تفکر انتقادی چطور باعث موفقیتهای چشمگیر وارن بافت شده است؟
مهارتهای تفکر انتقادی برای هر نوع موفقیتی مهم هستند. افراد موفق، متفکرند و خود را با افراد متفکر احاطه میکنند.
وارن بافت را در نظر بگیرید؛ او موفقترین سرمایهگذار در تمام دوران است و اینطور میگوید که ۸۰٪ از وقتش را مطالعه میکند. موفقیت چشمگیر او به این خاطر است که خواننده منفعلی نیست، بلکه اطلاعات را ارزیابی میکند و از این طریق، بینش خود را شکل میدهد. به نظر میرسد که این موضوع نتیجه معکوسی داشته باشد.
به ما اینطور آموختهاند که بیشتر کار کنیم، کمتر بخوابیم و بیشتر روی چیزهایی تمرکز کنیم که بهطور مستقیم بر اهدافمان تأثیر میگذارند. وارن بافت و کسانی که مثل او هستند، تفکر، خواندن و اندیشیدن را مؤثرتر از برگزاری جلسات و کار میدانند.
چرا افرادی با مهارت تفکر انتقادی خوب، مانند وارن بافت، احتمال موفقیت بیشتری دارند؟
تفکر انتقادی، توانایی تفکر عقلانی، درک و برقراری ارتباط بین ایدهها است که مستلزم توانایی تحلیل و ارزیابی اطلاعات و هنر اندیشیدن روشن، دقیق و متفکرانه است. تفکر انتقادی، در اصل توانایی استدلالکردن است بهگونهای که بتوانید بهجای دریافت منفعلانه اطلاعات، یادگیرندهای فعال باشید.
آنها همیشه وضع موجود را زیر سؤال میبرند
وضع موجود، بهخاطر وضعیت کنونی کارها است. نحوه انجام کارها یک هنجار محسوب میشود. "ما همیشه این کار را کردهایم"؛ وقتی این عبارت را میشنوید، یعنی راهحلی را پیدا کردهاید، اما افرادی که مهارت تفکر انتقادی را دارند، سؤالاتی میکنند مانند: چرا ما این کار را به این روش انجام میدهیم؟ چگونه میتوانیم آن را بهتر کنیم؟ گزینههای دیگر ما کداماند؟
افرادی با مهارت تفکر انتقادی مشکلات را به اجزای کوچکتر تقسیم و ارتباطات بین بخشها را موشکافانه بررسی میکنند
افرادی با طرز تفکر انتقادی عاشق شکستن مرزها هستند؛ مسائل را کالبدشکافی کرده و راهی را برای حل سیستماتیک آنها پیدا میکنند. بررسی جزءبهجزء مشکل، به آنها توانایی لازم را برای ارائه راهحلهایی میدهد که مانند دومینو، زنجیرهوار بههممتصلاند. آنها مسئلهای را حل میکنند که خود تحتتأثیر مسئله دیگری است؛ همچنین میتوانند هر دو مسئله را همزمان برطرف کنند.
آنها به شکافهای موجود در استدلالهای خود، حساساند
متفکران انتقادی، بیرحمانه ایدهها و فرضیات را زیر سؤال میبرند. آنها همیشه بهدنبال این موضوع هستند که ایدهها، استدلالها و نتایج کل مسائل را به تصویر بکشند. این افراد آزمایش میکنند، به اثبات میرسانند، سپس فرضیات را رد میکنند؛ همچنین خیلی به شهود و غریزه خود، متکی نیستند.
همه ما جایزالخطا هستیم. افرادی که مهارت تفکر انتقادی را دارند، متوجه این موضوع هستند و روی نقصهای استدلالی خود کار میکنند. توانایی تفکر انتقادی در هر شخصی با توجه به وضعیت ذهنی او متفاوت است. متفکران تلاش میکنند تا درباره موضوع بیطرف باشند و مسئله را از تمام زاویههای ممکن ببینند و نظرات و استدلالهای افراد دیگری را که در موضوع متخصصاند، بررسی کنند.
آنها مشکلات را با برنامه سیستماتیک حل میکنند
سیستم برای آسانکردن فرایندها طراحی شده است. وجود سیستم، اثربخشی را افزایش میدهد و تلاشها را هدفمندتر میکند. اکثر متفکران منتقد، از رویکرد بالا به پایین برای حل مسئله بهره میبرند. آنها سیستماتیک عمل میکنند، برای بررسی مسائل چالشبرانگیز وقت میگذارند و از روشهای طوفان فکری برای حل مسائل بهرهمند میشوند. آنها هرگز بدون برنامه با مشکلی مقابله نمیکنند.
آنها از روش علمی برای حل مسئله استفاده میکنند
بهطور معمول، افرادی که تفکر انتقادی دارند؛ بسیار روشمند هستند. آنها مانند دانشمندان به مسائل نگاه میکنند، مراحل روش علمی را انجام میدهند و فرضیات خود را آزمایش میکنند تا بتوانند آن را قبول یا رد کنند. هر آزمون، بینشی درباره مسئله ارائه میدهد و آن ایده اثبات یا رد میشود.
۳ مرحله برای بهبود مهارتهای تفکر انتقادی
تفکر انتقادی مجموعهای از مهارتهای آموختنی است. یادگیری تفکر انتقادی فقط اصلاح شیوه تفکر نیست و مستلزم آموختن مجموعهای از کارها بهصورت تدریجی و مداوم است. اگر کارهایتان را بهروش خاصی انجام دهید، تفکرتان الگوی خاصی به خود میگیرد. شما بهتدریج به تفکر در مسائل عادت میکنید، سپس یاد میگیرید که بهصورت انتقادی فکر کنید. توسعه این مهارت به تمرین و پشتکار آگاهانه نیاز دارد.
۳ مرحله برای شروع کار باید انجام دهید:
۱. خطاهای شناختی را در تفکر خود تشخیص دهید
همه ما دارای خطاهای شناختی هستیم و این موضوع عجیبی نیست. تعصبات ما، به استدلالهای غلط در فرایندهای تفکرمان منجر میشوند و ما را از بیطرفبودن و تفکر انتقادی محروم میکنند. تعصب تأیید، متداولترین و مخربترین خطای شناختی است؛ تمایل ما برای دیدن آنچه میخواهیم ببینیم. ما علاقهمندیم که اطلاعات را بهنحوی جستوجو و تعبیر کنیم و بهگونهای به یاد بیاوریم که بتوانیم با آنها باورها یا فرضیههای خود را تأیید کنیم.
متخصصان بیان میکنند که انباشتن اطلاعات در خود، به رفع تعصب تائید، کمکی نمیکند؛ شما باید یاد بگیرید که چطور اطلاعات خود را فیلتر کنید؛ وقتی که این کار را بهصورت حسابشده انجام نمیدهید، در واقع بیطرفی خود را در مسئله که قلب تفکر انتقادی است، از دست میدهید. این خطای شناختی در موقعیتهای احساسی که چیزی برای ازدستدادن دارید، بیشتر شایع است؛ همچنین زمانی میتواند اتفاق بیفتد که خوشخیالی و آرزوهای غیرعملی دارید.
بهعنوان مثال، در زمان نیمفصل لیگ فوتبال، تیم محبوب شما شرایط خوبی ندارد و ۵ بازی آخر خود را واگذار کرده است. در این بین رباط صلیبی ستاره تیم شما نیز پاره میشود، اما دوستتان میگوید که قلب من گواهی میدهد که اوضاع بهبود مییابد و در پایان فصل، تیم ما قهرمان لیگ میشود؛ او نمیتواند واقعیت را بپذیرد یا حداقل نمیتواند آن را در نظر بگیرد و بر اساس احساسات خود پیشبینی میکند.
چند روش برای غلبه بر تعصب و بهبود مهارت تفکر انتقادی تأیید وجود دارد:
- زمانی که خطای شناختی خود را تشخیص دادید، فرض اولیه خود را بهسرعت دور نیندازید؛ این احتمال وجود دارد که بهطور کامل یا تا حدی، نظر شما درست باشد. فرض و دیدگاهتان را آزمایش کنید.
- ذهن باز داشته باشید؛ برای یافتن راهحلهای جایگزین تلاش کنید؛ اصلا مهم نیست که چقدر گزینه دور از ذهن و بعیدی باشد. همه ایدههایتان را آزمایش کنید.
- کارهای شگفتانگیزی انجام دهید؛ ناامید و دلسرد نباشید؛ به هر حال موارد پیشبینینشده رخ میدهند؛ از اطلاعات شگفتانگیز جدید، به نفع خودتان استفاده کنید.
۲. از «۵ چرا» برای پیبردن به دلایل اصلی مشکلات خود استفاده کنید
تکنیک ۵ چرا توسط ساکیشی تویودا (مؤسس تویوتا) مطرح شده است که از فلسفه «برو و ببین» استفاده میکند؛ این روش، فرایند تصمیم گیری است بر مبنای درک عمیقی از فرایندها و شرایط موجود. به کمک آن، چرایی یک مسئله ۵ بار بررسی میشود و هر بار شما میتوانید در موضوع عمیقتر شوید و مهارت تفکر انتقادی خود را توسعه دهید. هدف این است که با واکاوی دقیقتر، هسته اصلی مسئله را پیدا کنید.
مثال:
مشکلی که در رفع آن تلاش میکنید، این است که مشتریان از خرید آنلاین خود شکایت دارند و بیان میکنند که کالای دریافتی با سفارش آنها، از لحاظ جنس، اندازه و غیره، مطابقت ندارد.
- چرا مشتریان محصولات اشتباه دریافت میکنند؟
زیرا انبار شرکت حملونقل، محصولی متفاوت با سفارش مشتریان را ارسال میکند.
- چرا شرکت حملونقل، محصولاتی متفاوت با سفارش مشتریان را ارسال میکند؟
زیرا کارکنانی که آنلاین سفارش میگیرند، برای تسریع کار، با تلفن به انبار اطلاع میدهند و در این مسیر خطایی اتفاق میافتد.
- چرا افرادی که مسئول گرفتن سفارش آنلاین هستند، بهجای استفاده از روند عادی، از تلفن استفاده میکنند؟
زیرا هر سفارشی، برگهای دارد که باید قبل از ورود به سیستم، توسط مسئول حملونقل امضا شود.
- چرا هر سفارشی قبل از ارسال، باید توسط مسئول حملونقل امضا شود؟
زیرا مسئول حملونقل باید هر هفته به مدیرعامل گزارش دهد.
- چرا مسئول حملونقل باید اطلاعات مربوط به هر سفارش را از این طریق ثبت کند؟
زیرا او نحوه کار با سیستم را بلد نیست و باید از این روش استفاده کند.
با استفاده از این فرایند و عمیقشدن در تفکر انتقادی توانستیم در چرای سوم، علت مشکل را پیدا کنیم و با دو چرای پایانی نیز راهحل مشکل را بیابیم: مسئول حملونقل را آموزش دهید تا بتواند از نرمافزار موجود برای تهیه گزارش خود به مدیر عامل استفاده کند.
۳. مانند یک آزمایش، مشکلات را حل کنید
استفاده از روش علمی برای حل مشکلات، مدل ذهنی مؤثر و کارآمدی است. اکثر افراد بدون برنامه به مشکلات نزدیک میشوند و به داخل موضوع شیرجه میزنند و در میان مسئله گیج میشوند یا عوامل کلیدی را گم میکنند. دنبالکردن یک فرایند به شما کمک میکند تا از یک روش استفاده کنید.
به یاد داشته باشید که تفکر انتقادی مهارتی است که نیازمند تمرین و تداوم است. هر بار باید از ابتدای فرایند شروع و این مراحل را طی کنید:
- مشکل را تعیین کنید؛ برای کشف مشکل اصلی سؤال کنید؛
- درباره موضوع تحقیق کنید و اطلاعاتی به دست آورید؛
- فرضیه ایجاد کنید؛ پیشبینی خود را بر اساس آنچه که در شرایط فعلی میدانید، انجام دهید و مراقب تعصب تأیید باشید؛
- آزمایش کنید؛ فرضیه خود را امتحان کنید و در صورت لزوم از روش «۵ چرا» بهرهمند شوید؛
- دادههای خود را تجزیهوتحلیل کرده و نتیجه بگیرید؛ نتایج آزمایشات خود را تجزیهوتحلیل و آنها را امتحان کنید؛ آیا راهحلهای دیگری وجود دارند؟ اگر جوابتان مثبت است، آنها را امتحان کنید؛
- نتایج خود را گزارش کنید؛ راهحل خود را با تحقیقات و شواهد ارائه دهید.
همیشه درمورد فرایند فکر و آن را مرور کنید. این به شما کمک میکند تا شکاف فکری خود را پیدا و آن را اصلاح کنید. تفکر انتقادی کمک میکند تا در مسائل، بیطرفی خود را حفظ کنید.
با گذشت زمان و با تمرین و تلاش در ۳ مرحله معرفیشده، فرایند تفکر انتقادی شما به یک عادت تبدیل میشود و در نهایت شما میتوانید نتایج بهتری را پیشبینی کنید، خطاهای شناختی را بهتر ببینید و از تفکرات متعصبانه خودداری کنید.
منبع: lifehack.org
دیدگاه