بیمه بیکاری تأمین اجتماعی؛ (جدول، مبلغ و شرایط بیمه بیکاری)
- بیمه بیکاری چیست؟
- شرایط بیمه بیکاری در دوران کرونا به چه صورت است؟
- شرایط بیمه بیکاری چیست؟
- مبلغ بیمه بیکاری چقدر است؟ (جدول)
- راهکارهای پیگیری بیمه بیکاری چگونه است؟
- عواقب گرفتن بیمه بیکاری
- آیا بیمه بیکاری جزو سابقه فرد محسوب میشود؟
- مدارک لازم برای بیمه بیکاری چیست؟
- مدت پرداخت بیمه بیکاری به چه صورت است؟
- شرایط لغو بیمه بیکاری چیست؟
در روزگار کنونی، شرایط اقتصادی موجود در کشور باعث شده تا نیروی کار در بخش‌های مختلف همیشه بابت ازدست‌دادن شغل و بیمه بیکاری خود نگران باشد. نیروی کار در تمام صنایع و زمینه‌ها همواره به فکر آینده شغلی خود است و به این فکر می‌کند که در صورت ازدست‌دادن شغل فعلی، مخارج خود را از چه راهی تامین کند؟
در همین رابطه، بیمه بیکاری تامین اجتماعی وجود دارد که در صورت ازدست‌رفتن شغل میتواند ضرر و زیان واردشده را به نیروی کار تا حدودی جبران نماید. به همین دلیل است که اطلاع از ماهیت و شرایط بیمه بیکاری از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این مطلب به این می‌پردازیم که بیمه بیکاری چیست، همچنین قوانین و نحوه محاسبه آن آشنا خواهید شد.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
بیمه بیکاری چیست؟
برای آشنایی با این که بیمه بیکاری چیست باید بدانید که این بیمه به دو گروه اصلی نیروی کار تعلق میگیرد. دسته اول کارکنان رسمی هستند که بدون تصمیم گیری خود شغل‌شان را از دست می‌دهند و دسته دوم آن دسته از کارکنان قراردادی که قرارداد شغلیشان بهپایان رسیده و تمدید نشده است. از دید قانون بیمه بیکاری تامین اجتماعی، بیکار کسی است که بر اساس تصمیم فردی دیگر و بدون اراده خود بیکار شده باشد و اکنون آماده کار است.
اگر فردی که توسط این بیمه، بیمه شده باشد در زمان بروز تغییرات اساسی در ساختار محل کار خود شغلش را از دست داده باشد یا پس از بروز حوادث غیرمترقبه مثل سیل، زلزله، آتش‌سوزی و جنگ بیکار شده باشد، با تشخیص و تایید وزارت‌خانه و شورای عالی کار به‌عنوان بیکار شناخته شده و میتواند از مزایای قانون کار استفاده نماید. به‌خاطر عدم آگاهی کامل از این بیمه، افراد بسیاری هستند که در زمان بیکاری از مزایا و تسهیلات آن محروم می‌مانند.
اعضای کمیته‌ای که از نمایندگان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و همچنین سازمان تامین اجتماعی و شعب آن تشکیل شده است، پس از تایید بخش‌های مربوطه برای بیمهشدگان تصمیم می‌گیرند. نکته مهم برای فرد بیکار آن است که وی باید برای مشغول‌شدن به کار جدید آماده باشد و آنها همچنین باید بدانند که استفاده از تسهیلات بیمه بیکاری ممکن است مزایا و معایبی را برایشان به‌همراه داشته باشد.
موضوع مزایا و معایب بیمه بیکاری تا حدی جدی است که حتی برخی اعتقاد دارند نیروی کار بهتر است در زمان بیکاری از دریافت این مزایا خودداری کند اما در سمت دیگر برخی نیز معتقدند در دوران شرایط دشوار اقتصادی، حقوق این بیمه میتواند به افراد کمک کند که تا زمان پیداکردن شغل جدید، زندگی را بگذرانند.
به‌خاطر وجود حالت‌ها، شرایط و موارد استثنا ممکن است ابهامات و سؤالات متعددی در رابطه با آن شکل بگیرد. تعدادی از مهم‌ترین سؤالات درباره بیمه بیکاری تامین اجتماعی عبارت‌اند از:
- این به چه کسانی تعلق میگیرد؟
- حقوق بیمه بیکاری چقدر است؟
- این بیمه و استفاده از آن چه عواقبی دارد؟
- آیا این بیمه جزو سابقه محسوب میشود؟
شرایط بیمه بیکاری در دوران کرونا به چه صورت است؟
پس از شیوع ویروس کوید-۱۹ از اسفند سال ۱۳۹۸، بسیاری از کسب‌وکارها به‌خصوص در بخش خدمات آسیب دیدند و فعالیت آنها متوقف شد. این توقف فعالیت باعث ضررکردن صاحبان این کسب‌وکارها شده و علاوه بر آن خود نیروی کار هم درآمد و همچنین شغل خود را از دست داد.
با این اوصاف، دولت پرداخت تسهیلات حمایتی به آن دسته از صاحبان مشاغل و کسب‌وکار را که در دوران کرونا آسیب بسیاری دیده‌اند، در دستور کار قرار داده است که بر اساس آن قرار شد بیمه بیکاری سه ماه اسفند ۱۳۹۸ و فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۹ به کارگران بیکارشده پرداخت شود.
در ادامه به این پرسش‌ها و تعدادی دیگر از ابهامات مهم در رابطه با بیمه بیکاری تامین اجتماعی پاسخ خواهیم داد.
مبلغ بیمه بیکاری چقدر است؟ (جدول)
میزان مقرری ماهیانه بیمه بیکاری:
| متاهلین و متکفلین | مجردین |
| مقرری فرد مجرد + (۱۰٪حداقل دستمزد * تعداد عائله حداکثر ۴ نفر مشروط به این که از حداقل دستمزد کمتر و از ۸۰٪ متوسط مزد بیشتر نباشد.) | ۳۰ * ۵۵٪ متوسط مزد ظرف ۹۰ روز قبل از بیکاری مشروط به اینکه از حداقل دستمزد کمتر نباشد |
مدت پرداخت مقرری بیکاری:
همچنین لازم به ذکر است، فردی که از مستمری از کارافتادگی جزئی استفاده می‌کند همزمان میتواند از مقرری بیمه نیز بهره‌مند شود. واریز مبلغ بیمه بیکاری تامین اجتماعی معمولا بین دهم الی پانزدهم هر ماه انجام میشود. اگر بعد از این مدت واریزی صورت نگرفت برای جویاشدن از علت عدم واریز باید به شعبه تامین اجتماعی مراجعه کرد.
شرایط بیمه بیکاری چیست؟
فردی که بدون اختیار خود شغلش را از دست داده باشد تحت شرایط خاصی واجد دریافت این بیمه خواهد شد. در سمت مقابل شرایط دیگری نیز وجود دارد که بر اساس آن بیمه بیکاری به فردی که حتی با شرط اصلی یعنی از دست‌دادن شغل بدون اراده خود، بیکار شده باشد مقرری تعلق نخواهد گرفت یا مقرری قطع خواهد شد. در ادامه شرایط دریافت بیمه بیکاری را مرور میکنیم.
- فرد بدون اختیار و اراده خود و بر اساس تصمیم مستقیم مدیران شغل خود را از دست داده باشد؛
- فرد متقاضی این بیمه باید حداقل برای ۶ ماه سابقه بیمه تامین اجتماعی را داشته باشد؛
- فرد متقاضی باید تابعیت ایرانی داشته باشد زیرا در شرایط دریافت بیمه بیکاری آورده شده است که مقرری بیمه بیکاری به اتباع کشورهای خارجی تعلق نمی‌گیرد؛
- افرادی که بر اثر رخدادهای طبیعی و حوادث غیرقابل پیش‌بینی مثل، سیل، زلزله، آتش‌سوزی و جنگ بیکار شده باشند، بدون داشتن سوابق بیمه قادرند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند؛
- آن دسته از افراد بازنشسته که مستمری بازنشستگی دریافت می‌کنند یا به‌دلیل از کارافتادگی شغلی ندارند مشمول قانون بیمه بیکاری نخواهند شد؛
- به آن افرادی که مالکیت یک کسب‌وکار را بر عهده ندارند، شغل آزاد ندارند و بیمه اختیاری هم نداشته باشند بیمه بیکاری تعلق میگیرد؛
- افراد باید تابع قانون کار باشند و یک سال قرارداد کاری همراه با پرداخت حق بیمه داشته باشند؛
- کارگران فصلی که در میانه‌های فصل اخراج شده و بیکاری‌شان غیرارادی بوده باشد؛
- مشمولان خدمت سربازی باید به این نکته توجه کنند، هرکس که حداکثر دو ماه پس از اتمام دوران سربازی به کار سابق خود بازگردد اما مدیر کارفرما او را مجددا استخدام نکند در صورت تایید کمیته میتواند از حق بیمه بیکاری استفاده نماید؛
- فرد متقاضی باید حداکثر تا ۳۰ روز پس از اخراج یا از دست‌دادن شغل، بیکاری خود را به اداره کار اعلام کند. مراجعه بعد از۳۰ روز با عذر موجه و بـا تشـخیص هیئت حل اختلاف وزارت کار تا سـه مـاه امکان‌پذیر است.
همچنین بر اساس شرایط بیمه بیکاری تامین اجتماعی فردی که از قبل مشمول این بیمه شده باشد دیگر مقرری دریافت نخواهد کرد:
- اگر فرد بیمهشده دوباره به یک کار اشتغال یابد یا استخدام شود؛
- فرد بیمهشده از قبول شغل مشابه که توسط اداره کار پیشنهاد میشود خودداری کند؛
- بیمهشده مستمری بازنشستگی دریافت کند یا دچار از کارافتادگی کلی شود؛
- دوره مدت زمانی که بیمه بیکاری به او تعلق میگیرد به پایان برسد؛
- فرد بیمهشده فوت کند؛
- فرد بیمهشده بدون دلیل موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی خودداری کند.
راهکارهای پیگیری بیمه بیکاری چگونه است؟
متقاضیان این بیمه که شغل خود را به صورت غیرارادی و غیراختیاری از دست داده‌اند برای دریافت مبلغ بیمه بیکاری حداکثر ۳۰ روز از تاریخ بیکاری فرصت دارند تا درخواست خود را به واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی اطلاع دهند و همچنین باید تعهد بدهند که در صورت پیداشدن شغلی مشابه تخصص مشغول آن خواهند شد.
در صورتی که فرد نتواند صرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاری موضوع را به ادارات ذکرشده اطلاع دهد، مراجعه وی بعد از ۳۰ روز در صورت داشتن یک عذر موجه و سپس با تایید هیأت حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا ۳ ماه نیز ممکن خواهد بود. برای پیگیری بیمه بیکاری، کارفرمای قبلی باید در نامه‌ای به اداره کار مرکزی استان، دلیل بیکارشدن ناخواسته فرد متقاضی را با درج زمان اعلام کند.
همچنین یکی از راهکارهای پیگیری بیمه بیکاری تامین اجتماعی استفاده از سامانه ثبت نام آنلاین بیمه بیکاری است که همزمان با شدت گرفتن شیوع بیماری کرونا در کشور توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در روزهای پایانی سال ۹۸ راه‌اندازی شد. پس از ثبت نام آنلاین بیمه بیکاری برای تکمیل درخواست باید به اداره کار محل زندگی مراجعه نمود.
عواقب گرفتن بیمه بیکاری
یکی از موارد بحث‌برانگیز در رابطه با این بیمه، معایب استفاده از بیمه بیکاری یا به عبارت دیگر مزایای استفاده نکردن از بیمه بیکاری است. در پاسخ باید به این موضوع اشاره کرد که دریافت بیمه بیکاری عواقب خاصی به‌دنبال ندارد. مدت زمان دریافت مبلغ بیمه بیکاری جزو سابقه فرد حساب میشود و از این بابت تاثیری در آینده شغلی وی نخواهد داشت.
نکته اصلی مربوط به عواقب استفاده ازبیمه بیکاری به حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی مربوط میشود. از آن‌جایی که میزان مستمری در زمان بازنشستگی افراد بر اساس پرداختی دو سال آخر دوران شغلی محاسبه میشود بسیاری پیشنهاد می‌کنند که عدم استفاده از بیمه بیکاری در دو سال نهایی پیش از بازنشستگی کار عاقلانه‌ای است.
اما استفاده از بیمه بیکاری تامین اجتماعی مزایایی نیز دارد. برای مثال، تمام مدتی که فرد مبلغ بیمه بیکاری را دریافت دریافت می‌کند، به‌عنوان سابقه خدمت وی در نظر گرفته میشود. همچنین فردی که از بیمه بیکاری استفاده می‌کند، در صورت نیاز به جذب نیرو برای معرفی به واحدهای پذیرنده نیروی کار در اولویت قرار میگیرد.
آیا بیمه بیکاری جزو سابقه فرد محسوب میشود؟
یکی دیگر از نگرانی‌ها بابت استفاده از بیمه بیکاری، احتمال تاثیر منفی در سوابق بیمهای و استفاده دیرتر از مزایای بازنشستگی در صورت استفاده از این بیمه است. بنابراین برای بسیاری این سؤال پیش می‌آید که آیا این بیمه جزو سابقه افراد محسوب میشود یا خیر؟ در پاسخ به این پرسش، مدت زمان دریافت مستمری جزو سوابق بیمهای برای بازنشستگی و موارد دیگر محسوب میشود. بنابراین جایی برای نگرانی وجود ندارد.
مدارک لازم برای بیمه بیکاری چیست؟
فرد حداکثر تا ۳۰ روز پس از اخراج باید با در دست‌داشتن مدارک زیر به اداره کار مراجعه نماید:
- اصل و کپی یک سال آخر قرارداد کار یا رای صادرشده؛
- عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه)؛
- اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی؛
- اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه؛
- اصل و کپی کارت ملی؛
- اصل و کپی گواهی کار از شرکت؛
- اصل و کپی کارت پایان خدمت (فقط برای آقایان)؛
- کپی صفحه اول دفترچه بیمه.
مدت پرداخت بیمه بیکاری به چه صورت است؟
طول دوره زمانی پرداخت مبلغ بیمه بیکاری به بیمه‌شدگانی که واجد شرایط ذکرشده باشند به سابقه پرداخت حق بیمه از سوی این افراد بستگی دارد. در حال حاضر کمترین مدت پرداخت بیمه بیکاری برای افراد مجرد و متأهل به‌ترتیب ۶ و ۱۲ ماه است. بیشترین مدت زمانی که می‌توان تحت پوشش این بیمه بود نیز به ترتیب ۳۶ و ۵۰ ماه برای بیمهشدگان مجرد و متأهل (یا متکفل) است.
اما در این میان یک استثناء هم وجود دارد که به این صورت است: افراد مسن مشمول قانون بیکاری که در زمان از دست‌دادن شغل خود ۵۵ سال سن یا بیشتر داشته باشند و سابقه پرداخت حق بیمه این افراد به ۱۰ سال برسد، می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی از بیمه بیکاری تامین اجتماعی استفاده کنند.
شرایط لغو بیمه بیکاری چیست؟
در صورت بروز هرکدام از شرایط زیر، بیمه بیکاری خودبه‌خود لغو خواهد شد:
- اگر فرد بیمهشده دوباره به کار مشغول شود؛
- فرد بیمهشده از پذیرش شغل مشابه پیشنهادی خودداری نماید؛
- بیمهشده مستمری بازنشستگی دریافت کند و یا دچار ازکارافتادگی شود؛
- مدت زمانی که بیمه به او تعلق میگیرد پایان یابد؛
- بیمهشده فوت کند؛
- بیمهشده بدون دلیل موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی خودداری کند.
گستردگی موارد مربوط به بیمه بیکاری
ما به تمام پرسش‌های اصلی و پرتکرار در خصوص استفاده از این مقرری پاسخ دادیم. با این حال، ممکن است همچنان سؤالات دیگری نیز وجود داشته باشند. همچنین به علت گستردگی و پیچیدگی مفاد قانونی، بسیاری از حالت‌های خاص وجود دارند که پاسخ به آنها نیاز به استفاده از خدمات مشاوره بیمه و قانون کار دارند.
سخن آخر
همانطور که گفته شد، بیمه بیکاری تامین اجتماعی در شرایط بد اقتصادی میتواند علاوه بر آنکه به افرادی که شغل خود را از دست داده‌اند کمک کند در مقیاس بزرگ موجب حفظ نیروی کار کشور خواهد شد. همچنین فردی که شغل خود را از دست داده باید این آمادگی را داشته باشد که در هر لحظه آماده پذیرش شغلی باشد که توسط اداره کار به او پیشنهاد میشود.
در ایران در سال ۱۳۶۶ با رشد روزافزون پدیده بیکاری در کشور ناشی از تعطیلی واحدها، مشکلات اقتصادی ناشی از جنگ تحمیلی، رکود سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و حتی دولتی و به منظور حمایت از بیکاران مشمول قانون تأمین اجتماعی، قانون بیمه بیکاری به مدت ۳ سال به‌طور آزمایشی به تصویب رسید. لایحه فوق در سال ۱۳۶۹ با اصلاحاتی به تصویب رسید و به‌طور دائم به اجرا گذاشته شد.
در این مطلب بررسی کردیم که بیمه بیکاری چیست؛ همچنین به عواقب، شرایط بیمه بیکاری و نحوه پیگیری بیمه بیکاری نیز پرداختیم. نظرات و پیشنهادات خودتان را درمورد بیمه بیکاری تامین اجتماعی با ما به اشتراک بگذارید.
به‌کمک تست‌های خودشناسی، توانایی‌ها و استعدادهایتان را بشناسید.
دیدگاه