان شده‌است. با یادگیری اینکه چطور رهبری مؤثر و مدیریت مؤثر را بسنجید، قادر خواهید بود که رفتار و استراتژی‌های خود را برای بهتر کردن تیم خود و نتایج آنها تغییر دهید و بهبود بخشید.
در ادامه‌ی مطلب به بررسی ۹ تفاوت مدیریت و رهبری می‌پردازیم.
به‌کمک تست‌های خودشناسی، توانایی‌ها و استعدادهایتان را بشناسید.
۹ تفاوت مدیریت و رهبری
هرچند که اغلب اوقات مدیریت و رهبری تفاوت زیادی با یکدیگر دارند، هر دو به یک میزان در محیط کاری مهم هستند و برای اینکه بدانید چه موقعیتی مناسب هرکدام است، به درک عمیقی از هر دو نیاز دارید.
در ادامه، به برخی از تفاوت‌های قابل‌توجه مدیریت و رهبری در کار اشاره می‌کنیم:
- رهبری اغلب بر پایه‌ی مأموریت است، در صورتی که مدیریت اغلب بر اساس وظیفه‌ا‌ی مشخص و در حال تکمیل است؛
- مدیریت شامل پیگیری دقیق وظایف است، اما رهبری اغلب شامل خلاقیت و نوآوری می‌شود؛
- تمرکز مدیریت بر کنترل افراد و نتایج است، در حالی که رهبری به طور معمول به افراد الهام می‌بخشد که تفکر خارج از چارچوب داشته‌باشند؛
- رهبران انگیزه می‌دهند و الهام می‌بخشند، در صورتی که مدیران هدایت می‌کنند؛
- مدیریت بر بهینه کردن اجرای فرایند تمرکز می‌کند، در حالی که رهبری بر بهینه‌سازی تیم، به عنوان یک کل، تأکید دارد؛
- مدیریت بیشتر بر کمیت تکیه می‌کند، اما رهبری بیشتر بر کیفیت تأکید دارد؛
- تفاوت دیگر مدیریت و رهبری این است که نتایج رهبری به طور معمول ناملموس هستند، در حالی که نتایج مدیریت را به‌سادگی می‌توان اندازه گرفت.
۱. رهبران چشم‌انداز ایجاد می‌کنند؛ مدیران هدف تعیین می‌کنند
نخستین تفاوت مدیریت و رهبری این است که رهبر تصویر امکان‌پذیری را از آینده برای تیم خود ترسیم می‌کند، به آنها انگیزه می‌دهد، با آنها تعامل می‌کند و آنها را تشویق می‌کند تا با کمک یکدیگر، آن تصویر را به واقعیت تبدیل کنند. در واقع، یک رهبر فراتر از چیزی که دیگران انجام می‌دهند، فکر و عمل می‌کند. رهبران تیمشان را در یک کار بزرگ شریک می‌کنند. آنها می‌دانند که یک تیم خوب و کاربردی می‌تواند با همکاری یکدیگر، کارهای بزرگ‌تر و ارزشمندتری را انجام دهند. از سوی دیگر، مدیران روی دستورالعمل‌ها، سنجش و رسیدن به هدف های تعیین‌شده تمرکز دارند. آنها موقعیت‌های مختلفی را مدیریت می‌کنند تا به اهداف موردنظرشان دست پیدا کنند.
۲. رهبران تغییر ایجاد می‌کنند؛ مدیران دستورالعمل ثابتی را اجرا می‌کنند
رهبران تا حدودی نظم و قانون را بر هم می‌زنند؛ نوآوری در ذات آنهاست. تغییرات را با جان‌ودل می‌پذیرند و می‌دانند که حتی اگر کارها در حال انجام‌شدن است، باز هم راه بهتری برای پیشبردشان وجود دارد؛ البته این واقعیت را قبول دارند که ایجاد تغییرات ممکن است تا حدودی بی‌نظمی ایجاد کند؛ اما مدیران برای انجام بهتر کارها، به قوانین، ساختار و فرایند انجام امور پایبندند.
۳. رهبران منحصربهفرد هستند؛ مدیران تقلید می‌کنند
سومین تفاوت مدیریت و رهبری که شاید متوجه آن نیز شده باشید، این است که رهبران خود واقعی‌شان هستند؛ آنها نسبت به ویژگی‌ها و مشخصات خود، به‌طور کامل آگاهی دارند و تمام تلاششان را می‌کنند تا پرسونال برندینگ (Personal Branding) را به‌طور منحصربهفرد و متفاوتی برای خود ایجاد کنند. آنها از وضعیت و جایگاه خود احساس رضایت دارند و مایل‌اند تا یک سروگردن بالاتر از سایرین قرار گیرند. مدیران از رقبای خود و رفتارهای دیگران تقلید می‌کنند و به‌جای اینکه سبک رهبری منحصربه‌فردی را برای خود تعریف کنند، از دیگران ایده می‌گیرند.
۴. رهبران ریسک‌پذیرند؛ مدیران از ریسک گریزانند
تفاوت مدیریت و رهبری در ریسک‌کردن این است که رهبران به امتحان‌کردن چیزهای جدید علاقه‌مند هستند، حتی در شرایطی که ممکن است با شکست روبه‌رو شوند؛ آنها می‌دانند که شکست، مقدمه پیروزی است. از سوی دیگر، مدیران تلاش می‌کنند تا ریسک را به حداقل برسانند. آنها به‌دنبال راه‌‌هایی هستند که از خطرکردن و به‌وجودآمدن مشکلات جلوگیری کنند، به‌جای اینکه با آن مواجه شوند و به‌دنبال راه‌‌حل باشند.
۵. رهبران دیدگاه بلندمدت دارند؛ مدیران کوتاه‌مدت فکر می‌کنند
مورد دیگر تفاوت رهبری و مدیریت که به آن اشاره می‌کنیم، در دیدگاه آنان است. رهبران نیت و عزم راسخی دارند؛ آنچه را می‌گویند، انجام می‌دهند. آنها به‌دنبال یک هدف بزرگ‌تر و در اغلب موارد، دورازذهن هستند. رهبران تلاش می‌کنند که همیشه باانگیزه باقی بمانند، حتی اگر برای آن پاداشی دریافت نکنند؛ اما مدیران بیشتر روی اهداف کوتاه‌مدت تمرکز دارند و به‌دنبال نظم بیشتر و دریافت تقدیرنامه هستند.
۶. رهبران رشد می‌کنند؛ مدیران به مهارتهای قبلی خود متکی هستند
تفاوت مدیریت و رهبری در رشد تخصصی آنها، این است که رهبران در جست‌وجوی افراد و اطلاعاتی هستند که به توسعه دانش و مهارت‌هایشان کمک می‌کند. مدیران غالبا روی مهارت‌هایی تأکید دارند که باعث موفقیت آنها شده است و با همان مهارت‌ها و دانش قبلی مسیر خود را ادامه می‌دهند. رهبران می‌دانند که اگر هر روز چیز جدیدی یاد نگیرند، نمی‌توانند پیشرفت کنند، درجا می‌زنند و از رقبای خود عقب می‌مانند. آنها همواره کنجکاو هستند و دوست دارند از جدیدترین تغییراتی که در حوزه کاری‌شان اتفاق می‌افتد، عقب نمانند و مهارتهای جدیدی را یاد بگیرند.
۷. رهبران ارتباط برقرار می‌کنند؛ مدیران ساختار و سیستم ایجاد می‌کنند
رهبر روی برقراری ارتباط با کسانی که در رسیدن به چشم انداز به او کمک می‌کند، تمرکز می‌کند. رهبران می‌دانند که ذی‌نفعان چه کسانی هستند و اغلب وقت خود را با آنان سپری می‌کنند. آنها می‌توانند از طریق اجرای مداوم وعده‌های داده‌شده، اعتماد و وفاداری را در تیمشان تقویت کنند. از سوی دیگر، مدیران بر ساختارهای لازم برای تنظیم و دستیابی به اهداف تمرکز دارند. آنها اطمینان دارند که سیستم و ساختار می‌تواند آنها را به اهدافشان برساند.
۸. رهبران مربی‌گری می‌کنند؛ مدیران هدایت می‌کنند
تفاوت دیگر بین مدیریت و رهبری درباره‌ی نحوه هدایت تیمشان است. رهبران می‌دانند که تیمشان توانایی لازم را برای حل مسئله ها دارند. آنان افراد خود را شایسته می‌دانند و نسبت به استعداد و توانایی آنها خوش‌بین هستند. رهبران معمولا تلاش می‌کنند که به تیمشان دستور ندهند که چه کاری را چگونه انجام دهند. از سوی دیگر، مدیران وظایفی را برای کارمندان خود مشخص می‌کنند و دستورالعمل اجرای آنها را نیز صادر می‌کنند.
۹. رهبران طرفدار دارند؛ مدیران کارمند دارند
آخرین تفاوت مدیریت و رهبری که آن را بررسی می‌کنیم، در اطرافیان آنهاست. رهبر کسانی را در اطراف خود دارد که فراتر از یک کارمند یا دنبال‌کننده، طرفدار او هستند و به او کمک می‌کنند تا به اهدافش برسد؛ همه جا از او دفاع می‌کنند و اعتبار او را نزد سایرین افزایش می‌دهند؛ البته این موضوع، نتیجه رفتار و احترام متقابل آن رهبر نسبت به آنهاست؛ اما مدیر کارمندانی دارد که از دستوراتش پیروی می‌کنند و به‌دنبال راهی برای کسب رضایت مدیرشان هستند.
تا به این‌جا مهم‌ترین تفاوت‌های مدیریت و رهبری را به‌صورت موردی بررسی کردیم. در ادامه پاسخ می‌دهیم تیم چه‌زمانی به رهبری و چه‌زمانی به مدیریت نیاز دارد.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
چه زمانی تیم خود را رهبری کنید و چه زمانی آن را مدیریت کنید؟
دانستن تفاوت اینکه چه زمانی باید مدیریت و چه زمانی رهبری کنید، می‌تواند به شما در تشکیل تیم منسجمی کمک کند که هم در شرایط مناسب و هم شرایط بحرانی عملکرد خوبی دارد. رهبری در موقعیت مناسب و مدیریت در هنگام نیاز، به اعضای تیم شما کمک می‌کند که بسیار بهتر عمل کنند و در شغل خود پیشرفت کنند.
در ادامه، به اینکه چه زمانی رهبری بهتر است و چه زمانی کارمندان شما نیاز به مدیریت دارند، اشاره می‌کنیم:
چه زمانی باید تیم را مدیریت کنید؟
- در مواقع بحرانی یا شرایط اضطراری؛
- برای مسائلی که شامل فرایندها یا کارها هستند؛
- هنگام آموزش عضو جدیدی در تیم؛
- هنگام تکمیل کاری در موعد مقرر؛
- هنگام واگذاری وظایف مهم؛
- در موقعیتی که به نتایج خاصی نیاز است.
برای مثال، زمانی که کارمندان شما در وظایف محول‌شده تجربه‌ای ندارند، باید آنها را مدیریت کنید؛ در این شرایط، اعضای تیم به مساعدت بیش‌تری نیاز دارند. با گفتن اینکه برای موفق شدن در وظیفه‌ی محول‌شده باید دقیقا چه کاری را انجام دهند، به آنها کمک کنید. توضیح دقیق و روشنی را از هدف به آنها بدهید تا انتظارات را درک کنند. مطمئن شوید که مثال‌هایی دارید تا بتوانید خروجی موردنظر را به صورت واضح به کارمندان نشان دهید.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
چه زمانی باید تیم را رهبری کنید؟
- هنگامی که کارمندان به توانایی‌های خود اطمینان دارند و وظایف را به صورت کارآمد انجام می‌دهند؛
- هنگامی که به اعضای تیم خود اعتماد دارید و می‌دانید که می‌توانند وظایفشان را بدون نیاز به کنترل دقیق انجام دهند؛
- هنگامی که رویکرد جدیدی را در محیط کار معرفی می‌کنید؛
- هنگام بحث‌های خلاقانه یا جلسات تیم.
اگر اعضای تیم شما در حال حاضر نیز نتایج خوبی را رقم می‌زنند و توانایی بالایی در کار خود دارند، آنها را رهبری کنید. زمانی که می‌توانید به مهارتهای آنان اعتماد کنید، اما لازم است که هدف را تعریف کنید، اعضای تیم، به جای مدیریت، بایستی هدایت شوند.
هنگامی که بیشتر به تیم خود و نیازهای آنان عادت کردید، قادر خواهید بود که در مواجهه با هر موقعیتی از خودتان بپرسید که اکنون تیمتان به چه چیز نیاز دارد، مدیریت، رهبری یا ترکیبی از هر دوی آنها. هرچه بیشتر تیم خود را بشناسید، شناسایی نیازهای آنان کار آسان‌تری خواهد بود. کارمندان جدید احتمالا تا زمانی که مطمئن شوند که در وظایف خود مهارت کسب کرده‌اند، به مدیریت عملی بیش‌تری نیاز دارند. کارمندان باتجربه که تخصص دارند، با کم‌ترین راهنمایی نیز خوب عمل می‌کنند.
تفاوت رهبری و مدیریت در مهارت‌هایشان چیست؟
مورپ دیگر تفاوت مدیریت و رهبری، در توانایی‌های مورد نیازشان است. موارد زیر نمونه‌های مشخصی از مهارت‌ها و مشخصه‌های رهبری و مدیریت در محیط کاری هستند:
رهبری
- الهام‌بخش؛
- تفکر استراتژیک؛
- ایجاد خلاصه‌ی اهداف و ارزش‌های شرکت؛
- تعریف هدف تیم؛
- معتمدبودن؛
- ارتباط موثر با دیگران؛
- در نظر گرفتن نقاط قوت هریک از اعضای تیم؛
- الهام‌بخشی به رفتارها؛
- رفع نیازهای برآورده‌نشده‌ی کارمندان؛
- تشویق‌کردن تعهد؛
- دستیابی به اهداف بلندمدت؛
- نشان دادن بازخورد؛
- انگیزه بالا داشتن و انگیزه‌بخشی؛
- به‌وجود آوردن تغییر؛
- انعطاف پذیری؛
- مسئولیت پذیری؛
- پذیرش ریسک‌های حساب‌‌شده.
مدیریت
- بهبود عملکرد و کارآمدی؛
- تعریف فرایندها و آسان‌سازی سیستم‌ها؛
- تحقق بخشیدن به ارزش‌ها و اهداف شرکت؛
- تنظیم جدول‌زمانی؛
- سازماندهی؛
- بودجه‌گذاری؛
- حل مسائل؛
- حفظ کیفیت؛
- الزام عمل؛
- تمرکز بر برنامه ریزی استراتژیک؛
- ایجاد نظم؛
- تنظیم قوانین؛
- اصلاح رفتارها؛
- کمینه کردن ریسک‌ها.
حوزه‌هایی که نقطه‌‌قوت شما هستند و حوزه‌هایی که به توسعه‌ی بیش‌تری نیاز دارند را شناسایی کنید. اگر بیشتر گرایشات مدیریتی دارید، روی بهبود مشخصه‌های رهبری خود کار کنید. شما به مهارت‌هایی در رهبری و مدیریت نیاز دارید تا بتوانید تیم شاد و پربازده‌ای را مدیریت کنید.
تفاوت مدیریت و رهبری در سنجش میزان اثربخشی آنها چیست؟
مورد دیگر از تفاوت مدیریت و رهبری در سنجش میزان اثربخشی‌شان است. در ادامه پاسخ می‌دهیم چگونه میزان موفقیت خود در هریک را بسنجید.
چگونه رهبری مؤثر را بسنجید؟
رهبری اثربخش را می‌توان با رفتار تیمتان بسنجید. اگر کارمندان شما اغلب حاضر نیستند، تعهد ندارند یا ناراضی هستند، احتمالا جای مسئله‌ای در رویکرد رهبری شما خالی است. هنگامی که کارمندان در کار خود پیشرفتی ندارند یا مطابق با سیاست‌های شرکت عمل نمی‌کنند، شاید به تجدیدنظر در مهارتهای رهبری خود نیاز دارید. رضایت شغلی کلی بین کارمندان شما راهی است که می‌توانید از طریق آن تعیین کنید شیوه‌ی رهبری شما مؤثر است یا خیر.
چگونه مدیریت مؤثر را بسنجید؟
مدیریت مؤثر را می‌توان از طریق شاخص‌های عملکردی مرسوم، مانند کمیت و کیفیت خروجی، تحویل به موقع و مطابقت با بودجه، بسنجید. اگر تیم شما به طور مداوم در تولید کافی کار باکیفیت شکست می‌خورد، شیوه‌ی مدیریتی شما کمکی به تیم نمی‌کند.
هنگامی که اعضای تیم شما با وظایف چالش‌برانگیز و دشوار مواجه هستند، به طور مستقیم به آنها کمک کنید. به آنها هدف مشخصی بدهید تا انجام دهند، اما اگر توانایی آن را دارند اجازه دهید خودشان تصمیم بگیرند که چگونه به آن هدف دست پیدا کنند. به طور مرتب، پیشرفت اعضای تیم را در انجام وظایفشان بررسی کنید و در صورت لزوم، آنها را به طور مشخص راهنمایی کنید.
جمع‌بندی تفاوت مدیریت و رهبری
در این مطلب، تفاوت مدیریت و رهبری را توضیح دادیم و به مهارتهای مورد نیاز برای مدیریت و رهبری تیم پرداختیم. همچنین در مورد سنجش میزان اثربخشی هریک توضیحاتی ارائه دادیم. امیدواریم با مطالعه‌ی این مطلب به‌خوبی فهمیده‌باشید فرق رهبر و مدیر چیست. نظرات خود را با ما به‌اشتراک بگذارید.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
دیدگاه