هرآنچه باید درباره‌ی سرمایه گذاری در استارتاپ بدانید
- سقف سرمایه گذاری در استارتاپ چقدر است؟
- نحوه‌ی کسب درآمد از سرمایه گذاری در استارتاپ چگونه است؟
- چه دلایلی برای سرمایه گذاری در استارتاپ وجود دارد؟
- چه دلایلی برای عدم تمایل به سرمایه گذاری در استارتاپ وجود دارد؟
- چگونه تصمیم بگیریم که آیا سرمایه گذاری در یک استارتاپ مناسب است یا خیر؟
- آیا سرمایه گذاری در استارتاپ برای شما انتخاب خوبی است؟
استارت‌آپ می‌تواند کسب‌وکاری باشد که محصول یا خدماتی را تحت شرایطی به‌شدت بی‌ثبات و نامعلوم ارائه می‌کند، یا شرکتی باشد که هدفش حل کردن مشکلی است که راه‌حل آن واضح نیست و تضمینی برای موفقیت وجود ندارد. در گذشته، فارغ از این‌که استارت‌آپ چطور تعریف می‌شد، برای سرمایه گذاری در استارتاپ به هر ۲ عنصر «ثروت» و «ارتباطات خوب» نیاز بود، ولی امروزه دیگر شرایط این‌گونه نیست و سرمایه‌گذاران با داشتن سرمایه‌ای متوسط نیز به‌راحتی می‌توانند با استفاده از سایت‌های سرمایه‌گذاری جمعی (Crowdfunding sites) از فرصتِ داشتن استارت‌آپی جذاب بهره‌مند شوند.
شاید ارائه‌ی تعریفی دقیق از استارتاپ کار چالش‌برانگیزی باشد. سرمایه گذاری در استارتاپ بالقوه سودآور است، ولی باید از ریسک بالای آن نیز آگاه بود. اکثریت قاطع استارت‌آپ‌ها شکست می‌خورند. حتی اگر تحقیق هم کرده‌باشید، ممکن است در نهایت با جیبی تهی روبه‌رو شوید!
در این مطلب آنچه را باید برای شروع سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها بدانید، آورده‌ایم.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
سقف سرمایه گذاری در استارتاپ چقدر است؟
این‌که اجازه دارید مقدار مشخصی را سرمایه‌گذاری کنید، به معنای این نیست که باید تمام سرمایه‌ی خود را یک‌جا وارد کار کنید. رندی برونز (Randy Bruns)، برنامه‌ریز مالی دارای مجوز در ناپرویل (Naperville)، می‌گوید: «مقدار مناسب برای سرمایه‌گذاری آن‌قدری است که اگر کسب‌وکار ورشکسته شود یا زمان خیلی زیادی طول بکشد تا به بار بنشیند، سرمایه‌گذار بتواند خیلی راحت آن مبلغ را از دست بدهد.»
هم‌چنین، کارشناسان عموما پیشنهاد می‌کنند که به جای سرمایه‌گذاری کلان در یک استارت‌آپ، سرمایه‌گذاری‌های کوچکی در چند استارت‌آپ مختلف داشته‌باشید. در واقع، سایت انجیل لیست (Angel List) در بخش راهنمای خود نوشته‌است: «فقط در صورتی سرمایه‌گذاری کنید که به اندازه‌ی سرمایه‌گذاری در ۱۵ الی ۲۰ استارت‌آپ دیگر دارایی داشته‌باشید.»
همین امر حاکی از لزوم تنوع است. اگر شما در ۵ استارت‌آپ سرمایه‌گذاری کنید و ۴ مورد از آن‌ها شکست بخورند، شما هنوز یک مورد برنده دارید که می‌تواند کمک کند تا بخشی از پول خود را حفظ کنید؛ از همین رو، انیجیل لیست یادآوری می‌کند که: «شما باید انتظار این را داشته‌باشید که مجموع ضررها از سودها بیش‌تر شود.»
نحوه‌ی کسب درآمد از سرمایه گذاری در استارتاپ چگونه است؟
هنگامی که شما از طریق سایت‌های کراودفاندینگ در استارت‌آپی سرمایه‌گذاری می‌کنید، وارد یک قرارداد سرمایه‌گذاری با آن شرکت می‌شوید.
عموما ۴ نوع قرارداد مختلف وجود دارد که هریک از آنان راه‌های متفاوتی را برای کسب درآمد پیشنهاد می‌کنند که عبارت‌اند از:
۱. بدهی
در قرارداد بدهی (Debt) با پول شما مانند وام بهره‌دار رفتار می‌شود. ممکن است طبق قرارداد مبلغ ثابتی، مثلا ۲ برابر مبلغ سرمایه‌گذاری، یا مبلغ متغیری به شما پرداخت شود. در فرایند دریافت سود، مبلغ پرداختی‌ها به عملکرد شرکت در طول زمان بستگی خواهد داشت.
۲. وام قابل‌تبدیل به سهام
طبق قرارداد وام قابل‌تبدیل به سهام (Convertible note) هنگامی که استارت‌آپ به اهداف مشخصی مانند تأمین منابع مالی جدید دست پیدا کند، وام داده‌شده به بخشی از سهام آن شرکت تبدیل می‌شود و سودی پرداخت نمی‌شود. شما زمانی از سرمایه‌گذاری خود پول دریافت می‌کنید که شرکت دیگری شرکت شما را بخرد یا در نهایت آن شرکت به شرکت سهامی عام تبدیل شود.
۳. سهام
استارت‌آپ‌های پیشرفته‌تر امکان خرید بخشی از سهام شرکت را برای شما فراهم می‌کنند. تقریبا به همان شیوه‌ای که می‌توان سهام شرکت‌های سهامی عام را خرید. فقط در نظر داشته‌باشید که شما نمی‌توانید سهم خودتان را از سهام شرکت استارت‌آپی بفروشید. شما برای رسیدن به پول باید سهام خریداری‌شده‌ی خود را حفظ کنید تا در نهایت شرکت موردنظر شرکت سهامی عام شود یا شرکت دیگری آن را بخرد.
۴. سود سهام
استارت‌آپ‌های موفق و پیشرفته‌تر امکان خرید سهامی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند که برای آن سود سهام سالانه (Annual Dividends) پرداخت می‌شود.
چه دلایلی برای سرمایه گذاری در استارتاپ وجود دارد؟
سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها به شما این امکان را می‌دهد که فرایند کشف راه‌حل را برای مشکلات چالش‌برانگیز یا توسعه‌ی تکنولوژی جدید از نمای نزدیک ببینید.
۱. پتانسیل رشد
سهام شرکت‌های دارای سرمایه‌ی کلان (Large-caps stocks) موجود در فهرست ۵۰۰ سهام برتر اس‌اندپی (Standard and Poor’s 500: S&P 500) در مقایسه با استارت‌آپ‌ها ریسک خیلی کم‌تری دارند، ولی احتمال خیلی کمی برای رشد تصاعدی در آن‌ها وجود دارد. در حالی که اگر شما استارت‌آپ موفقی را انتخاب کنید، هیچ حد و حصری برای رشد آن وجود ندارد.
تام شریور (Tom Schryver)، مدرس کارآفرینی در دانشگاه تجارت اس.سی جانسون (SC Johnson College of Business) می‌گوید: «فرصت‌های بسیار زیادی برای گسترش وجود دارند. تأثیر فزاینده‌ی عظیمی وجود دارد که می‌تواند قابل‌توجه باشد. این بخشی از چیزی است که سرمایه‌گذار خواهد خرید.»
۲. داشتن باور به ایده‌ای جدید
شاید سرمایه گذاری در استارتاپ به این دلیل برای شما جذاب است که کارآفرینان ایده‌ی جدیدی را در آن دنبال می‌کنند. الیاس استال (Elias Stahl)، مؤسس شرکت تولیدی کفش دوست‌دار محیط‌زیست به نام هیلوس (HILOS)، می‌گوید: «مردم معمولا در چیزی سرمایه‌گذاری می‌کنند که می‌خواهند در دنیا آن را ببینند و این می‌تواند رسیدن به پایداری بیش‌تر باشد یا یک شرکت تولیدی کفش کتانی واقعا معرکه! برای دیدن چیزهای موردعلاقه در دنیا و حمایت از آن‌ها هیچ فرصتی بهتر از این وجود ندارد.»
۳. ارتباطات شخصی
شاید برادر یا همسایه‌ی شما تولید محصول جدید خیلی خوبی را شروع کرده‌است. ایده‌ی او نوآورانه به نظر می‌رسد و شما دوست دارید در تأمین سرمایه‌ی پروژه به دوست یا فامیل خود کمک کنید. شریور می‌گوید: «افراد بسیار زیادی به این علت در استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند که در شبکه‌ای عضو و در حال حمایت از پروژه‌ای هستند که آن را می‌شناسند.»
۴. نوعی احساس رضایت
برخی سرمایه‌گذاران به دلیل احساسی که از سرمایه گذاری در استارتاپ می‌گیرند، این کار را انجام می‌دهند؛ این احساس می‌تواند حس کمک کردن به کسی در تأسیس یک کسب‌وکار، تماشای خَلق یک چیز جدید، یاد گرفتن درباره‌ی صنایع مختلف یا وارد شدن به مرحله‌ی اول چیزی هیجان‌انگیز باشد.
شریور می‌گوید: «اگر کسی به انجام کاری متعهد شود، هیچ‌چیز جلوی او را برای اقدام به شروع فوری نخواهد گرفت.»
با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.
چه دلایلی برای عدم تمایل به سرمایه گذاری در استارتاپ وجود دارد؟
سرمایه گذاری در استارتاپ مناسب همه نیست، علی‌الخصوص مناسب کسانی که ریسک کم و درآمد قابل‌اعتمادی می‌خواهند. برخی از این دلایل عبارت‌اند از:
سرمایه گذاری در استارتاپ ریسک بالایی دارد
نزدیک به ۹۰٪ استارت‌آپ‌ها به علت متناسب نبودن محصول و بازار، مشکلات بازاریابی، مشکلات گروهی یا سایر مشکلات شکست می‌خورند.
شریور می‌گوید: «احتمال از دست دادن کل سرمایه وجود دارد.»
به طور کلی، سرمایه گذاری در استارتاپ فقط به شرطی خوب است که برای از دست دادن ۱۰۰٪ مبلغ سرمایه‌ی خود آماده باشید. به طور ایدئال، بخش اعظم مبالغ سرمایه‌گذاری‌شده‌ی شما باید در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص (Index Funds)، صندوق‌های قابل‌معامله یا حتی فقط در سهام‌های فردی باشند.
سرمایه گذاری در استارتاپ به‌راحتی به پول نقد تبدیل نمی‌شود
اگر شما امروز سهامی را بخرید و فردا نظرتان عوض شود، به‌راحتی می‌توانید آن را بفروشید، اما استارت‌آپ‌ها به‌سختی خریدو‌فروش می‌شوند. هنگام سرمایه گذاری در استارتاپ باید در نظر داشته‌باشید که پول شما حداقل ۳ تا ۵ سال در قیدوبند خواهد بود.
عمار عمدانی (Ammar Amdani)، از شرکای شرکت نوپای سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اداپت‌ونچر (Adapt Ventures)، می‌گوید: «با این‌که ممکن است فرصت تبدیل آن به پول نقد پیش آید، ولی تضمینی وجود ندارد و تقریبا سال‌ها طول می‌کشد تا سرمایه‌ی شما عمل بیاید و به شکل مادی قابل‌برداشت باشد.»
دیدن نتایج زمان‌بر است
حتی اگر استارت‌آپی موفق شود، باز هم ممکن است نتیجه گرفتن شما از سرمایه‌گذاری‌تان سال‌ها به درازا بینجامد. عمدانی می‌گوید: «باید قدرت تحمل بالایی داشته و صبور باشید تا برای شرکت‌هایی که نماینده‌ی شما هستند، فرصت رشد را فراهم کنید.»
چگونه تصمیم بگیریم که آیا سرمایه گذاری در یک استارتاپ مناسب است یا خیر؟
رویکرد شما به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها منحصر به شما و وضعیت مالی‌تان است. کارشناسان توصیه می‌کنند که قبل از ریسک کردن تحقیق کنید.
شما قبل از سرمایه گذاری در استارتاپ باید بتوانید به سؤالات زیر پاسخ دهید:
۱. درباره‌ی این استارتاپ چه می‌دانید؟
آیا با این زمینه، صنعت یا محصول آشنا هستید؟ وی‌فاندر (WeFunder) فقط سرمایه‌گذاری در چیزهایی را توصیه می‌کند که بتوانید از آن‌ها سر دربیاورید.
۲. آیا این گروه به ایده‌ی خود اشتیاق بالایی نشان می‌دهند؟
اگر اعضای گروه نسبت به عملی کردن آن متعصب نباشند، ممکن است حتی یک ایده‌ی ناب هم خوب عمل نکند.
ما به شرکت‌هایی بَرخورده‌ایم که پتانسیل رشد زیادی داشتند، ولی به خود غرّه شدند و سایر رقبا وارد بازار شدند. چه در برقراری ارتباط با مشتریان، چه در استخدام گروه و چه در توسعه‌ی استراتژی، برای تبدیل شدن به یک کارآفرین موفق، داشتن اشتیاق زیاد ضروری است.
عمار عمدانی
۳. آیا در این استارتاپ دانش تخصصی وجود دارد؟
استارت‌آپ باید زیروبم فضایی را که در آن مشغول به فعالیت است، بشناسد. عمدانی می‌گوید: «ما چندین مؤسس تازه‌کار را دیده‌ایم که مدل تجارت اثبات‌شده‌ای را در زمینه‌ی کاری خود شناسایی کرده و کوشیده‌اند که آن را در زمینه‌ی دیگری تکرار کنند، اما شکست خورده‌اند، زیرا مؤسس کسب‌وکار در حال تلاش برای یادگیری اصول اولیه‌ی آن تجارت بوده‌است، در حالی که رقبای آنان قادر بودند سریع‌تر برنامه ریزی و عمل کنند.»
۴. بازار آن چقدر بزرگ است؟
داشتن بازار بزرگ و در حال توسعه برای استارت‌آپ‌ها امری ضروری است. گاهی شرکت‌ها آنقدر بازارهای هدف بکر و خاصی را نشانه می‌گیرند و محصولی را تولید می‌کنند که آنقدر متمرکز و محدود است که حتی وقتی شرکت سایر رقبایش را کنار می‌زند، هیچ راهی برای تبدیل شدن به شرکتی بزرگ پیدا نمی‌کند.
عمدانی می‌گوید: «در آن نقطه هر کاری کنید، باز هم احتمال آموزش به مشتریان و بزرگ کردن اندازه‌ی کسب‌وکارتان نزدیک به صفر خواهد بود.»
۵. چرا سرمایه گذاری روی این استارتاپ؟
آیا این ایده قبلا امتحان شده‌است؟ اگر نه، چرا؟ اگر بله، چرا قبلا شکست خورده‌است؟ استال می‌گوید: «مفهومی به نام ایده‌ی اورجینال عالی وجود ندارد؛ چه چیزی شما را به شکل منحصربه‌فردی در به دست آوردن آن توانا می‌کند؟ تخصصتان یا تکنولوژی‌تان؟ چرا باید این موضوع در دنیا وجود داشته‌باشد و چرا تا حالا وجود نداشته‌است؟»
آیا سرمایه گذاری در استارتاپ برای شما انتخاب خوبی است؟
این سؤال که آیا در استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری کنیم یا نه، کاملا به شرایط شما بستگی دارد. آیا وضعیت مالی شما خوب است؟ آیا در حال تلاش برای پرداخت بدهی‌های خود هستید یا می‌خواهید به اهدافتان در پس‌انداز کردن برسید؟
در گذشته سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها مختص سرمایه‌گذاران رسمی بود که این افراد درآمد قابل‌توجه و ارزش خالص دارایی بالایی را داشتند. اکنون که پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی، سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها را برای همه‌ی افراد میسر کرده‌اند، کارشناسان توصیه می‌کنند اصول زیر را در نظر داشته‌باشید:
با مشاور مالی خود مشورت کنید
برنامه‌ریز مالی شما آن فردی نخواهد بود که از سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی جدید و اهل ریسک بالا صحبتی به میان می‌آورد، پس شما باید این بحث را آغاز کنید. گِیج پاول (Gage Paul)، برنامه‌ریز مالی می‌گوید: «ما لزوما بحث سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها را پیش نمی‌کشیم، ولی اگر واقعا برای افراد مهم باشد، بخشی از سرمایه‌های ماهواره‌ای (satellite holdings) آنان را برش می‌زنیم و آن بخش را به این استراتژی سرمایه‌گذاری جدید اختصاص می‌دهیم.»
فقط مقادیر کمی را سرمایه‌گذاری کنید
به دلیل وجود نوسانات زیاد در این فضا، مشاوران توصیه می‌کنند که به تکه‌ی کوچکی از سرمایه‌ی کلی خود اکتفا کنید. دانا منارد (Dana Menard)، برنامه‌ریز مالی می‌گوید: «من تخصیص بیش از ۵٪ سبد سرمایه‌گذاری یک شخص را به این فضا توصیه نمی‌کنم.»
برای از دست دادن همه‌ی سرمایه‌ی خود آماده باشید
پولی که سرمایه‌گذاری می‌کنید، نباید برای هزینه‌ی دانشگاه فرزندان یا بازنشستگی اختصاص یافته‌باشد که اگر پیش‌بینی‌های شما غلط از آب در آمدند، خانه‌تان را از دست ندهید یا به عبارتی مجبور نشوید آینده‌تان را گرو بگذارید!
دغدغه‌ی اصلی من درباره‌ی استارت‌آپ‌ها این است که معمولا آن‌ها برای کسانی جذاب‌اند که در پس‌انداز کردن برای رسیدن به اهداف خود جا مانده‌اند. ممکن است آن‌ها احساس کنند که استارت‌آپ‌ها راه فرار امنی هستند که به پیشرفتشان کمک می‌کنند. این افراد احتمالا توانایی پذیرش این ریسک را نخواهند داشت و ابتدا باید روی داشتن سبد سرمایه‌گذاری متنوع تمرکز کنند تا بخش اعظمی از این کار سنگین انجام شود.
جول کاندیک (Joel Cundick)، برنامه‌ریز مالی
در مواردی استثنائی ممکن است شرکت‌هایی که در صندوق‌های قابل‌معامله‌ی سبد سرمایه‌گذاری متنوع شما و صندوق‌های مشترک (Mutual Funds) قرار دارند، در استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری کنند که در این صورت شاید شما نیز از رشد استارت‌آپی هیجان‌انگیزی که به دنبالش هستید، سهمی دریافت کنید.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
منبع: forbes.com
دیدگاه