صنعت چیست؟ تعریف صنعت و آشنایی با انواع صنایع
صنعت به فعالیتی گفته میشود که موجب تولید کالا و یا عرضهی خدمات میشود. صنایع شامل مجموعهای از سازمانها و شرکتهاییست که هر کدام نیازهای خاصی از بازار را تأمین میکنند. در این مطلب توضیح میدهیم صنعت چیست و به تعریف انواع صنایع میپردازیم.
صنعت چیست؟
به گروهی از شرکتها یا سازمانهای تولیدی که کالاها، خدمات یا منابع درآمدی را تولید یا عرضه میکنند صنعت میگویند.
در علم اقتصاد، صنایع به طور کلی به عنوان اصلی یا اولیه، ثانویه، سوم و چهارم طبقهبندی میشوند. صنایع ثانویه بیشتر به دو دسته سنگین و سبک طبقهبندی میشوند.
انواع صنایع
پس از آن که به تعریف صنعت پرداختیم وقت آن است انواع صنعت را نیز بررسی کنیم.
صنعت اولیه یا اصلی
این بخش از اقتصاد یک کشور شامل کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری، معدن، استخراج معادن و استخراج مواد معدنی است و میتواند به دو دسته تقسیم شود:
- صنایع ژنتیکی: از جمله تولید مواد خام که ممکن است با دخالت انسان در فرایند تولید افزایش یابد؛
- صنایع استخراجی: از جمله تولید مواد خام تجدید ناپذیر که از طریق کشت قابل افزایش نیست.
صنایع ژنتیکی شامل کشاورزی، جنگلداری، مدیریت دام و ماهیگیری است که همگی منوط به بهبود علمی و فناوری منابع تجدیدپذیر هستند. صنایع استخراجی شامل استخراج معادن معدنی، استخراج سنگ و استخراج سوختهای معدنی است.
صنعت اولیه تمایل به تسلط بر اقتصاد کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه دارد، اما با توسعه صنایع ثانویه و سوم، سهم آن از تولید اقتصادی کاهش مییابد.
صنعت ثانویه
فعالیتهای این بخش که صنعت تولیدی نیز نامیده می شود را میتوان به موارد زیر تقسیم کرد:
- مواد خام عرضه شده توسط صنایع اولیه را دریافت کرده و آنها را به کالاهای مصرفی تبدیل میکند؛
- کالاهایی را که سایر صنایع ثانویه به محصول تبدیل کردهاند، پردازش میکند؛
- کالاهای سرمایهای مورد استفاده را برای تولید کالاهای مصرفی و غیرمصرفی میسازد.
صنایع ثانویه همچنین شامل صنایع تولید انرژی به عنوان مثال، صنایع برق آبی و همچنین صنعت ساختمان میشود.
صنایع ثانویه را میتوان به ۲ دسته تقسیم کرد:
- صنایع سنگین یا در مقیاس بزرگ؛
- صنایع سبک یا در مقیاس کوچک.
صنعت در مقیاس بزرگ به طور کلی نیاز به سرمایهگذاری سنگین در کارخانهها و ماشینآلات دارد. این مفهوم همچنین به بازار بزرگ و متنوعی از جمله سایر صنایع تولیدی خدمت میکند، دارای یک سازمان صنعتی پیچیده و اغلب نیروی کار متخصص ماهر است و حجم زیادی از خروجی را تولید میکند. به عنوان مثال میتوان به پالایش نفت، تولید فولاد و آهن، ساخت وسایل نقلیه موتوری و ماشینآلات سنگین، تولید سیمان، پالایش فلزات غیرآهنی، بستهبندی گوشت و تولید نیروی برق آبی اشاره کرد.
صنعت سبک یا در مقیاس کوچک ممکن است با عدم دوام محصولات تولیدی و سرمایهگذاری کمتر در کارخانهها و تجهیزات مشخص شود. یا ممکن است شامل محصولات خاص مانند کارهای سفارشی یا صنایع دستی باشد. نیروی کار صنعت سبک میتواند مهارت فنی پایینی داشته باشد، مانند نساجی و تولید پوشاک، فرآوری مواد غذایی و تولید پلاستیک؛ یا بسیار ماهر باشند مانند کسانی که در بخشهای تولید قطعات الکترونیک و سختافزار کامپیوتر، ساخت ابزار دقیق، برش سنگهای قیمتی، و صنایع دستی فعالیت میکنند.
صنعت سوم
این بخش گسترده که صنعت خدمات نیز نامیده میشود، شامل صنایعی است که در عین حال که هیچ کالای ملموسی تولید نمیکنند، خدمات یا سودهای نامشهود ارائه میدهند یا ثروت تولید میکنند. این بخش عموماً شامل شرکتهای خصوصی و دولتی میشود.
از جمله صنایع این بخش میتوان به خدمات بانکی، مالی، بیمه، سرمایهگذاری و املاک اشاره کرد. تجارت عمدهفروشی، خرده فروشی و فروش مجدد، حمل و نقل، خدمات حرفهای، مشاوره، حقوقی و شخصی، گردشگری، هتلها، رستورانها و سرگرمی، خدمات تعمیر و نگهداری، خدمات بهداشتی، رفاه اجتماعی، اداری، انتظامی، امنیتی و دفاعی اشاره کرد.
صنعت چهارم
صنعت چهارم، مربوط به محصولات و خدمات مبتنی بر اطلاعات یا دانشمحور است. این نوع از انواع صنایع هم مانند بخش سوم، آمیختهای از تلاش بخشهای دولتی و خصوصی است.
صنایع و فعالیتهای این بخش شامل موارد زیر هستند:
- سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات (IT)؛
- تحقیق و توسعه (R&D)، از جمله توسعه فناوری و تحقیقات علمی؛
- تحلیل و مشاوره مالی و استراتژیک؛
- فناوریها، خدمات رسانهها و ارتباطات؛
- آموزش.
خلاصه
تعریف صنعت عبارت است از مجموعهای از سازمانها یا شرکتهایی که با تولید کالا یا عرضهی خدماتی خاص، نیازهای بازار را تأمین میکنند. صنایع انواع مختلفی دارند و به چهار دستهی کلی تقسیم میشوند که هریک را بررسی کردیم. در این مطلب توضیح دادیم صنعت چیست و به انواع صنایع پرداختیم. اگر سؤالی دربارهی انواع مختلف صنایع دارید با ما در میان بگذارید.
منبع: britannica.com
دیدگاه