مالیات حقوق چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ (سال ۱۴۰۱)

• مالیات حقوق چیست؟
• قوانین و شرایط مالیات حقوق
• مشمولین مالیات حقوق
• معافیت مالیاتی
• پرداخت مالیات بر حقوق
• نحوه محاسبه مالیات حقوق
• جدول محاسبه مالیات حقوق سال ۱۴۰۱

نه تنها در ایران، بلکه در سرتاسر دنیا دریافت مالیات از افرادی که کار می‌کنند و دارای حقوق و دستمزد هستند و ارائه خدمات به آن‌ها با استفاده از آن مبالغ، رایج است. در سال‌های اخیر اخذ مالیات حقوق در ایران نیز جدی‌تر از پیش دنبال می‌شود و کسب درآمد دولت‌ها از مالیات افزایش پیدا کرده است. در این نوشتار قصد داریم به بررسی کامل مالیات حقوق پرداخته و مهم‌ترین نکات مربوط به نحوه محاسبه مالیات حقوق در سال ۱۴۰۱ را با هم بررسی کنیم.

آگهی استخدام

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

مالیات حقوق چیست؟

از نظر قانون وضع‌شده، هر فردی که مشغول به کار است و حقوقی دریافت می‌کند؛ باید در قبال آن حقوق مالیات حقوق نیز پرداخت کند. مبلغ مالیات بر حقوق که باید به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود و تسهیلات مختلفی که شهروندان دریافت می‌کنند، بخش مهمی از هزینه آن‌ها از طریق این مالیات تأمین می‌شود.

به‌صورت کلی باید گفت هر فردی که در ایران مشغول به کار بوده، حقوق می‌گیرد و از سوی کارفرما تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی است باید مالیات بر حقوق پرداخت کند. نکته مهم این است که مالیات حقوق یک مبلغ معین نیست و هر فرد با توجه به میزان درآمدی که دارد، مبلغ مالیات پرداختی‌اش تفاوت خواهد داشت. علاوه بر میزان درآمد، بودجه هر سال کشور، میزان مالیات و البته معافیت مربوط به آن را تعیین می‌کند.

در پاسخ به سؤال مالیات حقوق چیست، می‌توان به‌صورت خلاصه گفت مبلغی است که در ازای کسب درآمد، سالانه باید به سازمان مالیات کشور پرداخت کنیم و مبلغ آن با توجه به چند موضوع مهم تعیین می‌شود که متغیر است. توزیع عادلانه درآمد یکی از اهداف اصلی تئوری مالیاتی است و از طریق  پرداخت مالیات حقوقی این توزیع عادلانه انجام خواهد شد. مالیات حقوق از نظر حجم، ثبات، کارایی و سهولت دریافت، یکی از مهم‌ترین مالیات‌های دریافتی است و بخش مهمی از درآمد سالانه دولت را مالیات بر حقوق تشکیل می‌دهد.

قوانین و شرایط مالیات حقوق

یکی از مهم‌ترین قوانین و شرایط مالیات بر درآمد حقوق، میزان معافیت مالیاتی است که معمولا در ابتدای سال آن را اعلام می‌کنند. با اینکه گفتیم همه در ازای کارکردن و دریافت حقوق باید بخشی از درآمد خود را به‌عنوان مالیات بر حقوق پرداخت کنند، اما هرساله مبلغ مشخصی را تعیین می‌کنند که دارای نرخ مالیات صفر درصد است.

برای مثال در سال ۱۴۰۱، افرادی که ماهانه ۵ میلیون و ششصد هزار تومان حقوق می‌گیرند و مجموع درآمد آن‌ها تا انتهای سال به ۶۷ میلیون و دویست هزار تومان می‌رسد، از پرداخت مالیات حقوق معاف هستند. این رقم سالانه تغییر می‌کند، برای مثال در سال ۱۴۰۰، این رقم معادل ۴۸ میلیون تومان بود و هر فردی که ماهانه ۴ میلیون تومان درآمد داشت، از پرداخت مالیات معاف بود.

مشمولین مالیات حقوق

یکی از سوالات مهم در زمینه پرداخت مالیات بر حقوق این است که چه کسانی مشمول پرداخت این مبلغ هستند؟ باید در پاسخ به این سوال بگوییم تمام افرادی که مشغول به کار هستند، حقوق دریافت می‌کنند و  مهم‌تر از همه این‌که بیمه تامین اجتماعی برای آن‌ها لحاظ می‌شود؛ جزو افراد مشمول پرداخت مالیات حقوق بوده و باید بخشی از حقوق خود را به وزارت اقتصاد و دارایی بپردازند.

مبلغ پرداختی مالیات حقوق برای همه یکسان نیست و با توجه به حقوق افراد، این مبلغ تغییر می‌کند. سالانه بخش‌نامه‌هایی به تمامی شرکت‌ها، سازمان‌ها و کارفرمایان ارسال می‌شود و کارفرما موظف است بر اساس قوانین جدید اعلام شده، مالیات تمام کارکنان خود را محاسبه کند، مبلغ را از حقوق آن‌ها کسر کرده و به سازمان پرداخت کند. در تمام این فرآیند، کارکنان هیچ دخالتی ندارند و تمام وظایف و مسئولیت‌های پرداخت مالیات بر حقوق، به‌طور کلی برعهده کارفرما است.

۶۶ مورد مختلف وجود دارد که پرداختی آن‌ها مشمول مالیات خواهد بود. مانند حقوق اصلی، اضافه‌کار، فوق‌العاده‌های مختلف، حق خواروبار، حق سرپرستی، بدی آب و هوا و مولرد دیگر. 

رزومه ساز

با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.

معافیت مالیاتی

شرایط خاصی وجود دارد که افراد با وجود داشتن حقوق بسیار بیشتر، از پرداخت مالیات معاف هستند. تمام موارد زیر شامل معافیت مالیاتی خواهند بود:

• تمام اعضا و مدیران هیئت‌های سیاسی خارجی و اعضای نمایندگی‌های فوق‌العاده از سایر دولت‌های بین‌المللی؛
• کارمندان موسسات فرهنگی زیر نظر دولت‌های خارجی و تمام اعضا و هیئت‌های کنسولی شاغل در ایران؛
• کارشناسان خارجی شاغل در ایران برای انجام امور فنی؛
• کارمندان محلی سفارت‌خانه‌های ایران در سایر کشورهای دنیا به شرط اینکه تابعیت ایران نداشته باشند؛
• مواردی مثل مبالغ دریافت شده تحت عنوان حقوق بازنشستگی، وظیفه و مستمری، پایان خدمت، خسارت اخراج، بازخرید خدمت، بازخرید وظیفه، مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات؛
• مبالغ پرداخت شده به‌عنوان فوق‌العاده مسافرت و حق هزینه سفر کاری؛
• مسکن واگذارشده در محل کارگاه، کارخانه و شرکت که برای استفاده کارکنان در نظر گرفته شده باشد و خانه‌های سازمانی خارج از محل کارخانه، کارگاه یا شرکت؛
• دریافتی‌های بیمه برای جبران خسارت بدنی، معالجه و تمام موارد مشابه به آن؛
• عیدی و پاداش آخر سال که مجموع آن‌ها معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالی این قانون باشد؛
• وجوه پرداختی برای درمان کارکنان که کارفرما پرداخت کرده باشد؛
• تمامی مزایای غیر نقدی کارکنان که مجموع آن‌ها معادل حداکثر دو دوازدهم معافیت مالی این قانون باشد؛
• حقوق پرسنل نیروهای مسلح اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدام وزارت اطلاعات، جانبازان جنگ تحمیلی و آزادگان.

علاوه بر این موارد و همان‌طور که پیشتر گفتیم، کارگران روزمزد، فروشندگان و کارمندانی که حقوق بالاتر از سقف مالیاتی دریافت می‌کنند اما تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیستند، از پرداخت مالیات بر حقوق معاف هستند. همچنین پاداش یا پاداش‌هایی که یک کارمند در طول سال دریافت می‌کند از مالیات معاف است و تنها پاداش پایان سال فرد در زمان محاسبه مالیات عیدی محاسبه می‌شود.

پرداخت مالیات بر حقوق

پرداخت مالیات حقوق بر عهده کارفرما است و حتی دیرکرد آن، عواقبی برای نیروهای شاغل نخواهد داشت. اما روش پرداخت و نحوه محاسبه مالیات حقوق چگونه است و چطور راستی‌آزمایی می‌شود؟

در حال حاضر پرداخت این مبلغ و حتی نحوه محاسبه مالیات حقوق بسیار راحت شده است. کارفرما وظیفه دارد که ماهیانه لیست کارمندان و حقوق پرداختی به آن‌ها را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهد که امروزه ارسال این اطلاعات در قالب یک فایل الکترونیکی به‌راحتی امکان پذیر است. سازمان امور مالیاتی پس از دریافت این لیست، میزان مالیات شرکت‌ها و افراد را محاسبه کرده و یک قبض مالیاتی برای آن‌ها صادر می‌کند. این قبض با داشتن شناسه پرداخت و شناسه قبض، همانند سایر قبوض آب و برق بوده و پرداخت آن در تمام بانک‌ها امکان‌پذیر است.

مهلت پرداخت این مالیات تا پایان ماه بعد است و اگر کارفرما در پرداخت این مبلغ تاخیر داشته باشد، باید ۲ درصد از کل حقوق پرداختی به فرد را همراه با مبلغ معین مالیات کسرشده، به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند. اگر این مالیات به‌صورت کلی پرداخت نشود، جریمه عدم پرداخت آن به ۱۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد. علاوه بر مبلغ این جریمه، یک جریمه ماهیانه ۲.۵ درصد از مبلغ نیز به حساب کارفرما افزوده خواهد شد. با توجه به این موارد، بهترین کار این است که مبلغ مالیات حقوق نیروها طبق فرمول‌های وزارت امور مالیاتی محاسبه شده و در اسرع وقت واریز شود. تاکید بر این نکته ضروری است که جریمه عدم پرداخت، تنها بر عهده کارفرما بوده و هیچ جریمه‌ای به کارکنان تعلق نمی‌گیرد.

نحوه محاسبه مالیات بر حقوق

نحوه محاسبه مالیات حقوق یکی از موارد مهمی است که باید با آن آشنا شویم. اگر فردی ماهانه ۵ میلیون و ششصد هزار تومان حقوق داشته باشد و در مجموع ۶۷ میلیون و دویست هزار تومان سالانه دریافت کند، از پرداخت مالیات معاف است. اما برای کسانی که بیش از این مبلغ دریافت می‌کنند، چند دسته‌بندی کلی  برای محسابه مالیات حقوق قرار دارد که افراد بر طبق آن باید مالیات بر حقوق خود را بپردازند.

نحوه محاسبه مالیات حقوق: دسته اول

پایه معافیت مالیات حقوق در سال ۱۴۰۱ همان‌طور که پیش‌تر ذکر کردیم، ۶۷ میلیون و دویست هزار تومان است. کسانی که در طی یک سال بین ۶۷ میلیون و ششصد هزار تومان تا ۱۸۰ میلیون تومان درآمد دارند، ۱۰ درصد از حقوقش به‌عنوان مالیات حقوق کسر خواهد شد.

نحوه محاسبه مالیات حقوق: دسته دوم

در دسته دوم افرادی حضور دارند که میزان دریافتی سالانه آن‌ها بین ۱۸۰ میلیون تومان تا ۳۰۰ میلیون تومان است و با داشتن این میزان درآمد، باید ۱۵ درصد از دریافتی خود را به‌عنوان مالیات حقوق بپردازند.

نحوه محاسبه مالیات حقوق: دسته سوم

افرادی که مجموع درآمد سالانه آنها بین ۳۰۰ میلیون تومان تا ۴۲۰ تومان باشد، در دسته سوم محاسبه مالیات حقوق قرار می‌گیرند و باید ۲۰ درصد از درآمد سالانه خود را به سازمان مالیات کشور بپردازند. 

نحوه محاسبه مالیات حقوق: دسته چهارم

دسته چهارم که آخرین دسته‌بندی برای پرداخت مالیات حقوقی است، شامل تمام افرادی می‌شود که دریافتی سالانه آن‌ها از ۴۲۰ میلیون تومان بیشتر باشد. نحوه محاسبه مالیات حقوق این دسته به این صورت است که هر کسی که درآمدی بالای ۴۲۰ میلیون تومان داشته باشد، باید ۳۰ درصد از دریافتی خود را به‌عنوان مالیات پرداخت کند.

جدول محاسبه مالیات حقوق سال ۱۴۰۱

مبلغ به میلیون تومان

مالیات بر درآمد حقوق در این چهار دسته‌بندی اصلی قرار می‌گیرد و با توجه به اینکه جزو مالیات‌های مستقیم است، به‌صورت مستقیم از دستمزد افراد کسر می‌شود. این مالیات را خود فرد پرداخت نمی‌کند، بلکه کارفرما وظیفه بررسی، کسر از دستمزد و سپس پرداخت آن را برعهده دارد. مواردی هم‌چون کمک‌هزینه حق عائله مندی، بازخرید ایام مرخصی، هزینه سفر و فوق‌العاده مأموریت، عیدی، پاداش آخر سال، کمک هزینه مسکن و خواروبار در ایام بیماری، حق شیر، پاداش نهضت سوادآموزی و حق‌التضمین شامل موارد مالیاتی نمی‌شود و در مالیات حقوق محاسبه نخواهد شد.

کارگران مختلف و افرادی که در کارخانه‌های تولیدی و یا خدماتی کار می‌کنند نیز باید با توجه به درآمد خود مالیات حقوق بپردازند. از آن‌جا که این افراد معمولا در سطح درآمدی پایین‌تری قرار دارند، میزان مالیات آن‌ها نیز توجه رسانه‌ها را بیش از سایر بخش‌ها به خود جلب می‌کند. نمایندگان کارگران در مجمع تعیین‌کننده و با توجه به میزان تورم و شرایط اقتصادی، مالیات حقوق این قشر را معین می‌کنند. کارفرمایان نیز موظف هستند که پیش از پرداخت حقوق کارگران، میزان مالیات را محاسبه کرده و مبلغ را از حقوق آن‌ها کسر کنند.

جمع‌بندی نهایی

مالیات حقوق، درصد مشخصی از حقوق ماهانه افراد است که به صندوق دولت پرداخت می‌شود. هر ساله یک مبلغ معافیت مالیاتی نیز مشخص می‌شود و افرادی که در آن بازه حقوقی دریافت می‌کنند، از پرداخت این مبلغ معاف هستند. پرداخت مالیات بر حقوق به اشکال مختلف باعث می‌شود که هزینه‌های جاری کشور پرداخت شده و دریافت تسهیلات مختلف برای شهروندان امکان‌پذیر باشد. در این مطلب به توضیحات تکمیلی درمورد مالیات بر درآمد حقوق و نحوه محاسبه مالیات حقوق در سال ۱۴۰۱ پرداختیم، نظرات خود را درباره این موضوع با ما به اشتراک بگذارید.

استخدام برنامه نويس جاوا

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.