چارت سازمانی چیست و انواع آن کدامند؟ (همراه با نمونه)

• چارت‌ سازمانی چیست؟
• تاریخچه‌ی مختصری از چارت‌ سازمانی
• انواع چارت سازمانی
• مزایای استفاده از چارت سازمانی
• نقایص چارت سازمانی
• نقش چارت سازمانی در تجارت مدرن
• ۵ عنصر تشکیل‌دهنده‌ی چارت‌ سازمانی
• زمینه‌های چارت‌ سازمانی
• الگوریتم رایج در ایجاد چارت‌ سازمانی

چارت‌های سازمانی می‌توانند ساختار سازمانی، روابط و موقعیت‏‌های شغلی افراد را در سازمان نشان دهند و به ایجاد نظم در اجرای فرایند‏های کسب و کار کمک کنند. همچنین یک نمودار سازمانی می ‏تواند به عنوان یک ابزار مدیریتی برای مدیریت صحیح کسب‌و‌کار در هر شرکت و سازمانی مورد استفاده قرار گیرد. برای طراحی نمودار سازمانی متناسب با کسب‌و‌کار‌تان باید با انواع آن آشنا باشید. در این مطلب توضیح می‌دهیم چارت یا نمودار سازمانی چیست و به تاریخچه، نقش، مزایا و انواع آن می‌پردازیم. همچنین به‌عنوان مثال، تصویر چند نمونه چارت سازمانی را نیز ارائه می‌دهیم.

چارت‌ سازمانی چیست؟

ایجاد چارت سازمانی بدون برنامه ممکن است سخت باشد. در زمان ایجاد چارت‌های سازمانی، طرح و استراتژی ایجاد کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا مناسب‌ترین و درست‌ترین چارت سازمانی را مطابق نیازهای خود بیابید. ایده‌ی اصلی در چارت سازمانی نشان دادن شکل کلی ساختار داخلی یک شرکت است. چارت‌هایی از این دست می‌توانند به کارکنان کمک کنند تا بدانند به کدام مقام رده‌بالا باید گزارش دهند یا ارتباط بگیرند. چارت‌های سازمانی همچنین می‌توانند برای دادن اطلاعات به کارکنان درباره موقعیت‌های شغلی قابل تصدی به‌منظور ارتقا، کارکرد داشته باشند.

تاریخچه‌ی مختصری از چارت‌ سازمانی

حال توضیح می‌دهیم تاریخچه‌ی چارت سازمانی چیست. اولین چارت سازمانی مدرن توسط رئیس‌کل راه‌آهن به نام دانیل مک کالوم (Daniel McCallum) در سال ۱۸۵۵ طراحی شد. مک کالوم با کمک یک طراح و یک مهندس عمران به نام جورج هولت هنشاو (George Holt Henshaw)، نموداری ایجاد کرد که چارت سازمانی راه‌آهنی در شمال شرقی ایالات متحده ـ را نشان می‌داد.

بیش از ۵۰ سال بعد، اصطلاح «چارت سازمانی» رایج شد. یکی از مهندسان مشاور معروف به نام ویلارد سی. برینتون (Willard C. Brinton) مدت‌ها بعد در سال ۱۹۱۴ در کتاب درسی خود با عنوان «روش‌های ترسیمی برای ارائه‌ی اطلاعات» از آن استفاده کرد. وی بیان کرد که چارت‌‌های سازمانی چقدر ارزشمند هستند و باید از آن‌‌ها بیشتر استفاده کرد. در دهه‌ی ۱۹۲۰، چارت‌های سازمانی کاربردی شدند و به‌طور گسترده بین مهندسان مورد استفاده قرار گرفتند و اینگونه راه خود را در دنیای تجارت باز کردند.

در دهه‌ی ۱۹۶۰، چارت‌های سازمانی، «ارگانیگرام» (Organigram) و «ارگانوگرام» (Organogram) نامیده می‌شدند. یک نمودار مرتبط یا یک نمودار سازمانی «ارگانیگراف» (Organigraph) نام دارد که نسبت به چارت سازمانی، کمتر خطی است و هدف متفاوتی با چارت‌های سازمانی دارد.

انواع چارت سازمانی

در این بخش انواع نمودار سازمانی را به طور کامل بررسی می‌کنیم. ساختار چارت سازمانی مهم است. شما می‌توانید بسته به مقیاس شرکت و میزان کارایی یک چارت سازمانی از ساختارهای مختلفی استفاده کنید. در اینجا برخی از انواع چارت سازمانی که امروزه توسط صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، آورده شده است.

۱. سلسله‌مراتبی (Hierarchical)

نمودار سلسله‌مراتبی، یکی از محبوب‌ترین انواع نمودار سازمانی است. کارکنان در این چارت سازمانی گروه‌بندی می‌شوند و تنها یک مقام مافوق دارند. سه عامل وجود دارد که گروه‌بندی ساختار سلسله‌مراتبی را تشکیل می‌دهد:

• عملکرد کارکنان: به‌خصوص در شرکت های بزرگ، نقش‌های مختلفی ممکن است وجود داشته باشد. ایجاد گروه بر مبنای عملکرد آن‌ها یکی از عوامل استفاده از نمودار سلسله‌مراتبی است؛
• محل سکونت: شرکت‌های بزرگ اغلب کارمندان خود را بر مبنای مکان آن‌ها گروه‌بندی می‌کنند. اگر شرکت داخلی باشد، گروه‌بندی ممکن است بر اساس منطقه باشد و اگر بین المللی باشد، بر اساس هر کشور است؛
• محصولات: اگر شرکت دارای محصولات یا خدمات مختلفی باشد، کارکنان اغلب با توجه به نوع محصول یا خدمات گروه‌بندی می‌شوند.

۲. چارت سازمانی ماتریسی (Matrix)

نمودار ماتریسی یکی دیگر از انواع نمودار سازمانی است که تفاوت بسیار زیادی با نمودار سلسله‌مراتبی دارد زیرا ارتباطات در این چارت سازمانی در یک شبکه تنظیم شده است. ساختارهایی از این قبیل باعث می‌شوند کارکنانی که مهارت‌های مشابهی دارند در پروژه‌ها با هم همکاری کنند، که منجر به گزارش‌دهی به بسیاری از مدیران می‌شود.

یک نمونه چارت سازمانی ماتریسی در جاهایی می‌توان مشاهده کرد که پرسنل در حال انجام کار مهندسی هستند و مستقیما به مدیر خود گزارش دهند. با این حال، ممکن است برای کار در پروژه‌های دیگر هم منصوب شوند و شاید مجبور باشند به مدیران پروژه نیز گزارش دهند. داشتن این نوع چارت سازمانی باعث می شود مهندسان به چندین مدیر گزارش دهند.

۳. افقی (Horizontal)

نمودار افقی، یکی دیگر از انواع نمودار سازمانی است. استارتاپ‌ها و شرکت‌های کوچک اغلب از ساختارهای افقی یا یکدست برای چارت‌ سازمانی خود استفاده می‌کنند. نکته‌ی اصلی این چارت سازمانی، حذف بیشتر نقش‌ها در مدیریت میانی و ایجاد استقلال بیشتر کارکنان در تصمیم‌گیری است. این نوع چارت سازمانی برای مشاغل کوچک نتیجه‌ی خوبی دارد و نمی‌تواند در شرکت‌های بزرگ با کارمندان و پروژه‌های زیاد استفاده شود.

۴.  چارت سازمانی شبکه‌ای (Network)

نمودار شبکه‌ای، یکی از انواع نمودار سازمانی است. ساختار شبکه‌ای در چارت‌ سازمانی به این دلیل می‌تواند مفید باشد که روابط داخلی و خارجی بین مدیریت میانی و رده‌های بالا را ترسیم می‌کند. ساختارهایی از این قبیل، سلسله‌مراتبی نیستند، اما می‌توانند غیرمتمرکزتر و انعطاف‌پذیرتر از سایر ساختارها عمل کنند.

نمودارهای شبکه‌ای می‌توانند پیچیده‌تر از سایر نمودارها باشند. با این حال، اگر می‌خواهید ساختار پیشرفته‌ای با ارتباطات مشخص داشته باشید که اتصال بین همکاران را برقرار کند و کنترل بیشتری بر جریان تصمیم‌گیری داشته باشد، می‌توانید از این چارت سازمانی استفاده کنید.

آگهی استخدام

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

۵. چارت سازمانی تقسیمی (Divisional)

چارت تقسیمی از دیگر انواع نمودار سازمانی است. شرکت‌های دارای ساختار تقسیمی، جریان عملیاتی مستقلی در سازمان خود دارند. این ویژگی، یک مزیت خوب محسوب می‌شود، زیرا در صورت عدم موفقیت یک بخش، سایر بخش‌ها تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند. با این حال، تفکیک عملکردهای تخصصی در یک سازمان می‌تواند باعث ناکارآمدی عملیاتی شود و ممکن است در زمان حسابرسی، مالیات بر این نوع ساختار زیاد باشد.

چنین ساختاری تقسیم‌بندی متناسب با هر بخش را دارد، چه بر اساس محصولات و چه بر اساس مکان. هر نمودار، منابع و عملکردهای مهم برای پشتیبانی از خط محصول و موقعیت مکانی سازمان را شامل می‌شود.

۶. خطی (Line Organizational)

ساختار خطی، دارای ساده‌ترین ساختار در بین انواع نمودار سازمانی است؛ آن‌هم به‌دلیل جریان از بالا تا پایین آن. این ساختار سازمانی هیچ خدماتی از نظر تخصص و پشتیبانی ندارد. سازمانی که از نمودار سازمانی خطی استفاده می‌کند، می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های خود مستقل‌تر باشد. مسئولان هر خط هم سلسله‌مراتب فرماندهی را در هر بخش کنترل می‌کنند. چنین ساختارهایی برای ایجاد ثبات در سازمان بسیار معروف هستند زیرا ارتباطات مؤثری را ایجاد می‌کنند.

۷. چارت سازمانی تیم‌محور (Team-Based)

ساختار تیم‌محور یکی دیگر از انواع نمودار سازمانی است و متشکل از تیم‌های مختلفی‌ست که در راستای هدف مشترکی برای شرکت به‌طور همزمان طبق وظایف خود سخت کار می‌کنند. این تیم‌‌ها، حالت سلسله‌مراتبی را کاهش داده‌اند و به دلیل ساختارشان از نظر مواردی مانند تصمیم‌گیری، کار تیمی و جنبه‌های حل مسئله‌ای، انعطاف‌پذیرتر هستند.

استفاده از چنین ساختارهایی برای چارت‌های سازمانی، روشی مدرن برای اداره یک کسب‌وکار است. این ساختارها به جهات مختلفی مفید واقع شدند و به تغییر بسیاری از صنایع کمک کردند. پذیرش جهانی‌شدن توسط شرکت‌ها به همه‌ی صنایع این امکان را داده است که کالاها و خدمات باکیفیت را در سراسر جهان با همکاری هم تولید کنند.

مزایای استفاده از چارت سازمانی

در این بخش توضیح می‌دهیم مزیت استفاده از چارت سازمانی چیست. بخش منابع انسانی به‌عنوان تهیه‌کننده‌ی چارت سازمانی در شرکت شناخته می‌شود، زیرا این بخش است که همه‌ی اعضا را رصد می‌کند. داشتن یک رونوشت به‌روزشده از چارت سازمانی برای هر کارمند و هر عضو شرکت ضروری است و معمولا در فرایند آنبردینگ (Onboarding) یا پذیرش سازمانی برای استخدام‌های جدید توزیع می‌شود. چارت سازمانی به کارکنان شما کمک می‌کند که سِمت‌ها و مسئولیت‌های خود را بشناسند تا مؤثرتر و کارآمد عمل کنند.

توانمندی شرکت را می‌توان به‌راحتی در چارت سازمانی مشاهده کرد. چارت‌های سازمانی همچنین می‌توانند موقعیت‌های شغلی بدون تصدی را تعیین کنند. به علاوه نمونه چارت سازمانی نشان می‌دهد آیا فردی از شرکت می‌تواند به موقعیت بالاتری ارتقا یابد یا نه؛ تا بدین وسیله پست‌های رده‌پایین بیشتری در دسترس باشد و در نتیجه‌، کسب‌وکار رشد کند.

۱. سرمایه‌گذاران بالقوه

شرکت‌هایی که چارت سازمانی شرکتی دارند می‌توانند سرمایه‌گذاران یا سهامداران بالقوه‌ی بیشتری داشته باشند. داشتن چارت‌‌های سازمانی مفید است، چراکه سرمایه‌گذاران با وجود آن‌ به‌راحتی می‌توانند بفهمند شرکت شما شامل چه کسانی می‌شود. معرفی افراد مناسب به تیم رهبری با استفاده از چارت سازمانی یکی از راه‌های کمک به سرمایه‌گذاران برای شناخت ترکیب‌بندی استعدادها، مهارت‌ها و تجربیاتی است که در سازمان پیشرو به حساب می‌آید. چارت‌ها این اطمینان را به آنان می‌دهد که سهام‌ها و سرمایه‌گذاری‌های آن‌ها در کسب‌وکار شما، توسط افراد ماهری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۲. دستورات

کارآمد و پربازده کردن یک شرکت، رمز موفقیت آن است. اطمینان از اینکه کارکنان شما سلسله‌مراتب فرماندهی را از طریق چارت‌ سازمانی درک می‌کنند، بسیار سودمند است. عملکرد چارت سازمانی در شرکت‌ اهمیت بسیار زیادی دارد چون به کل شرکت کمک می‌کند تا در اموری از جمله برنامه‌ریزی، تأیید و تصمیم گیری به‌درستی پیش رود.

۳. استخدام‌های جدید از مزایای چارت سازمانی

داشتن یک چارت سازمانی که در فرایند پذیرش سازمانی شرکت شما گنجانده شده باشد نیز موردنیاز است. کمک به کارکنانی که به‌تازگی استخدام شده‌اند برای شناختن افراد شرکت از جمله مدیر ارشد، کارکنان بالارتبه، بخش‌های مختلف و سایر کارکنان در سازمان بسیار مهم است تا احساس کنند گرامی داشته شده‌اند. چارت سازمانی همچنین به آن‌ها کمک می‌کند تا نقش و عملکرد خود را در برابر شرکت درک کنند و بدانند چطور باید آن‌گونه که مناسب نقش آن‌هاست رفتار کنند.

۴. تغییرات جدید

شرکت‌ها ممکن است به‌سرعت تغییر، رشد یا افول کنند. داشتن چارت‌ سازمانی به کارکنان کمک می‌کند تا تغییرات درون شرکت را درک کنند. ترکیب کارکنان شما ممکن است در هر زمان به دلایل مختلفی مانند ارتقا، انتقال تیم یا بخش، مدیران جدید و مانند آن تغییر یابد. چنین تغییراتی در رهبری، مسئولیت و مدیران را می‌توان بلافاصله در چارت سازمانی وارد و مشاهده کرد.

۵. ارتباطات

استفاده از چارت‌‌های سازمانی در یک شرکت می‌تواند ارتباطات را به میزان قابل‌توجهی بهبود بخشند. امروزه انواع چار‌ت‌ سازمانی بسته به ارزش‌ها و عقایدی که شرکت از آن‌ها پاسداری می‌کند، طراحی و ایجاد می‌شود. سلسله‌ مراتب، ارتباطات، جامعیت و بسیاری از مفاهیم دیگر را می‌توان به‌راحتی با استفاده از چارت سازمانی مشاهده کرد.

نقایص چارت سازمانی

حال که با انواع نمودار سازمانی و مزایای آن آشنا شدیم، وقت آن است توضیح دهیم نقایص نمودار سازمانی چیست. اگرچه چارت‌ سازمانی در بسیاری از جنبه‌ها برای پیشرفت کار و توسعه‌ی شرکت سودمند بوده‌ است، یک چارت‌ سازمانی نمی‌تواند توسط همه شرکت‌ها استفاده شود. ممکن است پس از ایجاد چارت‌های سازمانی، مشکلاتی ایجاد شود که در اینجا چند مورد را نام می‌بریم و بد نیست به آن‌ها توجه کنید.

قدیمی شدن

چارت‌ سازمانی به دلیل تغییرات مداوم در شرکت به‌سرعت قدیمی می‌شود. شرکت‌های بزرگ اغلب این محدودیت را تجربه می‌کنند. به همین دلیل است که چارت های سازمانی آنلاین در رویکرد مدرن کسب‌وکارها بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته چارت‌ سازمانی آنلاین نیز اگر به‌طور مرتب به‌روزرسانی نشود، ممکن است قدیمی شود. یافتن بهترین نرم‌افزار چارت سازمانی اولین کاری است که باید انجام دهید. البته اگر می‌خواهید یک چارت سازمانی کاملا کاربردی و به‌روز داشته باشید.

رسمی بودن

ارتباطات رسمی تنها روابطی است که چارت سازمانی آن را نشان می‌دهد. بدین ترتیب هرگونه روابط غیررسمی یا دوستانه را که در شرکت شکل بگیرد، شامل نمی‌شود. کانال‌های غیررسمی در شرکت، بخش حیاتی هر سازمانی هستند، به همین دلیل عدم اعتنا به آن‌ها شاید در جنبه‌های ارتباطی مشکل ایجاد کند. چنین نقص‌هایی ممکن است برای رشد آینده‌ی سازمان مشکل‌ساز باشد.

عدم سازگاری با تغییر ناگهانی در مدیریت

کارکنان بالارتبه در شرکت تمایل دارند به عادات طولانی مدت خود در شرکت خو بگیرند. با این حال، تغییرات ناگهانی در مدیریت عالی‌رتبه می‌تواند دردسرساز باشد و ممکن است مشکلاتی را برای سازمان ایجاد کند. ناشناختگی ساختار و چهره‌های جدید مدیران، سرپرستان و مدیران اجرایی می‌تواند کارکنان بالارتبه را ناراضی کند. با این وجود، سازگاری با تغییر ناگهانی مانند چنین تغییراتی، باید یکی از مهارت‌های کارمندان شما باشد. البته دوره‌ی سازگاری و انطباق شاید کمی طولانی‌تر باشد.

فقدان سبک مدیریتی

سبک‌ های مدیریت در هیچ یک از نمودارهای سازمانی آورده نمی‌شود. عملکرد چارت سازمانی محدود به این است که نشان دهد مدیریت ارشد چگونه اختیارات خود را اعمال می‌کند و صرفا نقش آن‌ها نشان داده می‌شود. سبک‌های مدیریتی در شرکت برای بهره‌وری کارکنان مهم هستند. افراد مختلف در پست‌های سطح بالا از چندین سبک مدیریتی برای رهبری کارآمدتر استفاده می‌کنند. اما متأسفانه این سبک‌ها را نمی‌توان در چارت سازمانی دید.

وفاداری افراد به بخش مربوطه

کارکنان تمایل دارند به بخش‌های مربوطه‌ی خود وفادار باشند و ایجاد بخش‌های مختلف در شرکت ممکن است منجر به اختلاف شود. یکی از نمونه‌های آن، عدم تأیید شرایط اعتبار مشتریان جدید از طرف بخش حسابداری است و واحد فروش ممکن است با این موضوع مشکل داشته باشد. وقتی بخش‌های موجود در شرکت کمی رقابتی باشند، مشکلات ارتباطی زیادی می‌تواند ایجاد شود که بر عملکرد کلی و بهره‌وری بخش‌های دست‌اندرکار تأثیرگذار خواهد بود.

استخدام مهندس برق

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

نقش چارت سازمانی در تجارت مدرن

اکنون توضیح می‌دهیم نقش چارت سازمانی در تجارت مدرن چیست. چارت سازمانی به‌عنوان نموداری از سِمَت‌ها، مسئولیت‌ها، عملکردها و ارتباطات کارکنان، ساده‌ترین راه برای نشان دادن جریان شرکت است.

نمودار سازمانی می‌تواند به اکثر کارکنان، به‌ویژه بخش منابع انسانی کمک کند. چون این چارت‌ها می‌توانند فورا ترکیب کارکنان شرکت و نحوه‌ی تنظیم عملکرد آن را برای رشد بهتر نشان دهند. بخش مالی همچنین می‌تواند از چارت‌ سازمانی برای بودجه‌بندی فعالیت‌هایی که ممکن است در طول سال انجام شود استفاده، و از هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کند.

علاوه بر این، چارت‌‌های سازمانی می‌توانند ارتباطات را تقویت کنند زیرا پیوندهای هر بخش بلافاصله قابل‌مشاهده است. از آنجاکه چارت سازمانی دارای اطلاعات پایه‌ای مانند نام، موقعیت و جزئیات تماس است، ایجاد ارتباط آسان‌تر و راحت‌تر خواهد بود. علاوه بر این، مشخص کردن سِمت‌ها در چارت سازمانی به کارکنان کمک می‌کند تا مسئولیت‌های خود را بشناسند و آن‌ها را به خروجی کاری با کیفیت بالا برسانند.

۵ عنصر تشکیل‌دهنده‌ی چارت‌ سازمانی

چارت سازمانی تجاری شامل نمودارهایی هستند که چینش یک شرکت را، بزرگ یا کوچک، نشان می‌دهند. اکثر شرکت‌ها از چنین چارت‌هایی برای نشان دادن ارتباط بین کارکنان بهره می‌برند. استفاده از چارت‌‌های سازمانی مفید هستند و در صورت استفاده‌ی مناسب می‌توانند آسان‌تر باشند.

پنج عنصری که باید قبل از انتخاب نمونه چارت سازمانی متناسب با سازمان خود بدانید، عبارت هستند از:

۱. تخصص شغلی: چارت‌ سازمانی به تخصص شغلی کارکنان شما بستگی دارد. اطلاع از تخصص کاری کارکنان، وظایف محول‌شده به هر فرد را می‌سنجد، زیرا تنها یک نفر نمی‌تواند کل کار را انجام دهد. این عنصر برای توزیع حجم کاری در یک سازمان بسیار مهم است.

۲. جداسازی بخش‌ها: دسته‌بندی فعالیت‌های کاری در اکثر شرکت‌ها امری رایج است. جدا کردن هر بخش اقدام کارآمدی است و به رشد شرکت کمک می‌کند. به همین دلیل انتخاب مناسب‌ترین نمودار برای یک سازمان ضرورت دارد.

۳. سلسله‌مراتب فرماندهی: با توجه به شرکت‌های بزرگی که دارای یک خط قدرت از بالا به پایین هستند، چینش عملکردی شرکت مهم است. سه مفهوم از سلسله‌مراتب فرماندهی وجود دارد.

• قدرت و اختیار: حق مدیر ارشد است که به کارکنان خود دستور دهد تا کارشان را با کیفیت بالا انجام دهند؛
• مسئولیت: وظیفه و تعهد کارکنان رده‌پایین است؛
• فرماندهی متمرکز: جلوگیری از سردرگمی و بی‌نظمی در یک سازمان مهم است. به همین دلیل مدیریت باید کاری کند تا هر کارمند به تنها یک مدیر گزارش دهد.

۴. محدوده‌ی کنترل: این عنصر تعداد کارکنانی را که مدیران می‌توانند اداره کنند و این مساله را که چند بخش می‌تواند در سازمان تشکیل شود معین می‌کند. وجود این عنصر، کل طرح‌بندی چارت سازمانی را مشخص می‌کند.

۵. رسمی‌سازی: این عنصر در چارت‌ سازمانی به عملکرد استانداردشده‌ی کارمند و رهنمودهای رفتاری اشاره دارد.

زمینه‌های چارت‌ سازمانی

چارت سازمانی متشکل از مدیران و کارکنان مختلفی است که سازمان را تشکیل می‌دهند و برای نشان دادن ارتباط بین کارکنان و بخش‌های مختلف شرکت به‌کار می‌رود. ارتباط، اتصال و همکاری با استفاده از چارت سازمانی آسان‌تر خواهد بود و وجود آن در شرکت به رشد و بهبود مستمر آن کمک می‌کند.

۱. خط: خط، ارتباط مستقیم بین مافوق و کارکنان است. این چارت سازمانی که یکی از چارت‌های ایدئال محسوب می‌شود و مدت زیادی است که مورد استفاده قرار گرفته. این چارت سازمانی می‌تواند، ارتباط کارکنان و این را که آن‌ها به چه کسی گزارش کار می‌دهند، نشان می‌دهد. این چارت سازمانی هر مقام و مسئولیت را در هر ردیف به وضوح مشخص می‌کند. در چارت خطی ارتباطات ساده است و کارها سریع‌تر انجام خواهند شد. به همین دلیل ایدئال‌ترین است.

۲. بخش‌ کنارین: چارت بخش کنارین درخصوص رابطه‌ی بین بخش‌های مختلف در یک سطح مدیریتی است. این چارت سازمانی ارتباط بین چندین کارمند با شرح وظایف یکسان را که در بخش‌‌های مختلف هستند، نشان می‌دهد. جریان ارتباطات در این نوع چارت سازمانی بنا بر بخش مربوطه‌ی افراد است.

۳. کارکنان: این نوع چارت سازمانی درباره‌ی ارتباط بین مدیر مستقیم (بالادستی) و معاونان است. چنین قالبی معمولا توسط شرکت‌های بزرگ استفاده می‌شود. مسئولیت‌های مدیر بالادستی درمورد انجام کامل پروژه‌هاست. معاونان هم کسانی هستند که به آن‌ها کمک می‌کنند تا اهداف پروژ‌ه‌ها را به‌نحو احسن دنبال کنند.

سه نوع از انواع کارکنان وجود دارد که عبارت‌اند از:

• شخصی: کارمند شخصی می‌تواند یک دستیار شخصی یا یک مشاور باشد. وظیفه اصلی کارکنان شخصی کمک به مدیر بالادستی در تمام ابعاد پروژه برای به انجام رساندن آن است. معمولا آن‌ها هستند که قرارهای مدیریتی و دیگر برنامه‌ها را تنظیم می‌کنند و مدیریت امور شخصی یا کاری مدیران بالادستی را برعهده دارند؛
• تخصصی: کادر تخصصی به کسانی گفته می‌شود که در زمینه‌های خاصی ماهر باشند. آن‌ها مسئول بهبود شرکت هستند و استفاده از تخصص خاصشان باید به نفع سازمان باشد؛
• عمومی: کارکنان عمومی به‌عنوان دستیار مدیران ارشد عمل می‌کنند. آن‌ها اغلب به‌عنوان برنامه‌ریز، مشاور، هماهنگ‌کننده، استراتژیست و مربی استخدام می‌شوند. وجود این کارکنان مهم است، به‌ویژه زمانی که تغییری در مدیریت ارشد رخ دهد یا زمانی که دو بخش از سازمان تنها توسط یک مدیر اداره ‌شود.

۴. عملکرد: چارت عملکردی رابطه‌ی بین پست‌های تخصصی و سایر کارکنان است. معمولا متخصصان این اختیار را دارند که مدیر بالادستی را راهنمایی کنند تا او تعالیم  مختلفی را پیاده‌سازی کند. بر مبنای این چارت، هر کارمند از چندین متخصص دستورالعمل دریافت می‌کند. دامنه‌ی کار آن‌ها محدود است اما دامنه‌ی کار مقامات مسئول این‌طور نیست.

۵. پروژه‌: این چارت ارتباط بین کارکنانی است که به‌طور موقت روی یک پروژه‌ی خاص کار می‌کنند. بخش‌های مختلفی را می‌توان در یک پروژه گنجاند، مانند مهندسی، تحلیل کیفیت، بازاریابی، تحقیق و تولید. این متخصصان در نهایت پس از اتمام پروژه به بخش مربوطه‌ی خود باز خواهند گشت.

الگوریتم رایج در ایجاد چارت‌ سازمانی

دانستن الگوریتم رایج در ایجاد مناسب‌ترین چارت سازمانی در یک شرکت امر مهمی است. طرح‌بندی چارت سازمانی از بسیاری جهات مفید است، زیرا ارتباط بین بخش‌های شما و عملکرد کارکنان را نشان می‌دهد. ایجاد یک چارت سازمانی کمک می‌کند ارتباطات در شرکت شما کارآمدتر شود و کارمندان بهره وری بیشتری داشته باشند.

هدف و مقصود اصلی: نسبت به هدف خود از ایجاد چارت سازمانی آگاهی پیدا کنید. می‌توانید چند سؤال درمورد اینکه چگونه آن را ایجاد خواهید کرد و چارت سازمانی شما چقدر بزرگ خواهد بود، بپرسید. در عین حال، شما باید بدانید که کدام اطلاعات و جزئیات را باید در چارت قرار دهید. علاوه بر این، می‌توانید عکس‌های کارمندان و اطلاعات تماس و ایمیل‌های آن‌ها را نیز در آن بگنجانید.

اطلاعات مهم کارکنان: داشتن نخستین چارت سازمانی، بخش مهمی از ایجاد یک چارت سازمانی به‌روز است. ممکن است بخواهید نمودار سازمانی گذشته‌ی شرکت را بررسی و از آن‌ به‌عنوان راهنمایی برای ساختن یک نمودار سازمانی جدید استفاده کنید. همیشه به یاد داشته باشید که تمام اطلاعات مهم را جمع‌آوری کنید تا چارت سازمانی‌تان کاربردی‌تر شود. همچنین شاید لازم باشد منابعی را برای اطمینان از حدود اختیارات و استفاده از آن‌ها در چارت خود بیابید.

بهترین پلتفرم برای چارت سازمانی شما: هنگام ایجاد یک نمودار سازمانی، مهم است بدانید که باید کدام پلتفرم را به کار ببرید. یعنی لازم است مشخص کنید به کدام پلتفرم برای ایجاد چارت و به کدام پلتفرم برای نمایش آن نیاز دارید. برای ارائه‌ی چارت می‌توان از وب‌سایت یا حتی از پروفایل شرکت در سایت‌های استخدامی استفاده کرد.

به‌روزرسانی نمودار سازمانی: استفاده از چارت سازمانی به‌روزشده همیشه مهم است. بهتر است برای به‌روزرسانی آن برنامه ریزی داشته بشید. همه‌چیز در یک سازمان ممکن است سریع باشد و تغییرات با‌ سرعت زیادی اتفاق افتند. بنابراین به‌روز نگاه داشتن نمودار سازمانی برای استفاده‌ی درست از آن اهمیت زیادی دارد.

دسته‌بندی کردن: با استفاده از عناصر چارت‌ سازمانی که در بالا توضیح داده شد، می‌توانید عملکردها را در نمودار سازمانی خود تجزیه کنید تا بتوانید از بخش‌های کوچک شروع کنید. با انجام این کار اطلاعاتی که جمع‌آوری کرده‌اید منسجم می‌شود و به سطح بالایی از کارایی سازمانی می‌رسید. دسته‌بندی چارت سازمانی از بسیاری جهات مفید است و می‌توانید از دسته‌بندی‌های مختلفی برای تجزیه‌ی آن بهره ببرید.

بیان جزئیات مهم: می‌توانید جزئیات مختلفی را پیرامون کارکنان در چارت سازمانی قرار دهید. افزودن تعدادی عکس، اطلاعات تماس، مکان و سایر جزئیات مهم، سازمان شما را باارزش‌تر می‌کند. داشتن جزئیات مشخص در مورد کارکنان، سردرگمی درمورد شرح وظایف شغلی آن‌ها را از بین می‌برد و باعث می‌شود آن‌ها بسته به نقش اصلی خود، کارآمدتر عمل کنند.

استفاده از رنگ‌ها و اَشکال: استفاده از رنگ‌ها یا اشکال نیز در ساخت نمودارسازمانی مفید هستند. با این کار تعیین گروه‌ها، بخش‌ها، وظایف و سطوح کارکنان را آسان‌تر می‌کنید. خواه آن‌ها متعلق به مدیریت بالا، میانی یا پایین باشند.

جمع‌بندی

داشتن چارت سازمانی در شرکت بسیار مهم است. وجود یک چارت تفصیلی و مشروح از بسیاری جهات نقش مهمی در عملکرد شرکت شما خواهد داشت. زیرا به شما کمک می‌کند تا جریان کار را در بین کارکنان خود حفظ، و خاطرنشان کنید که ارتباط آن‌ها با مافوق و زیردستان‌شان اهمیت دارد. به‌دنبال بهترین نرم‌افزار آنلاین برای ایجاد نمودار سازمانی باشید. نرم‌افزارهایی که قابل اعتماد و کارآمد هستند و می‌توانند ابزار مفیدی برای سازماندهی شرکت شما باشند.

در این مطلب به طور کامل توضیح دادیم نمودار سازمانی چیست و شما را با انواع نمونه چارت سازمانی آشنا کردیم. اگر سؤال و یا نظری درمورد این مطلب دارید، می‌توانید با ما درمیان بگذارید.

رزومه ساز

با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.

منبع: lanteria.com