حق اولاد و حق عائله مندی چیست و به چه کسانی تعلق میگیرد؟ (سال ۱۴۰۱)
- حق اولاد چیست؟
- حق عائله مندی چیست؟
- شرایط دریافت این حق و حقوق
- قوانین و شرایط حق عائله مندی
- حق عائله مندی در سال ۱۴۰۱
- تفاوت حق اولاد و حق عائله مندی
در جزئیات حقوق پرداخت‌شده به هر فرد شاغل، عناوین مختلفی وجود دارد و پرداختی‌های متنوعی به هر عنوان تعلق میگیرد. حق اولاد و حق عائله مندی، یکی از این عناوین است که در این مطلب می‌خواهیم به بررسی کامل آن و مبلغ آن در سال ۱۴۰۱ بپردازیم. البته برای پرداخت این وجه، شرایط و قوانین مختلفی وجود دارد که در این‌جا به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
آنچه در مواد ٨٦ و ٨٧ قانون تأمین اجتماعی به عنوان حق عائله مندی ذکر شده، در واقع در مورد حق اولاد و پرداخت آن برای فرزندان است و شامل همسر نمی‌شود.
حق اولاد چیست؟
به تمام کارگران دارای فرزند، علاوه بر حقوق پایه و کمکهزینههای رایج، معمولا مبلغ مشخصی در پایان هر ماه تعلق میگیرد که با نام حق اولاد شناخته میشود. این مبلغ کمکهزینهای برای مخارج فرزندان کارگران است و تنها به آن بخش از افراد جامعه تعلق میگیرد که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی باشند.
حق اولاد بر طبق ماده ۸۹ قانون تامین اجتماعی تصویب شده و بر اساس آن، همه کارفرماها وظیفه دارند که علاوه بر انجام وظایفی هم‌چون ارسال لیست بیمه نیروهای خود به سازمان تامین اجتماعی و سایر موارد مشابه، حق اولاد کارگران دارای فرزند را نیز پرداخت کنند.
این مبلغ برای هر فرزند معادل حداقل دستمزد ۳ روز کاری کارگر است و به همین خاطر مبلغ آن سالانه و با توجه به حداقل دستمزد روزانه کارگران تغییر می‌یابد.
حق عائله مندی چیست؟
تأمین هزینه‌های زندگی روز به روز سخت‌تر میشود و قوانین مختلفی برای حمایت از کارگران تصویب شده تا این پروسه را کمی آسان‌تر کنند. حق عائله مندی نیز یکی از این قوانین تصویب شده است که برای تأمین هزینه فرزندان در نظر گرفته میشود. این قانون بر اساس ماده ۸۶ و ۸۷ قانون تأمین اجتماعی بوده و چندین شرط مختلف برای پرداخت آن وجود دارد.
پرداختن این مبلغ‌ها ضروری بوده و اگر یک کارفرما به هر دلیلی از پرداخت آن امتناع کند، کارگران می‌توانند با ارائه شکایت این مبلغ را دریافت کنند. اگر این مبالغ در طی چند سال پرداخت نشود، پس از شکایت کارگر و صدور رأی به نفع او، حق اولاد در هر سال با توجه بر نرخ همان سال محاسبه و پرداخت خواهد شد.
حق عائله مندی به فرزندان دختر تا زمان ازدواج پرداخت میشود و اگر پس از ازدواج طلاق گرفته و دوباره تحت تکفل پدر باشد، از تاریخ طلاق دوباره به آن فرزند تعلق خواهد گرفت. برای پرداخت این مبلغ چند شرط کلی وجود دارد که در بخش بعدی به‌صورت دقیق به بررسی همه زوایای آن خواهیم پرداخت.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
شرایط دریافت این حق اولاد
اولین نکته‌ای که در بخش شرایط دریافت حق اولاد باید به آن اشاره کنیم این است که صرف نظر از جنسیت کارگر، حق اولاد به فرزندان او تعلق میگیرد. با این وجود دریافت آن همانند سایر پرداختی‌های به کارگران، دارای شرایط خاصی است که در ادامه آن را می‌بینید:
- سن فرزندان کارگران باید زیر ۱۸ سال باشد و فرزندان بیش از ۱۸ سال، حتما در حال تحصیل باشند؛
- علاوه بر تحصیل، در صورتی که فرزند یا فرزندان کارگر با وجود سن بیش از ۱۸ سال و عدم تحصیل، دارای بیماری‌های خاصی بوده و بر طبق کمیسیون‌های پزشکی بر اثر بیماری قادر به کارکردن نباشند، حق اولاد برای آن‌ها نیز پرداخت خواهد شد؛
- کارگر حداقل ۷۲۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد؛
- کارگر تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی باشد.
این شرایط برای پرداخت حق اولاد ضروری است و این مبلغ تنها به کارگرانی تعلق میگیرد که دارای تمام این شرایط باشند. نکته مهمی که در این بخش باید به آن اشاره کنیم این است که اگر زن و مرد هر ۲ در یک مجموعه مشغول به کار باشند، هر کدام از آن‌ها به‌تنهایی باید حق اولاد دریافت کند و کارفرما نمی‌تواند به دلیل پرداخت این کمک‌هزینه به یکی از آن‌ها، از پرداخت آن به نفر دوم اجتناب کند.
یکی دیگر از مهم‌ترین قوانین متعلق به پرداخت حق اولاد، تعداد فرزندان است. تا پیش از این و تا سال ۹۴، حق اولاد تنها برای ۲ فرزند پرداخت می‌شد و فرزندان سوم به بعد، شامل این کمک‌هزینه نمی‌شدند. این قانون در سال ۹۴ و با توجه به تغییرات سیاست‌های افزایش جمعیت، تغییر پیدا کرد و در حال حاضر حق اولاد به همه فرزندان کارگران تعلق خواهد گرفت و هیچ محدودیتی در تعداد آن‌ها وجود ندارد. تا زمانی که شرایط پرداخت آن برای فرزندان کارگر وجود داشته باشد، کارفرما موظف به پرداخت حق اولاد به‌ازای هر فرزند است.
قوانین و شرایط حق عائله مندی
برای پرداخت این مبلغ در امسال یعنی ۱۴۰۱، چندین شرط مختلف باید به‌صورت هم‌زمان وجود داشته باشد؛ هرچند در سال ۹۲ و در راستای سیاست افزایش جمعیت، یکی از این بخش‌ها تغییر یافته است.
تا پیش از سال ۹۲ تنها به دو فرزند حق عائله مندی تعلق می‌گرفت، اما از تاریخ ۱۳۹۲/۴/۲۹، با توجه به سیاست‌های تشویقی افزایش جمعیت، محدودیت تعداد فرزندان از میان برداشته شد و تمام فرزندان واجد شرایط، از حق عائله مندی بهره‌مند خواهند شد. شرایط دریافت این مبلغ شامل موارد زیر است:
۱. سن فرزندان
حق عائله مندی یا حق اولاد یا تنها به کودکان زیر ۱۸ سال تعلق میگیرد. البته اگر فرزندان در حال تحصیل باشند، تا زمان فارغ‌التحصیلی این مبلغ به آن‌ها اختصاص خواهد داشت. شرایط دیگر برای پرداخت به فرزندان بالای ۱۸ سال، داشتن شرایط خاص پزشکی است. اگر فرزندان به دلیل داشتن شرایط خاص پزشکی، قدرت انجام کار و فعالیت اقتصادی نداشته باشند، این مبلغ صرف نظر از سن آن‌ها، به کارگر پرداخت میشود.
۲. سابقه بیمه
امسال (۱۴۰۱) هم، یکی از مهم‌ترین شروط پرداخت این مبلغ، سابقه بیمه فرد است. بیمه شده باید حداقل ۷۲۰ روز سابقه بیمه داشته باشد و تنها پس از این مدت زمان، مبلغ عائله مندی به فرد پرداخت خواهد شد.
۳. تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی
همه افراد شاغل در جامعه تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی نیستند و صندوق‌های مختلفی مثل نیروهای مسلح نیز وجود دارد. تنها کسانی که در کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و شرکت‌های بخش خصوصی مشغول به کار هستند و از نظر نظام استخدامی تحت پوشش قانون کار قرار می‌گیرند، جزو بیمه‌شدگان صندوق تأمین اجتماعی بوده و حق اولاد به آن‌ها تعلق میگیرد. افرادی که تحت پوشش سایر صندوق‌های تعریف شده هستند، حق اولاد را با شرایط متفاوتی دریافت خواهند کرد.
افراد تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی در مقابل دریافت یک مبلغ مشخص تحت عنوان مزد و به دستور فردی که کارفرما نامیده میشود، در جایی مشغول به کار هستند و باید بیمه شوند. کارفرما موظف است که حق بیمه آن‌ها را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخته و سایر حقوق مشخص‌شده در قانون کار را نیز به کارگران و کارکنان خود ارائه دهد.
این موارد مهم‌ترین قوانین و شرایط پرداخت حق عائله مندی است. یکی از موارد مهم که باید به آن اشاره شود این موضوع است که اگر زن و مرد هر دو در یک کارگاه مشغول به کار باشند و در صورت داشتن شرایط مورد نظر، مثل سابقه بیمه و سن فرزندان، هر کدام به تنهایی محق دریافت این مبلغ هستند و کارفرما باید این مبلغ را به هردوی آن‌ها بپردازد.
با وجود همه این موارد یک سوال مهم دیگر نیز پیش می‌آید، مبلغ پرداختی تحت این عنوان به‌ازای هر فرزند چقدر است؟
حق عائله مندی در سال ۱۴۰۱
در محاسبه میزان حق عائله مندی، کمترین دستمزد روزانه یک کارگر را برای ۳ روز محاسبه کرده و به ازای هر فرزند پرداخت می‌کنند. برای مثال در سال ۹۹ کمترین میزان دستمزد یک کارگر ۵۸ هزارتومان بود. این مبلغ در عدد ۳ ضرب شده و برای هر فرزند مبلغی معادل ۱۸۳ هزار تومان پرداخت می‌شد. محاسبه این مبلغ به‌صورت کلی مشابه حالت زیر است:
- حق اولاد برای یک فرزند: حداقل دستمزد روزانه کارگر × ۳
- حق اولاد برای دو یا چند فرزند: حداقل دستمزد روزانه کارگر × ۳ × تعداد فرزندان
به موجب مصوبه ۶ بهمن ۱۴۰۰، حق عائله مندی برای کارکنان و بازنشستگان در سال ۱۴۰۱ دو برابر شد.
تفاوت حق اولاد و حق عائله مندی
هر ۲ مورد تقریبا مفهوم یکسانی دارند و بر اساس ماده‌های قانونی ۸۶ و ۸۷ قانون تامین اجتماعی، این کمک‌هزینه به فرزند یا فرزندان کارگر تعلق گرفته و شامل همسر کارگر نیست. نکته مهمی که باید به آن اشاره کنیم این است که در اغلب منابع، این ۲ مورد را یکسان در نظر گرفته و میگویند که هر ۲ یکی هستند. در صورتی که شرایط پرداختی برای هر کدام از این کمکهزینهها تفاوت دارد و حق عائلهمندی برای افراد بازنشسته و از کار افتاده تعیین شده است. در برخی منابع برای پرداخت کمک‌هزینه عائلهمندی، شرایط مشخصی ذکر شده است و همین موضوع می‌تواند نشان‌دهنده تفاوت اصلی میان این ۲ کمک‌هزینه باشد. در ادامه بررسی تفاوت بین حق اولاد و حق عائلهمندی، به شرایط دریافت حق عائلهمندی خواهیم پرداخت. کمک‌هزینه عائله مندی به افرادی پرداخت میشود که دارای شرایط زیر باشند:
- تمام مردانی که دارای همسر دائم و در قید حیات هستند و به دلیل بیماری، تصادف و سایر موارد مشابه، قادر به کار نباشند و بر طبق نظر پزشکان معتمد، ازکارافتاده به شمار آیند؛
- تمام بازنشستگان بیمه تامین اجتماعی؛
- زنان بازنشسته و ازکارافتاده، در صورتی که دارای شرایط زیر باشند، کمک‌هزینه عائلهمندی به آن‌ها تعلق میگیرد:
- نداشتن همسر؛
- داشتن فرزند با توجه به شرایط خاص اعلام شده بر طبق جنسیت فرزندان؛
- برای فرزندان پسر: کمک‌هزینه عائلهمندی برای پسران کمتر از سن ۱۸ سال پرداخت خواهد شد. برای پسران بالای ۱۸ سال تنها در صورتی پرداخت میشود که در حال تحصیل بوده و یا به دلیل بیماری و بر اساس تایید کمیسیون پزشکی، امکان کارکردن نداشته باشد؛
- برای فرزندان دختر: شاغل و متاهل نباشند.
قانون برای پرداخت حق عائلهمندی به زنان بازنشسته و ازکارافتاده، یک قانون و شرط مهم دیگر نیز تعیین کرده است. تنها در صورتی کمک‌هزینه عائله مندی به این زنان پرداخت میشود که به‌تنهایی وظیفه سرپرستی از فرزندان خود را داشته و هیچ فردی به آن‌ها کمک نکند، این موضوع باید با ارائه مدارک اثبات شود.
در صورتی که زن مستمری‌بگیر و یا ازکارافتاده دارای همسری باشد که خود او نیز با تشخیص کمیسیون پزشکی ازکارافتاده کلی باشد، این کمک‌هزینه به او نیز تعلق خواهد گرفت.
با توجه به این شرایط اختصاصی، باید بگوییم زمان پرداخت، شرایط و میزان پرداختی برای هر کدام از کمکهزینههای عائلهمندی و حق اولاد با هم فرق دارد و این موارد، تفاوت اصلی میان این ۲ کمک‌هزینه خواهد بود.
جمع‌بندی نهایی
پرداخت حق عائله مندی از وظایف کارفرما است و کارگران می‌توانند در صورت داشتن شرایط لازم از آن بهره‌مند شوند. در برخی مواقع کارفرما از پرداخت این مبلغ امتناع می‌کند که کارگر یا کارگران می‌توانند برای دریافت آن شکایت رسمی خود را در سازمان کار ثبت کنند.
اشکالات مختلفی نیز از سوی کارگران نسبت به شرایط پرداختی این مبلغ عنوان میشود. صفر شدن سابقه بیمه کارگران پس از تغییر شغل، یکی از مهم‌ترین اشکالات مربوط به پرداخت حق عائله مندی است. برخی از کارگران در دوره ۳۰ ساله کاری خود، ممکن است بیش از ۱۰ بار محل کار خود را به دلایل مختلف تغییر دهند و این مسئله دریافت حق عائله مندی را با اشکالات مختلفی مواجه می‌کند. حق اولاد به‌صورت اختصاصی برای فرزند یا فرزندان بوده و به همسر کارگران تعلق نمی‌گیرد. تا سال ۹۲ پرداختی این عنوان تنها برای دو فرزند بوده و خوشبختانه در سال‌های اخیر قانون تنها دو فرزند لغو شده و به تمام فرزندان فرد شاغل تعلق میگیرد. لطفا شما هم اگر پیشنهادی برای تکمیل مطلب سنوات ۱۴۰۱ دارید با ما به‌اشتراک بگذارید.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
دیدگاه