نقشه ذهنی یا مایندمپ Mind Map چیست و چگونه ترسیم میشود؟
- نقشه ذهنی یا مایندمپ چیست؟
- کاربردهای مایندمپ یا نقشه ذهنی چیست؟
- ترسیم نقشه ذهنی چگونه انجام میشود؟
- اهمیت استفاده از Mind map چیست؟
- ضرورت استفاده از تکنولوژی در ترسیم نقشه ذهنی چیست؟
- Mindmup چیست؟
- Mindmup چه قابلیتهایی دارد؟
آیا برایتان اتفاق افتاده که در مورد موضوعی مطالعه کرده و یا درباره مسألهای طوفان فکری داشته باشید، اما صرفا با چند صفحه اطلاعاتی که هیچ درک روشنی از آنها ندارید، روبرو شوید؟ نقشه ذهنی میتواند به شما در این موارد کمک کند. یکی از روشهای مفید برای یادگیری مؤثر استفاده از تکنیک نقشه ذهنی یا همان مایندمپ است. با این روش می توانید اطلاعات را ثبت کنید و مسأله خود را با خلاقیت بیشتر و بهتر حل نمایید.
در واقع، با استفاده از روش نقشه ذهنی میتوانید ساختار موضوع را زودتر تشخیص داده و آن را بفهمید. علاوه براین نقشه ذهن به شما کمک می کند که اطلاعات را به گونهای به خاطر بسپارید که راحتتر بتوانید آنها را به یاد بیاورید. در این مطلب به این میپردازیم که نقشه ذهنی یا Mind map چیست و چه تاثیری در برنامه ریزی و یادآوری کارها در دارد.
نقشه ذهنی یا مایندمپ چیست؟
اول از همه باید بدانید که نقشه ذهنی چیست، روش نقشه ذهنی یا همان مایندمپ توسط تونی بوزان ابداع گردید و شهرت یافت. با این روش به جای لیست کردن نوشتهها، میتوان به صورت دو بعدی از مطالب یادداشت برداشت. به این معنی که نقشه ذهنی (درختهای ذهن)، از یادداشت برداری عادی فشردهتر بوده و فضای کمتری اشغال میکند.
روش مایندمپ به شما کمک میکند که بهراحتی بین نوشتهها ارتباط برقرار کرده و ایدههای جدیدی از آنها ایجاد کنید. علاوهبراین نقشه ذهنی به شما کمک میکند تا پروژهها یا موضوعات بزرگ را بدون اینکه موضوعی از قلم بیفتد تنها با استفاده از مایندمپ، به فرایندهای قابل مدیریت تقسیم و برنامه ریزی مؤثرتری داشته باشید.
نقشه ذهنی مناسب، نشاندهنده شکل موضوع، اهمیت نسبی امتیازها و روشی است که فرد واقعیتها را به یکدیگر مرتبط میسازد. بدین معنی که با استفاده از روش مایندمپ، مطالب خیلی سریع قابل بازبینی شده و میتوانید در یک نگاه اطلاعات ذهنی خود را بازسازی کنید. بهعلاوه با این روش، اطلاعات به صورت موثر یادآوری شده و ساختار نقشه ذهنی شکل میگیرد، تا با نشان دادن سرنخ به شما در به خاطر آوردن اطلاعات کمک کند. در نهایت با این که Mind map چیست آشنا شدید، در ادامه به کاربردهای این روش میپردازیم.
کاربردهای مایندمپ یا نقشه ذهنی چیست؟
نقشه ذهنی می تواند برای موارد زیر مفید واقع شود:
- طوفان فکری (بهصورت فردی یا گروهی)؛
- خلاصهکردن اطلاعات و یادداشت برداری؛
- تثبیت اطلاعات از طریق منابع تحقیقاتی مختلف؛
- فکرکردن راجع به مشکلات پیچیده؛
- ارائه اطلاعات در قالبی که نشانگر ساختار کلی موضوع باشد؛
- مطالعه و حفظ اطلاعات.
ترسیم نقشه ذهنی چگونه انجام میشود؟
پس از آشنایی با تعریف مایندمپ و این که کاربرد نقشه ذهنی چیست، حال به این میپردازیم که به چه مراحلی برای ترسیم نقشه ذهنی نیاز داریم.
۱. عنوان موضوع مورد نظر را در وسط برگه نوشته و بهشکل دایره دور آن خط بکشید. (مانند شکل ۱ که فعالیتهای طوفان فکری را در ارتباط با ارائه سخرانی مناسب نشان میدهد.)
۲. در مرحله بعدی ترسیم مایندمپ، وقتی که زیر مجموعهها و سر تیترها مربوط به این موضوع به ذهنتان می رسد، خطوطی را به دایره اضافه کنید و آنها را در نقشه ذهنی خود یادداشت نمایید.
۳. زمانی که موضوعات بیشتری نسبت به هریک از خطوط ترسیمشده به ذهنتان رسید (سر تیترهای بیشتر و موضوعات متفاوت) این خطوط را نیز به هر یک از بخش های نقشه ذهنی خود وصل کنید.
۴. سپس برای هر یک از این ایدهها، خطوطی را با توجه به سر تیتر بکشید و آنها را نام گذاری کنید. در شکل ۴ نحوه انجام و ترسیم مایندمپ نشان داده شده است.
۵. در هر قسمت و شاخهای، اگر اطلاعات جدیدی به ذهنتان رسید، بار دیگر بر اساس زیر موضوعات خطوط را ترسیم و نامگذاری کنید.
نقشه ذهنی کامل ممکن است خط هایی از موضوع اصلی را دربرگیرند، که از همه طرف به مرکز موضوع وصل شده باشد. مانند شاخههای درختی که موضوعات فرعی و نکته ها براساس این شاخه ها مشخص شده است. نباید نگران این ساختار باشید، زیرا بر اساس هماهنگی، به تدریج رشد می یابد.
اهمیت استفاده از Mind map چیست؟
در نهایت به این میپردازیم که اهمیت استفاده از Mindmap چیست؟ وقتی شما با نحوه یادداشت برداری به شکل مایندمپ آشنا باشید، می توانید از اصطلاحات خودتان برای یادداشتبرداری بیشتر استفاده کنید. نکات پیشنهادی ذیل میتواند به شما در این مورد کمک کند:
- از کلمهها و یا عبارتهای کوتاه استفاده کنید: بسیاری از کلمات به شکل طبیعی خود طولانی و با جزئیات بیشتری ذکر میشوند، زیرا می خواهند معنی و مفهوم اصلی جمله به درستی انتقال یابد. اما در روش مایندمپ کلمات کوتاه و عبارت های معنادار به همان شکل مفاهیم را میرسانند و عبارت های اضافی در نقشه ذهنی دستهبندی میشوند.
- با استفاده از رنگها ایدهها را از هم متمایز کنید: با این روش میتوانید هر جایی که لازم دیدید، ایدهها را از یکدیگر جدا کنید. این روش به شما در تجسم کردن نقشههای ذهنی برای به خاطر آوری آنها نیز کمک میکند. استفاده از رنگ سازماندهی مطالب شما را نشان میدهد.
- از نشانهها و علائم استفاده کنید: استفاده از تصاویر بهجای کلمات در نقشه ذهنی به شما کمک میکند که اطلاعات را به طور مؤثر به یاد بیاورید. در نتیجه اگر علامت یا تصویری برای شما مفهومی دارد، از آن استفاده کنید
- اطلاعات را به همدیگر ربط دهید: اطلاعات در یک بخش مایندمپ ممکن است با قسمت دیگری مرتبط باشد. بر همین اساس شما میتوانید از خطوط برای ارتباط دادن آنها استفاده کنید. این کار به شما کمک میکند که بفهمید موضوعات به چه نحوی بر یکدیگر تاثیر دارند.
ضرورت استفاده از تکنولوژی در ترسیم نقشه ذهنی چیست؟
اگر تا به حال تجربه ایجاد یک مایندمپ را داشتهاید، شاید برای شما هم اتفاق افتاده است که در مرحلهای که شاخص و برگهای موضوع محوری مورد نظرتان را مشخص میکنید، بارها و بارها نیاز به اضافه و کم کردن موضوعات پیدا میکنید.
این مسئله باعث خواهد شد که نقشه ذهنی شما با خط خوردگیها و اصلاحات فراوانی همراه شود. در بهترین شرایط شما مجبورید که یک بار دیگر وقت صرف کرده و یک نسخه ویرایش شده از مایندمپ خود تهیه کنید. بهخصوص اگر قصد به اشتراک گذاری و نظرخواهی از سایرین را داشته باشید، تهیه نسخهای شکیل و قابل ارائه از نقشه ذهنیتان ضروری است. این جاست که پای ابزار و تکنولوژی به میان آمده و این مشکل را برای برای شما به آسانی مرتفع می کند.
Mindmup چیست؟
در زمینه ترسیم مایندمپ طیف وسیعی از نرم افزارها و سامانههای مختلفی وجود دارند که برخی از آنها دارای دسترسی رایگان و برخی دیگر همراه با محدودیتهایی میباشد. مایند ماپ (Mind Mup) یکی از این نرم افزارها برای ترسیم نقشه ذهنی است که تحت لیسانس دانشگاه ام آی تی (MIT) بوده و سرویس تحت وب آن به صورت رایگان به نشانی (Mindmup.com) موجود است.
پروژه (MindMup) در ژانویه ۲۰۱۳ جهت ایجاد یک سرویس ابری و با قابلیت دسترسی آزاد کلیک خورد. کار با (MindMup) بسیار راحت و آسان بوده و یادگیری کار با آن تنها چند دقیقه طول میکشد. همچنین از دیگر مزایای آن میتوان به دسترسی سریع، بدون نیاز به ثبت نام و نام کاربری اشاره کرد.
Mindmup چه قابلیتهایی دارد؟
(MindMup) برای کاربران خود این امکان را فراهم میآورد تا موضوعات مورد نظر خود را در قالب نقشه ذهنی زیبا و گرافیکی ایجاد نمایند. همچنین امکان ویرایش و حذف و اضافه کردن موضوعات مختلف به مایندمپ به آسانی امکان پذیر میباشد. برای مثال نقشه ذهنی در (MindMup) ظرف مدت کوتاهی و تنها با چند کلیک قابل ایجاد است. شکل ۱ تصویر مثال همین مقاله را در (MindMup) نشان میدهد.
یکی دیگر از مزیتهای برجسته (MindMup) در ترسیم نقشه ذهنی، پشتیبانی کردن از فرمت فایلهای HTML ، تصاویر PNG و بردارهای PDF میباشد. شما میتوانید نقشههای ذهنیای که ایجاد کرده اید را در گوگل درایو (Google Drive) خود به صورت شخصی و یا با قابلیت دسترسی و اشتراک با دیگران ذخیره نمایید. همچنین این امکان وجود دارد که مایندمپ خود را به صورت فایل PDF و یا اسلاید پاورپوینت خروجی بگیرید.
در این مطلب توضیح دادیم که نقشه ذهنی چیست و مراحل ترسیم مایندمپ به چه صورت است، همچنین به بررسی کاربرد این روش و اهمیت آن در برنامه ریزی و طرح ایدههای خلاقانه پرداختیم، از طرفی برای راحتی کار شما یک نمونه ابزار دیجیتال برای نوشتن مایندمپ نیز معرفی کردیم. نظرات و پیشنهادات خود درمورد نقشه ذهنی با ما به اشتراک بگذارید.
منبع: mindtools.com
دیدگاه