عادت های بد در محیط کار: دلایل شکل‌گیری و راهکارهایی برای ترک رفتارهای غیرحرفه‌ای

آیا شما هنگام کار عادت های بد یا رفتارهای غیرحرفه‌ای دارید که به کار و حرفه‌تان آسیب می‌زنند؟ برای مثال، وقتی سرِ جلسه هستید، شروع به چک کردن ایمیل‌های خود می‌کنید یا هنگام ملاقات با مشتریان، دیر سرِ قرار حاضر می‌شوید، یا در حین جلسه به تلفن‌های شخصی پاسخ می‌دهید. حتی وجود عادت‌های دیگری مانند تماشای بیش‌ازحد تلویزیون یا وبگردی باعث می‌شوند که شما در طول روز از اهدافتان عقب بمانید.

عادت های بد می‌توانند به آبرو و شهرت شما لطمه بزنند و محدودیت‌هایی را برای رشد حرفه‌ای و زندگی شخصی شما ایجاد کنند. پس این‌که چه‌گونه با این عادت‌ها مقابله کنیم، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. این مطلب به صورت تفصیلی، به تشریح عادت‌های بد در محیط کار می‌پردازد؛ هم‌چنین، درمورد این‌که چه‌طور رفتارهایی مشخص در افراد، باعث شکل‌گیری عادت‌های بدشان می‌شود بحث شده‌است و در ادامه‌ی این مطلب راهکارهایی به منظور ترک و غلبه بر آن‌ها بیان می‌شود.

آنچه در این مطلب خواهید خواند: 

• عادت‌های بد در محیط کار چه هستند؟
• ۱۰ نمونه از رفتارهای غیرحرفه‌ای
• چرا ترک عادت های بد خیلی دشوار به نظر می‌رسد؟
• علت شکل‌گیری عادت های بد چیست؟
• راهکارهایی برای ترک عادت های بد و رفتارهای غیرحرفه‌ای
• شروع ترک عادت‌های بد

عادت‌های بد در محیط کار چه هستند؟

به طور کلی، «عادات» رفتارهای منعکس‌کننده‌ی الگوهای فکری هستند که به دفعات تکرار می‌شوند و به بخشی از ضمیر ناخودآگاه ما تبدیل می‌شوند. همان طور که می‌دانید، عادت‌ها می‌توانند مثبت و مفید یا منفی و مخرب باشند.

از فواید عادت می‌توان به خودکار بودن انجام آن‌ها اشاره کرد، زیرا بدون این‌که فکر کنیم، درگیر انجام رفتاری می‌شویم و ذهنمان از تمرکز به سایر موارد آزاد می‌شود؛ به عنوان مثال، وقتی عادت‌های خوبی داشته‌باشیم، به‌موقع به محل قرار می‌رسیم یا به آینده به دید مثبتی نگاه می‌کنیم؛ بنابراین، با انرژی خوب می‌توانیم روی موضوعات مهم تمرکز کنیم؛ برخی از مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، در ارتباط با عادات بد نیز صادق هستند؛ برای نمونه، برخی اوقات ما رفتارهای بدی را از خود نشان می‌دهیم، بدون این‌که به آن‌ها زیاد فکر کنیم؛ در نتیجه، انجام این رفتارها باعث ضربه زدن به زندگی شخصی و حرفه‌ای ما می‌شود، بدون این‌که حتی نسبت به آن‌ها مطلع باشیم.

برخی از عادت‌های بدی که می‌توانند در حرفه‌ی ما تأثیر منفی بگذارند، عبارت‌ند از:

• تأخیر در رسیدن به کار یا جلسه؛
• تفکرات و هیجانات منفی؛
• غیبت و شایعه سازی؛
• مقاومت در برابر تغییر؛
• تصمیم گیری های ناگهانی؛
• موضع گرفتن تدافعی؛
• اهمال کاری؛
• انجام هم‌زمان چند کار؛
• مدیریت جزئی‌نگر؛
• ایدئال‌گرایی بدون تطبیق‌پذیری.

۱۰ نمونه از رفتارهای غیرحرفه‌ای

همه‌ی ما عادت‌های بدی داریم که برخی اوقات حتی نسبت به آن‌ها آگاهی نداریم. شاید این عادت‌ها موجب نشده‌باشند که بهای خاصی را در زندگی پرداخت کنیم. از سوی دیگر، ممکن است عادت‌هایی داشته باشیم که از آن‌ها آگاه نباشیم، اما می‌توانند باعث ‌شوند که غیرحرفه‌‌ای به نظر برسیم. این عادت‌ها‌ می‌توانند بهای سنگینی داشته‌باشند. به لیست ۱۰ عادت غیرحرفه‌ای در کار، که در زیر آمده است، نگاه کنید و مطمئن شوید که به تعداد زیادی از آن‌ها دچار نیستید و اگر تعداد بیش‌تری از آن‌ها را در خود سراغ دارید، بکوشید تا رفتارهایی را که باعث می‌شوند غیرحرفه‌ای به نظر برسید، اصلاح کنید.

۱. پشت‌ گوش‌ انداختن

همه‌ی ما این کار را تا حدی انجام می‌دهیم. وقفه انداختن در کار می‌تواند در مواقعی بهره‌وری ما را افزایش دهد، اما اگر تعلل‌گر مزمنی باشید، خروجی و عمل‌کردتان کاهش پیدا می‌کند و باید درباره‌ی کارهایی که در روز انجام می‌‌دهید بیش‌تر فکر کنید.

۲. دروغ ‌گفتن

هیچ بهانه‌ای برای دروغ گفتن وجود ندارد. بالاخره یک روز دروغ برملا خواهد شد و آن زمان، هیچ بهانه‌ای از شما پذیرفته نخواهد شد. هرگز شخصیت، تجربه و اعتبار خود را زیر سؤال نبرید. از اعداد و ارقام برای فریب‌کاری استفاده نکنید. هیچ‌گاه خودتان را مریض نشان ندهید، مگر آن‌که به‌واقع بیمار باشید. صادق باشید و در شغلتان به‌درستی رفتار کنید.

۳. تأخیر

فرقی نمی‌کند که در جلسات دیر حاضر می‌شوید یا در ورود به محل کار کمی تأخیر دارید؛ در هر دو صورت، به مدیران و هم‌کاران خود نشان می‌دهید که زمان برایتان اهمیتی ندارد. ممکن است این موضوع به هر دلیلی رخ دهد؛ می‌‌تواند به‌ خاطر آراستن خود یا تهیه‌ی میان-‌وعده برای زمان کاری باشد. به‌موقع در محل کارتان حضور داشته‌باشید تا برای دیگران دوست‌داشتنی باقی بمانید.

۴. نق ‌زدن

هیچ‌کس دوست ندارد که هم‌کار منفی‌نگری داشته‌باشد. اگر همیشه شکایت دارید و به همه‌چیز به دید منفی نگاه می‌کنید، خیلی سریع دوستان خود را از دست خواهید داد. همیشه چیزهایی وجود دارند که بخواهید به خاطرشان نق بزنید. بکوشید که غرغر کردن به عادت یا بدتر از آن، به ویژگی شخصیتی شما تبدیل نشود.

۵. شلختگی

آیا آراستگی و تمیزی اولویت شما نیستند؟ آیا از آن دسته آدم‌هایی هستید که دیر‌‌به‌دیر دوش می‌گیرند یا لباس‌هایی که تمیز نیستند را می‌پوشند؟ از این کارها دست بکشید و سعی کنید آراسته باشید. مطمئن شوید که بوی خوبی می‌‌دهید و تمیز و مرتب هستید. فضای کاری خود را نیز به شکلی درست کنید که استانداردهای بالای شما را نشان دهند. هیچ‌کس دوست ندارد با آدم شلخته و کثیف هم‌کار باشد.

۶. فحاشی

فحاشی بدترین عادت غیرحرفه‌ای در کار است. ما می‌دانیم که به کار بردن برخی از کلمات زشت امروزه مرسوم شده‌اند، اما تلاش کنید که از فحش ‌دادن در محل کار بپرهیزید. گفتن کلمات زشت همیشه باعث ناراحتی دیگران می‌‌شوند و غیرحرفه‌‌ای ‌بودن شما را نشان می‌دهند. مدیران دوست ندارند در شرکت از الفاظ بی‌ادبانه استفاده شود.

۷. توجه به مسائل خصوصی

زمان خود را در محل کار به تماس‌های شخصی نگذرانید. درباره‌ی مشکلات خصوصی، سلامتی یا مثلا طلاقتان با هم‌کاران خود صحبت نکنید. این مسائل را برای زمانی نگه دارید که در کنار دوستانتان هستید. محل کار خود را به ناهارخوری بچه‌های مدرسه‌ای تبدیل نکنید.

۸. دزدی ‌کردن

این موضوع به توضیح نیازی ندارد و دست‌بُرد زدن به صندوق پول، کِش ‌رفتن وسایل مشترک و برداشتن ابزار دیگران را در بر می‌گیرد. دزدی از محل کار سبب می‌شود که بی‌درنگ اخراج شوید.

۹. ارتباطات بد

اگر نمی‌توانید به‌ صورت حرفه‌ای ایمیل بنویسید یا شیوا و رسا صحبت و مکاتبه کنید، یعنی در محیط کار نیز انسانی با ارتباط موثر نیستید. بکوشید مختصر ولی کامل بنویسید. از علائم نگارشی و دستور زبان به‌درستی استفاده کنید. املای درست کلمات را بررسی کنید و نویسنده‌ی حرفه‌ای و دقیقی باشید که به‌موقع پاسخ می‌دهد.

۱۰. آداب بد

داشتن آداب خوب می‌تواند کیفیت زندگی شما را خیلی بهتر کند و برخی اوقات داشتن آداب بد باعث می‌شود که بهای سنگینی بپردازید. هنگام غذا‌ خوردن، گپ‌ زدن، کار ‌کردن و غیره مطمئن شوید که رفتار محترمانه‌ای دارید. صحبت دیگران را قطع نکنید و در صورت لزوم، به‌ خاطر اشتباهات خود عذرخواهی کنید. در کار دیگران کنجکاوی نکنید و مؤدب باشید.

چرا ترک عادت های بد خیلی دشوار به نظر می‌رسد؟

دلیل اصلی این‌که ترک عادت‌های بد سخت و دشوار است، به نظریه‌ای که محققان آن را «سناریو‌های شناختی» می‌نامند، بازمی‌گردد. منظور از سناریوهای شناختی افکار ناخودآگاه و خودکاری است که هنگام مواجه شدن با موقعیتی خاص از خود نشان می‌دهیم. این تفکرات ناخودآگاه بر اساس تجربیات قبلی ما شکل می‌گیرند؛ در نتیجه، اگر با موقعیتی چندین بار روبه‌رو شویم، بدون تفکر درباره‌ی آن‌، رفتار می‌کنیم که اقدامات ما را به صورت عادت در خواهند آورد.

بیشتر اوقات، ترک عادت‌های بد بسیار مشکل می‌شود، زیرا به فعالیت‌های موردعلاقه‌ی ما تبدیل شده‌اند که پیوسته مایل به تکرارشان هستیم؛ برای مثال، ما از وب‌گردی یا ارسال پیام در حین جلسه با موبایل به جای پرداختن به کار اصلی خود لذت می‌بریم.

دلیل اصلی این موضوع این است که زمانی که کارهای موردعلاقه‌ی خود را انجام می‌دهیم، مغزمان دوپامین ترشح می‌کند. در واقع، این هورمون شیمیایی مرکز پاداش‌دهی مغز را فعال می‌کند. دوپامین باعث می‌شود که کارها را دوباره تکرار کنیم و فعالیت‌هایمان به عادت تبدیل شوند.

علت شکل‌گیری عادت های بد چیست؟

بیش‌تر عادت‌های بد به ۲ علت شکل می‌گیرند: استرس و خستگی.

گاهی این عادت‌ها راهی برای کنار آمدن با استرس و خستگی هستند. عادت‌هایی مثل ناخن جویدن، سیگار کشیدن یا زیاد خرید کردن، روش‌هایی برای وقت‌کُشی و رها شدن از استرس و خستگی هستند؛ اما این روش‌ها اشتباه‌اند و شما باید روش‌های جدید و درستی را برای کنار آمدن با خستگی و استرش پیدا کنید. گاهی لازم است علت استرس و خستگی خود را پیدا کنید و با حل کردن علل شکل‌گیری عادت‌های بد، آن‌ها را کنار بگذارید.

راهکارهایی برای ترک عادت های بد و رفتارهای غیرحرفه‌ای

در زیر، راهکارهای مختلفِ غلبه بر این رفتارها را معرفی می‌کنیم. به یاد داشته‌باشید که برای غلبه بر رفتارهای بد نباید دیدگاه مشابهی را در نظر بگیرید، زیرا برخی اوقات به ترکیبی از این راهکارها نیاز دارید. می‌توانید از استراتژی‌های زیر برای غلبه بر رفتارهای منفی استفاده کنید:

برنامه داشته باشید

مطالعات نشان می‌دهند که داشتن برنامه‌ی آگاهانه به شما کمک می‌کند تا بتوانید روند غلبه بر رفتارهای بد خود را پی‌گیری کنید. صرفا گفتن «دیگر تصمیم گرفته‌ام که وقتم را در سایت‌ها تلف نکنم» کافی نیست. شما برای موفقیت در انجام این کار باید برنامه‌ی مدوّنی داشته‌باشید. یکی از راه‌های مناسب، قرار دادن برنامه‌ی ترک عادت‌های بد در اهداف شخصی است. این کار به شما کمک می‌کند که پیش‌رفت خود را بر اساس پایه و برنامه‌ای مشاهده کنید و از ابتدا بتوانید روی رفتارهای مخربتان کار کنید؛ هم‌چنین، زمانی که برنامه‌ی خود را مرور می‌کنید، نقاط عطف و تغییرات آن را در لیست انجام کارهای روزانه یا برنامه‌ی اقدام خود یادداشت کنید.

خودآگاهی و نظم فردی را در رفتارتان ایجاد کنید

مطابق تحقیقات انجام‌شده، به نظر می‌رسد که خودنگری و مراقبت از رفتار خود برای کنار گذاشتن عادت‌های بد ضروری است؛ به این معنی که با این کار می‌توانید فرازو‌نشیب‌های خود را کنترل کنید و در ابتدا دلیل ترک عادت‌های بد را برای خودتان مشخص کنید. برای این کار باید روی نظم خود کار کنید و قدرت اراده‌ی خود را افزایش دهید تا بتوانید با این شرایط، ثبات و انگیزه‌ای را که برای توقف رفتار قبلی نیاز دارید، حفظ کنید؛ هم‌چنین، می‌توانید خودآگاهی داشته‌باشید تا از احساسات و افکارتان مطلع باشید.

نکته: ما معمولا در انضباط فردی و اراده، به صورت موقتی عمل می‌کنیم و صرفا در ابتدای تصمیم‌گیری، انجام آن‌ها نقش پررنگ‌تری دارد؛ بنابراین، برای این‌که عادت‌های بد خود را ترک کنید، فقط به انجام این رفتارها اکتفا نکنید.

برگشتن به خود قدیمی‌تان

برای ترک عادت‌های بد نیازی نیست به فرد دیگری تبدیل شوید ، کافی است به خود قدیمی‌تان برگردید. اغلب، تصور می‌کنیم که برای این کار باید به فرد دیگری تبدیل شویم، اما شما این هویت را از قبل درونتان دارید، کافی است دوباره آن را پیدا کنید، زیرا بعید است عادت بدی را در تمام عمرتان داشته‌باشید. نیاز نیست سیگار را ترک کنید، فقط مانند قبل سیگار نکشید. شما بدون عادت‌های بد زندگی کرده‌اید، حتی اگر سال‌ها قبل بوده‌باشد، پس باز هم می‌توانید این کار را انجام دهید.

کاهش عوامل بروز عادت‌های بد

اگر به محض نشستن روی صندلی تلویزیون را روشن می‌کنید، کنترل را در جایی قرار دهید که در دست‌رستان نباشد. اگر هنگامی که خانه هستید شکلات فراوان می‌خورید، همه‌ی آن‌ها را دور بریزید. اگر هم‌راه چای سیگار می‌کشید، کم‌تر چای بنوشید. اگر محیط اطراف باعث بروز عادت‌های بد می‌شود، محیط را تغییر دهید. با این کارها راحت‌تر می‌توانید عادت‌های بد خود را کنار بگذارید.

انتخاب بهترین راهکار (اولویت‌بندی)

بسیاری از افراد برای ترک همه‌ی رفتارهای خود در یک زمان، با مشکل روبه‌رو می‌شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بتوانند رفتارهای خود را با گذشت زمان محدود کنند؛ به همین دلیل، یافتن دیدگاهی که در این امر بتواند برایتان کارساز باشد و اولویت‌های شما را مشخص کند، بسیار اهمیت دارد. (این مورد به نوع رفتاری که می‌خواهید ترک کنید بستگی دارد.)

موانعی را برای جلوگیری از عادت‌های بد خود ایجاد کنید

شاون آکر (Shawn Achor)، یکی از صاحب‌نظران روان‌شناسی مثبت، در کتاب خود با عنوان مزیت شادی (Happiness Advantage) بیان می‌کند که شما می‌توانید موانعی را هنگام انجام عادت‌های بد ایجاد کنید تا از انجام آن‌ها جلوگیری کنید و بتوانید این نوع عادت‌ها را کنار بگذارید؛ برای مثال، اگر یکی از عادت‌های شما این است که در طول انجام کار، شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک را چک می‌کنید، می‌توانید با استفاده از نرم‌افزارهایی مانند Anti-Social یا قرار دادن آدرس این شبکه‌ها در لیست سیاه مرورگر، دسترسی خود را به آن‌ها غیرفعال کنید یا می‌توانید با کمی جابه‌جاییِ صفحه‌ی کامپیوتر خود به گونه‌ای که در معرض دید سایر افراد قرار گیرد، از این کار جلوگیری کنید.

هم‌چنین، می‌توانید از عواملی مثل افراد، موقعیت‌ها و شرایطی که برای شروع عادت‌های بدتان مثل جرقه‌ عمل می‌کنند، پیش‌گیری کنید؛ برای مثال، تصور کنید که می‌خواهید عادت شایعه‌پراکنی هنگام کار را کنار بگذارید. می‌دانید که زمانی این رفتار از شما سر می‌زند که در حضور گروه خاصی از هم‌کارانتان قرار می‌گیرید؛ در نتیجه، برای حل مسئله می‌توانید خود را از این گروه جدا کنید.

به انجام رفتارهای مثبت پایبند باشید

شما می‌توانید رفتارهای مثبت را با عادت‌های بد جای‌گزین کنید؛ برای مثال، قصد دارید که انتقادکردن‌های مخرب به اعضای تیم را کنار بگذارید؛ برای این کار سعی کنید که به جای نقد کردن، تلاش آن‌ها را تحسین کنید، یا این‌که می‌خواهید عادت مربوط به چک کردن ایمیل هنگام جلسات را فراموش کنید؛ برای ترک این کار می‌توانید از یاداشت برداری هنگام بحث‌ها یا ارائه‌ی پیش‌نهادهایی برای پیش‌برد جلسه استفاده کنید.

به خودتان پاداش دهید

پاداش دادن به خودتان زمانی که رفتار مثبتی نشان می‌دهید، می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید عادت‌های بدتان را کنار بگذارید. دلیل این پاداش‌ها بسیار اهمیت دارد، زیرا زمانی که شما انجام رفتار گذشته‌ی خود را متوقف می‌کنید، این کار دوپامین مغز را کنترل می‌کند و به جای آن عادت، پاداش موردتوجه قرار می‌گیرد. هرچه زمان بگذرد، مغز با این مسئله بیش‌تر ارتباط برقرار می‌کند و پاداش منجر به افزایش دوپامین به همراهِ رفتار مثبت می‌شود.

چه‌طور برای انجام کار خوب به خودتان پاداش می‌دهید؟ باید مطمئن شوید که این پاداش‌ها مطابق میل و خواسته‌ی شما هستند و از دریافتشان لذت می‌برید؛ برای مثال، اگر بتوانید دیر رسیدن به جلسه را کنار بگذارید، می‌توانید با خرید یک فنجان قهوه به خودتان پاداش دهید؛ هم‌چنین، اگر یک هفته بتوانید به‌موقع سرِ کارتان حاضر شوید، در این صورت، مثلا به عنوان پاداش می‌توانید به خودتان غذایی که بسیار دوست دارید را وعده دهید.

پاداش‌ها در صورتی اثربخش خواهند بود که بعد از انجام رفتار خوب، بلافاصله آن‌ها را به خودتان بدهید. ممکن است صرفا به این پاداش‌ها برای چند هفته‌ی کوتاه نیاز داشته‌باشید. زمانی که رفتار مثبت شما پای‌دار شود، دیگر نیازی نیست به خودتان پاداش بدهید.

از دیگران نیز کمک بخواهید

در نهایت، برای ترک عادت‌های خود می‌توانید از کسانی که می‌شناسید، مانند دوستان، اعضای خانواده و هم‌کاران، کمک بگیرید. اهداف خود را با آن‌ها در میان بگذارید. از آن‌ها بخواهید که اگر دوباره به رفتار قبلی خود برگشتید، به شما اطلاع و هش‌دار دهند. این موضوع مسئولیت پذیری و انگیزه‌ی شما را بیش‌تر می‌کند.

تصور کردن موفقیت

خودتان را در حالی که سیگار را ترک کرده‌اید یا لاغر شده‌اید تصور کنید. تصور کنید که هر عادت بدی را که دارید، کنار گذاشته‌اید؛ با این کار چه تغییری در زندگی‌ شما ایجاد می‌شود؟ از تصور رسیدن به هدف و این موفقیت لذت ببرید. با این کار برای خود هویت جدیدی ایجاد می‌کنید که برای رسیدن به آن می‌کوشید.

استفاده از «اما» برای غلبه بر افکار منفی

یکی از مسائل در مبارزه با عادت‌های بد، افکار منفی است که راجع به خود دارید. هر زمان که اشتباه می‌کنید، به‌راحتی می‌توانید فکر کنید که بیهوده تلاش می‌کنید؛ ولی هر وقت این افکار به ذهنتان خطور کرد، جمله را با «اما» تمام کنید.

نمونه‌هایی در این زمینه:

• چاق و بدترکیب هستم، اما از الان می‌توانم رژیم بگیرم و تا چند ماه دیگر خوش‌اندام شوم.
• احمق هستم و هیچ‌کس به من احترام نمی‌گذارد، اما از الان مطالعه و کسب مهارت را آغاز می‌کنم.
• شکست خوردم، اما همه گاهی شکست می‌خورند.

شروع ترک عادت‌های بد

اولین قدم برای ترک عادت‌های بد «آگاهی» است. آگاهی به این معنا نیست که خودتان را برای این عادت‌ها سرزنش کنید بلکه آگاهی به شما نشان می‌دهد برای ترک عادت‌ها بد و شروع تغییر چه باید بکنید.

• چه زمانی عادت‌ها بدتان شروع می‌شوند؟
• هر روز چند بار این عادت بد را انجام می‌دهید؟
• چه عواملی باعث شروع این عادت می‌شوند؟

با پاسخ دادن به این سؤالات اطلاعات زیادی درباره‌ی عادت‌ها بد خود کسب کرده و می‌توانید روش‌های مبارزه با آن‌ها را نیز پیدا ‌کنید.

منبع: thejobnetwork.com