هوش اجتماعی (SQ) چیست و چگونه می‌توان آن را تقویت کرد؟
- هوش چیست؟
- هوش اجتماعی چیست؟
- عناصر کلیدی هوش اجتماعی کدامند؟
- چگونه می‌توانید این نوع هوش را پرورش دهید؟
- هوش هیجانی چیست؟
- ترکیب EQ و IQ می‌شود ESI
- تفاوت بین هوش هیجانی و اجتماعی در چیست؟
ضریب هوشی یا IQ بیشتر مؤلفه‌ای است که با آن زاده می‌شوید و ژنتیک نقش چشم‌گیری در آن دارد. از سوی دیگر، هوش اجتماعی (SQ) بیشتر آموختنی است و از طریق کسب تجربه در ارتباط با دیگران و آموختن از موفقیت‌ها و شکست‌ها در محیط‌های اجتماعی پرورش می‌یابد. در ادامه‌ی مطلب می‌خوانید هوش اجتماعی چیست و به روش‌های تقویت هوش اجتماعی می‌پردازیم. همچنین این هوش را با هوش هیجانی مقایسه می‌کنیم.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
هوش چیست؟
بهتر است ابتدا به مفهوم کلی هوش بپردازیم. هوش، سازه‌ای است که شامل توانایی‌های حل مسئله، انجام کاری با مهارت‌های فرازمانی و اکتساب زبان است. انجمن روانشناسی آمریکا توصیف می‌کند که هوش یعنی همه‌ی موارد درباره‌ی چگونگی عملکر خوب عقل ما و آنچه اغلب با استفاده از تست‌های IQ و با هدف اندازه‌گیری ضریب هوشی اندازه می‌گیریم.
هوشی که با تست هوش اندازه‌گیری می‌شود، همه‌چیز نیست. صرف‌نظر از این‌که می‌آموزید به چند زبان دیگر صحبت کنید، میزان اطلاعاتی که به یاد می‌سپارید و حتی این‌که چقدر می‌توانید مسائل ریاضی را کامل کنید، هوش ناگزیر معیار پیچیده‌تری است. متأسفانه، ضریب هوشی و مهارت‌های فنی فقط شما را تا این‌جای کار می‌رسانند.
۲ نوع هوشی که در آزمون‌های ضریب هوشی یا IQ اندازه‌گیری نمی‌شوند، برای موفقیت در سطوح رهبری در تجارت و حتی در نوآوری بسیار مهم‌اند. این ۲ نوع عبارت‌اند از:
- هوش هیجانی (EQ)؛
- هوش اجتماعی (SQ).
هوش اجتماعی چیست؟
هوش اجتماعی، از تجربه با افراد و یادگیری از موفقیت‌ها و شکست‌ها در محیط‌های اجتماعی حاصل می‌شود. معمولا به آن «تدبیر»، «عقل سلیم» یا «هوش محیطی» می‌گویند.
عناصر کلیدی هوش اجتماعی کدامند؟
۱. تسلط کلامی و مهارت‌های مکالمه
شما به‌راحتی می‌توانید فردی را با هوش اجتماعی بالا در اجتماع ببینید، زیرا او می‌داند که چگونه در محفلی با دیگران تعامل داشته‌باشد یا کار کند. فردی که از نظر اجتماعی هوش بالایی دارد، می‌تواند با افراد گوناگون گفت‌وگو کند و درمورد آنچه آنها می‌گویند، درایت و شایستگی به خرج دهد. درمجموع، این‌ها چیزی را نشان می‌دهند که «مهارت‌های بیان اجتماعی» (Social Expressiveness Skills) نامیده می‌شود.
۲. آشنایی با نقش‌ها، قوانین و سناریوهای اجتماعی
افرادی که این هوش را دارند، یاد می‌گیرند که چگونه نقش‌های اجتماعی مختلف را ایفا کنند؛ آنها با قوانین غیررسمی یا هنجارهایی که بر تعامل اجتماعی حاکم‌اند نیز به‌خوبی آشنا هستند. به عبارت دیگر، آنها می‌دانند که در کنش و واکنش‌های اجتماعی چگونه عمل کنند؛ در نتیجه، از نظر اجتماعی ماهر و عاقل هستند.
۳. مهارت‌های شنیداری مؤثر
افراد باهوش شنوندگان خوبی هستند؛ در نتیجه، دیگران پس از این‌که از تعامل با این افراد بیرون می‌آیند، احساس می‌کنند که ارتباط خوبی با آنها برقرار کردند.
۴. درک آنچه سبب بروز رفتارهای خاصی در افراد می‌شود
افراد با هوش اجتماعی بالا ناظران ماهری هستند که دیگران را زیر نظر می‌گیرند و خود را با گفتار و رفتار آنان هماهنگ می‌کنند تا بتوانند گفتار و احساسات آنان را متوجه شوند. درک احساسات از عناصر هوش هیجانی است. هوش اجتماعی و هوش هیجانی با هم مرتبط‌اند. افرادی که مهارت بالایی در این زمینه دارند، از هر دوی این هوش‌ها بهره‌مندند.
۵. ایفای نقش و خودکارآمدی اجتماعی
فردی که این نوع هوش را دارد، می‌داند که چگونه نقش‌های اجتماعی گوناگون را ایفا کند. این هوش به او اجازه می‌دهد که با هر نوع آدمی احساس راحتی کند؛ در نتیجه، از نظر اجتماعی احساس اعتماد به نفس و اثربخشی می‌کند، چیزی که روان‌شناسان آن را «خودکارآمدی اجتماعی» (social self-efficacy) می‌نامند.
۶. مهارت‌های مدیریت تأثیرگذاری
افرادی که چنین هوشی دارند، نگران تأثیری هستند که بر دیگران می‌گذارند. آنها درگیر چیزی هستند که آن را «هنر خطیر مدیریت تأثیرگذاری» (Dangerous Art of Impression Management) می‌نامیم که تعادل ظریفی است بین مدیریت و کنترل تصویری که برای دیگران نشان می‌دهید با همچنین منطقی بودن و اجازه دادن به دیگران برای دیدن خود واقعی‌تان.
پس از این که توضیح دادیم مؤلفه‌های هوش اجتماعی چیست در ادامه به راه‌هایی برای تقویت هوش اجتماعی می‌پردازیم.
چگونه می‌توانید این نوع هوش را پرورش دهید؟
پرورش و تقویت هوش اجتماعی به تلاش، کار جدی و توجه بیشتر به دنیای اجتماعی اطراف نیاز دارد. برای این‌که سخن‌ور بهتری شوید، وقت بگذارید و تلاش کنید.
از طریق آنچه «گوش دادن فعال» نامیده می‌شود، تلاش کنید تا شنونده‌ای مؤثرتر شوید و گفته‌ی گوینده را بازتاب دهید تا مطمئن شوید که آن را به‌وضوح درک کردید. مهم‌تر از همه، موقعیت‌های اجتماعی و رفتار خودتان را بررسی کنید. برای پرورش و تقویت هوش اجتماعی باید سعی کنید از موفقیت‌ها و شکست‌های اجتماعی‌تان درس بگیرید.
هوش هیجانی چیست؟
تا این بخش از مطلب پاسخ دادیم هوش اجتماعی چیست و چه مؤلفه‌هایی دارد. اکنون در مورد هوش هیجانی توضیح می‌دهیم.
هوش هیجانی شامل توانایی شناسایی و مدیریت احساسات خود و دیگران است.
هوش هیجانی ۳ قابلیت دارد که عبارت‌اند از:
- آگاهی احساسی؛
- به‌کارگیری احساسات در فرایندهایی مانند حل مسئله و تفکر؛
- مدیریت هیجان به این معنا که شخص قادر به کنترل احساسات خود و دیگران است.
ترکیب EQ و IQ می‌شود ESI
وقتی EQ و IQ با هم ترکیب می‌شوند، ESI یا «هوش هیجانی-اجتماعی» را تشکیل می‌دهند. قابلیت‌های ESI با خودآگاهی، خود مدیریتی و مدیریت روابط در ارتباط‌اند و افراد را قادر می‌سازند که احساسات خود و دیگران را درک و مدیریت کنند.
تفاوت بین هوش هیجانی و اجتماعی در چیست؟
هر ۲ مجموعه‌مهارت برای پذیرش نوآوری ضروری هستند، اما چه زمانی از هر یک از این هوش‌ها استفاده می‌کنیم؟
ویل چو (Will Chou) این موضوع را به شکل زیر تجزیه می‌کند:
به گفته‌ی وی: «هوش اجتماعی بیشتر به آینده مربوط می‌شود». این هوش به وجود آمد تا مردم بتوانند زنده بمانند و در واقع درمورد این است که بهترین راه را برای کنار آمدن با موقعیت‌ها و خروج از آنها با نتیجه‌ی مطلوب پیدا کنید. حتی اگر شرایط مندرج روی کاغذ را داشته‌باشید، نداشتن این هوش می‌تواند به تیره‌وتار شدن یا از بین رفتن روابط و از دست دادن فرصت‌ها منتهی شود. ممکن است بکوشید تا به همان اندازه که دوست دارید هنگام ارائه‌ی بازخورد به کسی رک‌و‌پوست‌کنده صحبت کنید، کلماتتان را ویرایش کنید تا بی آن‌که حرف بی‌جایی را بر زبان آورید، انتقاد سازنده‌ای را منتقل کنید.
در مقابل، هوش هیجانی بیشتر به زمان حال مربوط است و بنابراین ارتباط نزدیک‌تری با عواطف و احساسات دارد. با زیرنظر گرفتن چهره‌ی فردی می‌توانید دریابید که قبل از رفتن به مصاحبه‌ی شغلی خوشحال است، بسیار عصبی است یا خجالت می‌کشد، زیرا از قضا همان شخص در اوج مهمانی‌ها کنج عزلت می‌گزیند.
خلاصه
در این مطلب ابتدا در مورد هوش توضیح دادیم و هوش اجتماعی را از ابعاد مختلف بررسی کردیم. همچنین توضیح دادیم چه تفاوت‌هایی با هوش هیجانی دارد. امیدواریم مطالعه‌ی این مطلب برای شما مفید بوده‌باشد. نظرات خود را با ما به‌اشتراک بگذارید.
با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.
دیدگاه