قرارداد آزمایشی چیست؟ هر آن‌چه باید درباره‌ی آن بدانید
- تعریف قرارداد آزمایشی
- شرایط استخدام آزمایشی
- انواع قرارداد کار آزمایشی
- قوانین قرارداد کار آزمایشی
- قوانین فسخ قرارداد آزمایشی
- مزایا و معایب استخدام آزمایشی
آغاز کار در مجموعه جدید، در عین جذابیت یک استرس و بار روانی دائم نیز دارد: آیا محیط کار مناسب است؟ حقوق پرداختی با حجم کار تناسب دارد؟ و هزاران سوال دیگر که برای افراد ایجاد می‌شود. این مسئله برای کارفرما نیز استرس‌زا خواهد بود، اینکه نیروهای جدید تا چه حد توانایی دارند؟ آیا می‌توانند وظایف محول‌شده را به‌خوبی انجام دهند و چندین سوال دیگر که همه باعث می‌شوند استخدام نیروهای جدید سخت‌تر شود. برای رفع این مشکل، راه‌حل مناسبی ایجاد شد: قرارداد آزمایشی. قرارداد آزمایشی از انواع قرارداد کار است که لازم است با آن آشنا باشید.
بی‌شک شما هم در ابتدای شروع کار در مجموعه‌های مختلف با استخدام آزمایشی مواجه شده‌اید و سوالاتی راجع به آن برای شما به وجود آمده است. در این مطلب می‌خواهیم به بررسی دقیق و کامل قرارداد آزمایشی بپردازیم و تمام جزئیات مختلف آن را با هم مرور کنیم. پیشنهاد می‌کنیم حتما تا انتهای مطلب ما را همراهی کنید و از قوانین مرتبط با این نوع استخدام مطلع شوید.
تعریف قرارداد آزمایشی
معمولا پس از گذراندن مصاحبه‌های مختلف، در صورتی که کارفرما شما را برای شغل مد نظر، مناسب تشخیص دهد و تواناییهای شما توجه‌اش را جلب کند، وارد بخش جدی‌تر پروسه آغاز کار خواهید شد. در این دوره معمولا کارفرماها اعلام می‌کنند که شما برای یک مدت معین به‌صورت آزمایشی استخدام شده و پس از بررسی عملکردتان در این دوره، در رابطه با استخدام شما تصمیم‌گیری خواهند کرد.
این نوع قرارداد کار معمولا در انواع شغل‌های تخصصی پیشنهاد شده و در برخی مواقع در طول مدت استخدام آموزشی، مهارت‌های لازم نیز به نیروی جدید آموزش داده می‌شود.
بنابراین استخدام آزمایشی را باید این‌گونه تعریف کنیم که در این نوع استخدام، فرد در یک بازه زمانی محدود یک الی ۳ ماهه، استخدام می‌شود و در طی این مدت توانایی‌ها و عملکرد او برای عقد قرارداد اصلی بررسی خواهد شد.
البته در این دوره متقاضی نیز محیط کار، میزان پرداختی و سایر موارد دیگر را بررسی کرده و در صورت رضایت از همه موارد مد نظر خود و البته کسب رضایت کارفرما، کار خود را با عقد قرارداد اصلی آغاز خواهد کرد.
شرایط استخدام آزمایشی
مهم‌ترین شرایط استخدام آزمایشی پس از گذر از مراحل اولیه مصاحبه، شروع کار در مجموعه جدید است. با توجه به این مسئله باید بدانید در صورتی که شما مدتی در یک مجموعه مشغول به کار بوده و تنها ترفیع گرفته‌اید، کارفرما نمی‌تواند به دلیل حضور در پست جدید با شما قرارداد آزمایشی ببندد؛ زیرا کارفرما با توانایی‌ها شما آشنا بوده و بر طبق همان مهارت‌ها و توانایی‌ها جایگاه شغلی شما را بهبود بخشیده است.
از سوی دیگر تغییر هیئت مدیره و حضور مدیرعامل جدید نیز نمی‌تواند شرایط کاری شما را تغییر داده و شما را به امضای قرارداد آزمایشی ملزم کند. بنابراین به خاطر داشته باشید که شرایط اصلی و مهم عقد قرارداد به‌صورت آزمایشی، تنها برای شروع کار در یک مجموعه جدید است و شامل هیچ حالت دیگری نخواهد بود.
شرایط استخدام آزمایشی همانند سایر قراردادهای معمول است و باید با توافق دو طرف قرارداد، یعنی کارفرما و نیروی کار امضا شود. تمام موارد مهم یک قرارداد مثل وظایف نیروی کار، ساعات حضور در مجموعه، نوع وظیفه، محل کار، میزان مرخصی و زمان تعطیلات، حقوق و بیمه نیروی کار باید در قرارداد درج شود. در واقع در قرارداد آزمایشی باید تمام حداقل‌های تعیین‌شده از سوی اداره کار اعمال شود و در غیر این صورت، قرارداد برخلاف مقررات بوده و هیچ اعتباری ندارد.
انواع قرارداد کار آزمایشی
به‌صورت کلی استخدام آزمایشی دو نوع است:
- مستقل: در قرارداد آزمایشی مستقل، یک قرارداد کامل نوشته می‌شود که مدت زمان آن محدود بوده و تنها در صورت رضایت طرفین پس از اتمام زمان آن قرارداد آزمایشی، قرارداد اصلی نوشته خواهد شد؛
- بخشی از قرارداد اصلی: در این حالت یک قرارداد اصلی برای آغاز کار متقاضی نوشته می‌شود و در یکی از بندهای قرارداد، آزمایشی‌بودن دوره کاری را به‌مدت محدود اعلام می‌کنند. معمولا در این حالت تمام شرایط و ضوابط یک قراداد کاری رعایت شده و تنها در یک بند اعلام می‌کنند که یک یا ۳ ماه اول حضور این متقاضی، به‌صورت آزمایشی بوده و در صورت توافق طرفین در انتهای زمان تعیین‌شده، قرارداد به‌صورت عادی ادامه یافته و آن دوره اولیه آزمایشی به‌عنوان بخشی از دوره اشتغال متقاضی در مجموعه محاسبه خواهد شد.
در هر دو صورت داشتن یک قرارداد دقیق، به نیروی کار کمک می‌کند که حقوق خود را طی زمان اشتغال به‌صورت کامل دریافت کرده و از ضایع‌شدن حق نیروی کار جلوگیری می‌شود.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
قوانین قرارداد کار آزمایشی
یکی از مهم‌ترین قوانین استخدام آزمایشی، مدت زمان قرارداد است. در واقع کارفرما نمی‌تواند مدت زمان نامعینی را در نظر گرفته و به نیروی کار اعلام کند که تنها پس از کسب رضایت کامل، استخدام انجام خواهد شد. بلکه بر طبق قانون، حداکثر مدت زمان یک قرارداد آزمایشی برای کارگران ساده یک ماه تعیین شده است و در صورت وجود موارد تخصصی‌تر، حداکثر زمان قرارداد آزمایشی، ۳ ماه خواهد بود. بنابراین کارفرما نمی‌تواند مدت زمان قرارداد آزمایشی را تمدید کند و اگر بیش از ۳ ماه در یک مجموعه مشغول به کار هستید، نوع قرارداد شما از حالت آزمایشی خارج شده و شما باید به‌صورت معمول و رسمی استخدام شوید.
بیمه یکی از مهم‌ترین بخش‌های قراردادهای کاری است و برای قرارداد آزمایشی نیز حالت مشخصی در نظر گرفته شده است. شرط بیمه یک شرط بدیهی برای هر محیط کاری بوده و حتی برای قرارداد آزمایشی، نیروهای کار باید بیمه شوند. بنابراین کارفرما نمی‌تواند به بهانه آزمایشی‌بودن نیروی کار، از بیمه‌کردن او امتناع کند. در صورتی که کارفرما نیروهای خود را در زمان استخدام آزمایشی بیمه نکند، با شکایت کارگران مشمول جریمه شده و حتی ادامه فعالیت کارگاه با مشکلات مختلفی مواجه خواهد شد.
سنوات و عیدی به‌صورت اختصاصی در قرارداد آزمایشی وجود ندارند و در صورتی که قرارداد آزمایشی به قرارداد معمول تبدیل نشود، به متقاضی هیچگونه سنوات و عیدی تعلق نخواهد گرفت.
عدم وجود سنوات و عیدی در قرارداد آزمایشی به کارفرما کمک می‌کند که بدون دغدغه نیروهای مختلف را در مجموعه خود استخدام کند و در واقع این روش، سخت‌گیری‌های معمول کارفرما برای استخدام نیرو را کاهش خواهد داد. از سوی دیگر در این حالت نیروهای تازه‌کار فرصت خوبی برای ارائه تواناییهای خود می‌یابند و بدون داشتن سابقه کاری، امکان استخدام خود در مجموعه‌های قدرت‌مند را تنها با مهارت‌ها و تواناییهای خود امکان‌پذیر خواهند کرد.
قوانین فسخ قرارداد آزمایشی
یکی از قوانین مهم قرارداد آزمایشی، نحوه فسخ این قرارداد است. پیش‌تر و در ابتدای مطلب گفتیم که عقد قرارداد آزمایشی، برای ارزیابی محیط کار از سوی متقاضی و ارزیابی تواناییهای نیروی کار از سوی کارفرما است. بدیهی است که اگر یکی از طرفین قرارداد در همان شروع و یا اواسط کار به این نتیجه رسیدند که شرایط مد نظر آن‌ها وجود ندارد، می‌توانند این قرارداد را فسخ کنند. بنابراین فسخ قرارداد آزمایشی از سوی هر کدام از طرفین قابل قبول است، اما شرایط مختلفی دارد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
فسخ از سوی کارفرما
اگر کارفرما در طی مدت قرارداد آزمایشی به این نتیجه رسید که متقاضی تواناییهای لازم برای اجرای وظایف این پست را ندارد، می‌تواند قرارداد را با پرداخت حقوق مدت تعیین‌شده فسخ کند. در این صورت کارفرما باید تمام حقوقی را که در قرارداد عنوان شده، به ازای زمان قرارداد (یک یا ۳ ماه) به کارگر پرداخت کرده و قرارداد را فسخ کند. مزیت اصلی این قانون را می‌توان امنیت روانی نیروی کار دانست، زیرا کارفرما نمی‌تواند به دلایل واهی نیروی کار را اخراج کند و در هر صورت باید حق و حقوق او را کامل بپردازد.
به همین خاطر معمولا کارفرما نیروی کار را اخراج نکرده و متقاضی تا پایان دوره قرارداد آزمایشی زمان دارد که با فرا گرفتن مهارت‌های لازم و اجرای درست وظایف محوله، رضایت کارفرما را جلب نماید.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
فسخ از سوی متقاضی
متقاضی نیز می‌تواند در هر زمانی قرداد آزمایشی را فسخ کند. در صورتی که متقاضی تشخیص دهد که محیط کار با نیازها یا تواناییهای او تناسب ندارد، می‌تواند با دریافت حقوق مدت زمان اشتغال در آن مجموعه، قرارداد را فسخ کند. در این حالت متقاضی تنها حقوق زمان حضور خود در مجموعه را دریافت خواهد کرد و برای مثال حتی در صورت ۳ ماهه بودن مدت قرارداد، تنها مبلغ کارکرد خود به‌ازای زمان اشتغال در آن کارگاه یا سازمان را دریافت می‌کند.
مزایا و معایب استخدام آزمایشی
احتمالا شما نیز تا این‌جا مزایا و معایب استخدام آزمایشی را به‌خوبی متوجه شده باشید. به‌صورت کلی مزایای استخدام آزمایشی برای کارفرما شامل این موارد است:
- امکان جست‌وجوی کامل و یافتن بهترین افرد؛
- بررسی عملکرد متقاضیان در شرایط واقعی؛
- نداشتن دغدغه استخدام افراد نامناسب؛
- امکان قانونی‌کردن تمام درخواست‌ها و سنجش عملکرد افراد و سپس در صورت وجود رضایت کامل، استخدام آن‌ها برای مدت طولانی.
مزایای استخدام آزمایشی برای نیروی کار نیز شامل این موارد خواهد بود:
- عدم امضای قراداد نامناسب و گیرکردن در شرایط بد به مدت زیاد؛
- امکان سنجش محیط کار، سختی شرایط، همکاران و البته کارفرما و سپس عقد قرارداد طولانی با توجه به تمام این موارد؛
- امکان یافتن شغل حتی بدون داشتن سابقه چشم‌گیر و تحت تاثیر قراردادن کارفرما تنها با مهارت‌ها و تواناییهای فردی؛
- داشتن امنیت روانی برای مدت کار به‌صورت آزمایشی و تلاش برای کسب رضایت کارفرما در حداقل یک ماه و حداکثر ۳ ماه.
البته با وجود مزایای مختلف قرارداد آزمایشی، این موضوع دست‌آویزی برای برخی بی‌قانونی‌ها شده است. عیب اصلی قرارداد و استخدام آزمایشی، سوء استفاده‌های احتمالی تحت این نام است. در واقع بسیاری از نیروهای تازه‌کار که تجربه‌ای از حضور در بازار کار را ندارند، با همین عنوان استخدام شده و با کمترین میزان حقوق و در برخی مواقع بدون دریافت هیچ مبلغی، کار می‌کنند. به همین خاطر باید بدانید به‌عنوان یک نیروی کار حتی در زمان استخدام آزمایشی باید حق و حقوق خود را به‌صورت کامل دریافت کرده و هیچ بخشی از مزایای قانونی دریافتی خود را از دست ندهید.
جمع‌بندی نهایی
قرارداد آزمایشی یکی از حالت‌های مختلف قرارداد کاری است که از لحاظ پرداخت حق و حقوق قانونی، هیچ تفاوتی با سایر قراردادها نخواهد داشت. تنها تفاوت استخدام آزمایشی، در مدت زمان آن است و برای مثال ممکن است بازه یک الی ۳ ماهه تعیین شده و در طی این مدت توانایی‌ها و مهارت‌های شما تحت سنجش قرار بگیرد. این نوع قرارداد برای شما به‌عنوان نیروی کار نیز بسیار ارزنده است؛ زیرا با استفاده از این قانون، می‌توانید پیش از عقد قرارداد بلند مدت و قرارگرفتن در شرایط نامناسب، تمام وجوه کار را بسنجید و با دانش کامل وارد آن مجموعه بشوید.
با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.
شما این جلسه از دوره جامع مباحث استخدام را مطالعه کرده‌اید.
برای ثبت این جلسه و مطالعه کامل دوره، وارد شوید.
دیدگاه