تئوری های رهبری چیست و چگونه به پیشرفت شغلی کمک میکند؟
وقتی به جلسهی مصاحبهی شغلی میروید، مصاحبهکننده مهارت رهبری شما را نیز ارزیابی میکند؛ بنابراین، باید از سبک رهبریای که آن را ترجیح میدهید، درک درستی داشتهباشید. در این مطلب، تئوری های رهبری را تعریف میکنیم، نظریههای اصلی را بررسی میکنیم و توضیح میدهیم که چرا باید از یک سبک رهبری پیروی کنید.
تئوری های رهبری چیست؟
شناخت نظریهها و تئوری های رهبری به شما کمک میکند تا در نقش خود مؤثرتر عمل کنید، بهخصوص اگر شغلتان نیازمند همکاری مستمر با دیگران یا مدیریت کردن آنها باشد.
نظریهی رهبری ویژگیهای رهبران خوب را مورد مطالعه قرار میدهد. روانشناسان نظریهی رهبری را تجزیهوتحلیل میکنند و آن را توسعه میدهند. محققان تلاش میکنند تا ویژگیهای مشترک یا الگوهای رفتاری رهبران برتر را کشف کنند.
برخی از جنبههای رهبری که آنها را در نظر میگیرند، عبارتاند از:
- ویژگیهای شخصیتی؛
- اقدامات؛
- محیط؛
- وضعیت؛
- فرایند تصمیم گیری؛
- نحوهی دریافت اطلاعات؛
- چگونگی حفظ روابط.
سبک رهبری روشی است که رهبر به وسیلهی آن اعضای تیم خود را مدیریت میکند.
پس از مطالعات انجامشده دربارهی تئوری های رهبری، سبک رهبری توسعه یافت. هر سبک رهبری شامل خصوصیات منحصربهفردی است.
سبکهای رایج رهبری عبارتاند از:
- مربی: نقاط قوت و ضعف را تشخیص میدهد، به افراد در تعیین اهداف کمک میکند و بازخورد خود را ارائه میدهد.
- خیالپرداز: در تئوری های رهبری، خیالپردازی فردی الهامبخش است و اعتماد به نفس افراد را افزایش میدهد.
- خادم: به تمام اعضای تیم کمک میکند.
- خودکامه: در تصمیمگیری از دیگران کمک نمیگیرد.
- عدم مداخله: وظایف را تفویض میکند و نظارت کمی دارد.
- دموکراتیک: در تصمیمگیری، نظرات افراد را نیز در نظر میگیرد.
- شتابدهنده: استانداردهای بالایی را تنظیم میکند و بر نحوهی عملکرد افراد تمرکز میکند.
- دیوانسالار: از سلسلهمراتب دقیقی پیروی میکند و انتظار دارد که اعضای تیم روالها را دنبال کنند.
انواع تئوری های رهبری
۶ نظریهی اصلی رهبری عبارتاند از:
۱. نظریهی شخصیتهای برجسته
این نظریه از تئوری های رهبری بر این باور است که رهبرانِ عالی متولد میشوند، رشد نمیکنند. این نظریه مفهوم مشهوری در قرن نوزدهم است و بیان میکند که رهبری یک ویژگی ذاتی است. این نوع رهبران دارای ویژگیهای طبیعی مانند هوش، شجاعت، اعتمادبهنفس، هوشیاری و جذابیت هستند.
۲. نظریهی صفات
نظریهی صفات بر این باور است که برخی از ویژگیهای طبیعی، رهبران خوب را به وجود میآورند. داشتن برخی از ویژگیها به معنای داشتن مهارت رهبری قوی نیست. شاید بعضی از رهبران شنوندگان یا مذاکرهکنندگانی عالی باشند، اما هر شنونده یا مذاکرهکنندهای رهبری عالی نخواهد بود.
۳. نظریهی رفتاری
تئوری رهبری رفتاری بر این متمرکز است که چگونه محیط بر بروز ویژگیهای رهبری فرد تأثیر دارد. یکی از مفاهیم کلیدیِ این نظریه «شرطیسازی» است. شرطیسازی بیان میکند که فرد در نتیجهی واکنشهای محیطی به رفتار، به سبک خاصی عمل یا رهبری میکند.
۴. نظریهی رفتار متقابل یا نظریهی مدیریت
نظریهی رفتار متقابل، که «نظریهی مدیریت» نیز نامیده میشود، رهبری را به عنوان یک سیستم پاداش و تنبیه مورد بررسی قرار میدهد. این نظریه، رهبری مؤثر را نتیجهمحور و وابسته به سلسلهمراتب میداند. رهبرانی که از این نظریه پیروی میکنند، نظم و ساختار را بر خلاقیت مقدم میدانند.
۵. نظریهی تحولآفرین یا نظریهی رابطه
در تئوری های رهبری نظریهی تحولآفرین، که «نظریهی رابطه» نیز نامیده میشود، رهبری مؤثر را نتیجهی رابطهی مثبت بین رهبران و اعضای تیم میداند. رهبران در رهبری تحول آفرین سرشار از انگیزه، اشتیاق و الهام هستند. آنها برای اعضای تیم خود الگو هستند و به استانداردی که از دیگران انتظار دارند نیز عمل میکنند.
۶. نظریهی موقعیتی
نظریهی موقعیتی به سبک خاصی از رهبری مربوط نیست و ادعا نمیکند که کدام سبک بهترین است؛ در عوض، بر این باور است که بهترین رهبر کسی است که بتواند بر اساس شرایط، از سبک جدیدی پیروی کند.
شاید با دستور دادن، آموزش، تشویق، همکاری، تفویض اختیار یا هرچیز دیگری که به آن باور دارند، به یک موقعیت پاسخ دهند. این رهبران از طریق انعطافپذیری بالایی که دارند، شناخته میشوند.
دلیل تعریف تئوری های رهبری و سبک رهبری
در نظر گرفتن عقاید و عملکردهای رهبری به شما کمک میکند تا نقاط ضعف و قدرت خود را بشناسید و تلاش کنید که رهبر بهتری باشید. باید به این فکر کنید که چه ویژگیهایی دارید و کدام ویژگیها را میتوانید بهبود ببخشید.
از خودتان بپرسید که با کدام نظریهی رهبری موافق هستید یا میخواهید آن را دنبال کنید. با ارزیابی مهارتهای خود خواهید دانست که چگونه میتوانید گروه خود را بهتر هدایت و راهنمایی کنید.
هر محیطی به تئوری های رهبری خاصی نیاز دارد؛ به عنوان مثال، اگر شما مدیر فروش هستید و تیم شما باید در یک ماه به سهمیهی فروش خود دست پیدا کند، نظریهی رفتار متقابل یا نظریهی مدیریت را ترجیح خواهید داد، زیرا مطمئن میشوید که افراد برای رسیدن به هدف موردنظر تلاش میکنند.
میتوانید فقط یک سبک رهبری را تمرین کنید یا بر اساس نیازتان، ترکیبی از سبکهای رهبری متفاوت را امتحان کنید.
منبع: indeed.com
دیدگاه