یادگیری چگونه مغز شما را تغییر می دهد؟

یادگیری چه تاثیری بر ساختار مغز ما دارد؟ وقتی که مطلب جدیدی یاد میگیریم چه چیزی در مغز ما تغییر می کند؟ آیا با گذر زمان و بالا رفتن سن ما توانایی یادگیری ما از بین می رود و یادگیری ما متوقف می شود؟

این پرسشها درباره یادگیری امروزه دیگر برای ما ناشناخته نیستند، از حدود ۱۰ سال پیش که بشر توانایی مشاهده عملکرد مغز را به وسیله روشهای نوینی مانند fMRI پیدا کرد، دنیای جدیدی به روی ما در شناخت فعالیتهای مغز پیدا شد. در این میان یکی از اصطلاحاتی که خلق شده است Neu­ro­plas­tic­ity است. نروپلاستیسیتی یا «شکل­پذیری نورونی»  به معنای این است که مغز توانایی تغییر را در تمامی زمان زندگی دارد. مغز توانایی شگفت انگیزی دارد که خودش را ساختاردهی دوباره کرده و ارتباطات جدیدی بین سلولهای عصبی ایجاد کند.

چه زمانی مغز ساختاردهی مجدد می کند؟ و به عبارت دیگر خودش را دوباره خلق می نماید؟

علاوه بر عوامل ژنتیکی، محیطی که یک فرد در آن زندگی می کند و اعمالی که انجام می دهد، نقش اساسی در شکل پذیری مغز دارند. بطور کلی میتوان گفت که مغز در سه زمان تجدید ساختار می کند:

• در ابتدای زندگی: وقتی که مغز نابالغ، خودش را شکل داده و سازماندهی می کند.
• در زمان آسیبهای مغزی: وقتی در اتفاق یا سانحه ای (سکته یا تصادف) بخشی از مغز شما آسیب ببیند، مغز می تواند به تدریج خودش را بازسازی کند.
• در زمان یادگیری: وقتی که شما مطلب جدیدی یاد میگیرید و آن را به حافظه خود می سپارید، ساختار مغز شما تغییر کرده و تکامل پیدا می کند.

بیشتر بدانید: برای یادگیری به چه عواملی نیاز دارید؟

برای مدت زیادی، باور عمومی این بود که وقتی سن ما بالا می رود، ارتباطات در مغز ثابت می شوند و امکان تغییری در آنها وجود ندارد. اما تحقیقات جدید نشان داده است که مغز هیچگاه از تغییر باز نمی ایستد و با هر یادگیری ذهن شما دستخوش تغییر می شود.

آیا می دانستید زمانی که شما در یک زمینه خاص حرفه ای و خبره می شوید، بخشهایی در مغز شما که با آن مهارت در ارتباط است، رشد می کند و بزرگتر می شود؟

به عنوان مثال بخش هیپوکامپوس در مغز رانندگان تاکسی به علت اینکه مسیرهای مختلف را یاد میگیرند، بزرگتر است؛ چرا که هیپوکامپوس بخشی از مغز است که متخصص استفاده از اطلاعات برای مسیریابی است. به عنوان مثالی دیگر، افرادی که یاد گرفته اند که به دو زبان صحبت کنند، مغز پیچیده تری دارند و بخش چپ مغز آنها که مربوط به توانایی­های زبان است، بزرگتر است.

بنابراین یادگیری در هر سنی می­تواند اتفاق بیفتد و یادگیری (در کنار سایر عوامل مثل ورزش و تغذیه مناسب) می­تواند مغز شما را فعال­تر، پیچیده­‌تر و اثربخش­تر کند.

برای مطالعه بیشتر در زمینه یادگیری می توانید به مقالات زیر مراجعه کنید:

- آیا سبک یادگیری خود را می شناسید؟

- یادگیری اثربخش: معرفی مدل آموزشی گانیه

- چگونه یادگیری خود را موثرتر کنیم؟