کانون ارزیابی چیست؟ بررسی مفهوم، مزایا و کاربرد آن در استخدام

• کانون ارزیابی چیست؟
• انواع کانون ارزیابی کدام‌اند؟
• تاریخچه‌ی کانون ارزیابی چیست؟
• چرا کارفرمایان از کانون‌های ارزیابی استفاده می کنند؟
• چه انتظاری از روند یک کانون ارزیابی باید داشت؟

برای استخدام فرد مناسب در بین متقاضیان، روش‌های زیادی وجود دارد. یکی از بهترین روش‌های استخدامی و انتخاب مدیران و کارمندان مناسب، کانون ارزیابی است. کانون ارزیابی بیشتر برای بررسی و انتخاب یک فرد به عنوان مدیر بخش‌های مختلف یک شرکت، به کار می‌رود. در این مطلب مفهوم، تاریخچه‌‌ و انواع مختلف کانون ارزیابی را بررسی می‌کنیم و پاسخ می‌دهیم لزوم به‌کار‌گیری آن در فرایند استخدام چیست، همچنین کانون ارزیابی و توسعه مدیران را نیز بررسی می‌کنیم.

کانون ارزیابی چیست؟

کانون ارزیابی بر مجموعه‌ای از تمرین‌های متنوع متمرکز است که برای شبیه‌سازی ابعاد مختلف محیط کار طراحی شده‌اند. می‌توان کانون ارزیابی را به‌صورت کاربردی این‌طور تعریف کرد: روشی برای ارزیابی عملکرد و شایستگی که توسط ارزیابان آموزش‌دیده بر روی گروهی از شرکت‌کنندگان، با استفاده از فرایندهای مختلف تشخیص استعداد به‌منظور به دست آوردن اطلاعاتی در مورد «توانایی‌ها یا امکان رشد» متقاضیان اعمال می‌شود.

شما به‌ احتمال زیاد در نقاط حساس شغل خود با یک کانون ارزیابی روبه‌‌رو خواهید شد، به‌عنوان مثال:

• به‌عنوان یک فارغ‌التحصیل که برای اولین شغل «واقعی» خود درخواست کار می‌دهد؛
• هنگام انتقال از یک سِمت نظارتی به سمتی مدیریتی؛
• هنگامی که خواستار سِمتی در هیئت‌مدیره هستید.

انواع کانون ارزیابی کدام‌اند؟

اکنون که پاسخ دادیم کانون ارزیابی چیست، در ادامه انواع کانون ارزیابی به ویژه کانون ارزیابی و توسعه مدیران را بررسی می‌کنیم. چهار نوع کانون ارزیابی وجود دارد:

کانون ارزیابی فارغ‌التحصیلان نخبه (Elite graduate assessment centre)

این نوع از کانون‌های ارزیابی توسط معتبرترین سازمان‌های دولتی استفاده می‌شود که معمولا چندین ده متقاضی بسیار مشابه برای هر پیشنهاد کاری وجود دارد.

کانون ارزیابی فارغ‌التحصیلان (Graduate assessment centre)

کانون ارزیابی فارغ‌التحصیلان توسط بسیاری از سازمان‌ها به‌منظور استخدام سالانه برای برنامه‌های مدیریت فارغ‌التحصیلان (برای کارآموزی که یک مدرک دانشگاهی را با موفقیت به پایان رسانده و در حین شرکت در یک برنامه مدیریتی، آموزش‌های حین کار را دریافت می‌کند) استفاده می‌شود. این سازمان‌ها معمولا بانک‌ها، شرکت‌های خدمات عمومی و برخی ادارات دولتی هستند. رقابت در اینجا به‌اندازه‌ی برنامه‌های نخبگانی شدید نیست و استانداردها از نظر دستاوردهای تحصیلی در سطح پایین‌تری قرار دارند.

آگهی استخدام

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

کانون ارزیابی مدیران (Management assessment centre)

داوطلبان کانون ارزیابی مدیران از نظر سن، دستاوردهای تحصیلی، دستاوردهای شخصی و تجربه‌ی کاری بسیار متنوع‌تر از کسانی هستند که در کانون ارزیابی فارغ‌التحصیلان شرکت می‌کنند. در فرایند، کانون ارزیابی در تلاش است مشخص کند که آیا داوطلبان می‌توانند شایستگی‌های خود را در سطحی بالاتر از آنچه به آن عادت کرده‌اند، نشان دهند یا خیر.

کانون توسعه (Development centre)

شما به‌احتمال زیاد با پیشرفت و انتقال از سِمت‌های عملیاتی به سمت‌های مدیریتی یا از یک سمت عمومی به یک سمت فنی یا راهبردی‌تر، اغلب به‌عنوان بخشی از برنامه‌ی مدیریت فارغ‌التحصیلان در یک سازمان، در یک کانون توسعه شرکت خواهید کرد.

تاریخچه‌ی کانون ارزیابی چیست؟

درک تاریخچه‌ی چگونگی و چرایی ایجاد کانون‌های ارزیابی به شما کمک می‌کند تا بفهمید کاربران اصلی آن می‌کوشیدند چه چیزی را به دست آورند و سیر تکامل آن چگونه بوده‌است. این اطلاعات به شما کمک می‌کند خود را آماده کنید تا بتوانید شایستگی‌های لازم و همچنین دانش، مهارت‌ها و رفتار خود (KSA) را در طول تمرین‌ها به بهترین شکل نشان دهید. بنابراین شما را قادر می‌سازد امتیاز خود را به حداکثر برسانید.

انتخاب افراد بر اساس توانایی آن‌ها در انجام وظیفه‌ی موردنیاز از دیرباز در انتخاب پرسنل نیروهای نظامی و اطلاعاتی متداول بوده‌است. نمونه‌های متعددی از این موضوع در طول تاریخ وجود دارد، اما در بین جنگ‌های جهانی بود که ارتش آلمان نمونه‌ی اولیه‌ی فرایند ارزیابی مدرن را ایجاد کرد.

در کتاب جاسوسان و خرابکاران (Spies and Saboteurs) نوشته‌ی دکتر دبلیو جِی مورگان (W.J. Morgan)، نویسنده شرح می‌دهد که چگونه یک روان‌شناس آلمانی، دکتر سیمونیت (Dr. Simoneit)، افسران را در حال انجام وظایف و تمرینات مختلف مشاهده می‌کرد. افسران بر اساس چگونگی عملکردشان ارزیابی، و بر این اساس برای ارتقا انتخاب شدند.

افسر موفق باید ویژگی‌های زیر را دارا می‌بود:

• رهبری؛
• سازگاری با موقعیت‌های مختلف؛
• توانایی یافتن راه‌حل برای یک مشکل؛
• توانایی کار به‌عنوان عضو یک تیم.

مزایای این سیستم ارزیابی توسط دولت بریتانیا شناسایی شد و یک هیئت ارزیابی برای انتخاب را با استفاده از روش‌های آزمایشی خود ایجاد کرد. سازمان جاسوسی آمریکا نیز منافع این روش‌های انتخاب را شناسایی، و تست‌های روان‌شناختی و تمرین‌های بیشتری را به کانون ارزیابی خود اضافه کرد. دکتر دبلیو جِی مورگان به‌ وضوح نشان داد فارغ از فردی یا گروهی بودن تمرینات، اینکه چگونه وظایف خود را انجام ‌دهید مهم است، نه سرعت انجام یک تمرین. 

این امر در امتیازات شرکت‌کنندگان منعکس می‌شد. یعنی کسانی که بالاترین امتیاز را کسب می‌کردند، خصوصیات، استعداد‌ها و رفتارهای موردنیاز برای داشتن نقشی در بخش اطلاعات را از خود نشان داده بودند. اگرچه این دوره‌های اولیه‌ی ارزیابی نوعی سوگیری نظامی داشتند و بعید است که تمرینات خاص آن‌ها در یک فضای تجاری یا بخش عمومی مورداستفاده قرار گیرد، اما همچنان مهم است که بدانید هر تمرین برای ارزیابی رفتارهای شما در انجام یک کار طراحی شده‌است.

مهم نیست که یک تمرین برای شما چقدر پیش‌پاافتاده یا کوچک به نظر برسد، به یاد داشته باشید که یک روان‌شناس خلاق آن را طراحی کرده تا ارزیابی کند شما چقدر رفتارهای لازم برای نقش موردنظر را از خود نشان می‌دهید. به عنوان مثال، تمرین سبد نامه‌های خوانده نشده (که در آن از یک کاندیدا می‌خواهند نقش یک کارمند در یک سازمان ساختگی را به عهده بگیرد) ممکن است برای نقشی که برای آن درخواست داده‌اید خسته‌کننده یا غیرضروری به نظر برسد.

اما ارزیابان ممکن است بخواهند رویکرد شما نسبت به وظایف و همچنین نحوه‌ی اولویت‌بندی شما را برای موارد مختلف ببینند. پیش از این‌که به ادامه‌ی این مطلب بپردازیم، بهتر است این نکته را بدانید که واژگان تخصصی متد کانون ارزیابی به‌مرور زمان به تکامل رسیده‌است. شما باید برای آشنایی با آن‌ها وقت بگذارید، چراکه باعث می‌شود درک آسان‌تری از آن داشته باشید و در نتیجه برای‌تان کمتر ترسناک باشد.

تست نئو

به‌کمک تست‌های خودشناسی، توانایی‌ها و استعدادهایتان را بشناسید.

چرا کارفرمایان از کانون‌های ارزیابی استفاده می کنند؟

کانون‌های ارزیابی به‌عنوان یکی از مؤثرترین راه‌ها برای شناسایی برترین کاندیداهایی هستند که با دیگران به‌خوبی کنار می‌آیند و با فرهنگ سازمانی سازگاری دارند. این شیوه همچنین یکی از بهترین روش‌ها برای ارزیابی میزان مطابقت رفتارهای کاندیداها با رفتارهای واجد شرایط برای نقش موردنظر تلقی می‌شوند.

بر اساس نظرسنجی مؤسسه‌ی رسمی کارکنان و توسعه درباره «استخدام، نگهداشت و جابه‌جایی»، در حال حاضر ۳۴٪ از کارفرمایان برای استخدام مدیران، متخصصان و فارغ‌التحصیلان از کانون‌های ارزیابی استفاده می‌کنند. این رقم به‌طور اجتناب‌ناپذیری افزایش خواهد یافت. زیرا سازمان‌ها به‌دنبال اتخاذ تصمیمات دقیق‌تری برای انتخاب و ارتقا هستند تا سرمایه‌گذاری بالا بر روی کارکنان‌شان را ایمن کنند.

کانون‌های ارزیابی در فضا‌های مختلفی از جمله صنعت و تجارت، دولت، نیروهای مسلح، نهادهای آموزشی و نیروهای امنیتی به‌منظور انتخاب افراد برای پست‌های نظارتی، فنی، فروش یا مدیریت استفاده می‌شوند. همچنین در صورت درخواست کار در یکی از مؤسسات مالی بزرگ یا شرکت‌های ‌مشاوره‌ی مدیریت، می‌توانید انتظار داشته باشید که با یک کانون ارزیابی مواجه شوید.

اخیرا یک نظرسنجی توسط مجله‌ی ایمپلویمنت ریویو (Employment Review) نشان داد:

• بیش از ۹ نفر از هر ۱۰ کارفرما که از کانون‌های ارزیابی استفاده می‌کنند معتقدند که آن‌ها وسیله‌ای «بسیار مؤثر» یا «نسبتا مؤثر» برای انتخاب کارکنان هستند؛
• بیش از نیمی از آن‌ها معتقدند که هزینه‌های اغلب قابل‌توجه کانون‌های ارزیابی، معقول و موجه است؛
• شرکت‌های خدماتی بخش خصوصی و سازمان‌های بخش دولتی در این نظرسنجی از همه بیشتر به کانون‌های ارزیابی علاقه‌مند بودند و تقریبا ۶۰٪ شان، آن‌ها را بسیار مؤثر می‌دانستند؛
• تنها ۲۹٪ از شرکت‌های تولیدی فکر می‌کردند که کانون‌های ارزیابی مؤثر و برای سرمایه‌ی آن‌ها ارزشمند هستند؛
• دو سوم کارفرمایانی که از کانون‌های ارزیابی استفاده می‌کنند، آن‌ها را به‌عنوان بخشی از برنامه‌های خود برای استخدام فارغ‌التحصیلان یا هنگام انتخاب مدیران میانی یا ارشد اِعمال می‌کنند.

چه انتظاری از روند یک کانون ارزیابی باید داشت؟

کانون ارزیابی شما معمولا بسته به سطح سِمتی که برای آن درخواست می‌کنید از نیم روز تا دو روز کامل ادامه خواهد داشت. ارزیابی‌ها به‌احتمال زیاد در محل کارفرما، تأسیسات آموزشی آن‌ها یا در تأسیساتی که توسط مشاوران منابع انسانی برای طراحی و اجرای تمرین‌ها فراهم شده‌است، انجام می‌شود. کانون‌های ارزیابی به دلیل میزان زیاد زمان و هزینه‌ای که در انجام آن‌ها صرف می‌شود معمولا پس از طی مراحل اولیه‌ی گزینش و غالبا پس از مصاحبه‌ی شغلی اولیه استفاده می‌شود.

ارزیابی‌های دیگر مانند آزمون‌های روان‌سنجی ممکن است فرایند انتخاب را تکمیل کنند. در طول هر تمرین، گروهی از ناظران با استفاده از یک مقیاس عملکرد مقرر، شما را بر اساس طیف وسیعی از شاخص‌های یکسانی می‌سنجند. سپس نتایج با همان شاخص‌های سنجیده‌شده در آزمون‌های دیگر متقابلا مقایسه می‌شوند. پس از اتمام آزمون، ناظران برای بحث در خصوص نتایج آزمون و رسیدن به یک اجماع گروهی درمورد رتبه‌بندی شما گرد هم می‌آیند.

کانون‌های ارزیابی در طراحی، کاربرد و روند ارزیابی بسیار دقیق هستند. این کانون‌ها به‌طور خاص برای ارزیابی عواملی مانند سطح مهارت‌، استعداد و سازگاری شما با فرهنگ سازمانی طراحی شده‌اند. هر آزمون انواع مختلفی از شاخص‌ها را در رابطه با این عوامل ارزیابی می‌کند. در ابتدای ارزیابی، باید اطلاعات لازم را درباره جدول زمانی آزمون‌ها و سایر موارد دریافت کنید.

قبل از هر آزمون، دستورالعمل‌هایی به شما داده می‌شود که آن تمرین، نقش شما، چهارچوب‌های زمانی، تجهیزات و سایر موارد را شرح می‌دهد. به‌طور دقیق درمورد شاخص‌های فردی که ارزیابی خواهند شد چیزی به شما گفته نخواهد شد. علاوه بر این، بعید است که درباره نتایج خود بازخوردی دریافت کنید، مگر اینکه با موفقیت انتخاب شده باشید.

خلاصه

شیوه‌های گوناگونی برای ارزیابی به کار گرفته می‌شوند که به نوع کانون ارزیابی بستگی دارد. کانون ارزیابی برای بررسی و سنجش رفتارها و توانایی‌های مورد نیاز برای موقعیت شغلی به کار می‌رود. در این مطلب مفهوم، منشأ و انواع کانون ارزیابی به ویژه کانون ارزیابی و توسعه مدیران را به طور کامل بررسی کردیم. در انتها اگر سؤال و یا نظری درباره‌ی فرایند کانون ارزیابی دارید، با ما و خوانندگان درمیان بگذارید.

رزومه ساز

با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.

منبع: psychometric-success.com