مرخصی استعلاجی چیست؟ هر آن‌چه باید درباره‌ی آن بدانید

• مرخصی استعلاجی چیست؟
• شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی چیست؟
• مرخصی استعلاجی چند روز است و چه قوانینی دارد؟ 
• حقوق و مزایای مرخصی استعلاجی چیست؟
• نحوه محاسبه مرخصی استعلاجی چگونه است؟
• چند بار می‌توان از مرخصی استعلاجی استفاده کرد؟
• مراحل دریافت این نوع مرخصی چیست؟

همه ما با انواع بیماری‌های ذهنی و جسمی روبه‌رو می‌شویم. گاهی میزان بیماری چنان شدید است که عملکرد ما را کاهش می‌دهد و یا در موارد حادتر، امکان کارکردن را از بین می‌برد. این موضوع یکی از موارد بحث برانگیز میان کارگر و کارفرما بوده و بدون وجود یک قانون مناسب، ممکن بود که کارفرما کارگر را اخراج کند. همین موضوع سبب شد برای دوره بیماری کارکنان، مرخصی استعلاجی در قانون کار در نظر گرفته شود. در این نوشتار توضیح خواهیم داد که مرخصی استعلاجی چیست، مدت زمان مرخصی استعلاجی چند روز است و چه شرایط وقوانینی دارد.

آگهی استخدام

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

مرخصی استعلاجی چیست؟

پیش از بررسی هر چیزی، باید بدانیم مرخصی استعلاجی چیست و به چه کسانی تعلق می‌گیرد. به‌صورت کلی، چند نوع مرخصی در قانون کار تعیین شده که در طی آن، نیروهای کار می‌توانند از آن استفاده کنند. اولین و مهم‌ترین آن‌ها، مرخصی استحقاقی است که همان‌طور که از نام آن بر می‌آید، نیروهای کار حق دارند در طول سال کاری، یک ماه مرخصی داشته باشند که معمولا با توجه به توافق موجود میان نیروی کار و کارفرما، این یک ماه در طی سال توزیع شده و فرد می‌تواند در مواقع مختلف از آن بهره ببرد.

البته باید بدانید که علاوه بر مرخصی استحقاقی و مرخصی استعلاجی، نوع دیگری نیز از مرخصی وجود دارد که با نام مرخصی بدون حقوق شناخته می‌شود. این نوع مرخصی به دلیل بیماری نبوده و البته جزو یک ماه مرخصی استحقاقی هم محاسبه نخواهد شد. بنابراین نیروی کار در زمان استفاده از این نوع مرخصی، هیچ حقوقی نیز دریافت نمی‌کند.

شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی چیست؟

پیش از هر چیزی این سوال مهم ایجاد می‌شود که شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی چیست و تحت چه شرایطی نیروهای کار می‌توانند از آن استفاده کنند؟ باید بدانید که هر نوع بیماری جسمی و روحی که باعث شود نیروهای کار، توان کار و فعالیت را از دست بدهند و با تایید پزشک معالج نیاز به استراحت و یا بستری‌شدن در بیمارستان را داشته باشند، مشمول دریافت این نوع مرخصی خواهند شد. البته یک موضوع مهم را نیز باید در این بخش یادآوری کنیم؛ اگر برای انواع عمل‌های زیبایی به استراحت بیشتر نیاز داشته باشید، نمی‌توانید از قانون مرخصی استعلاجی بهره‌مند شوید.

برای اینکه یک نیروی کار بتواند از مرخصی استعلاجی بهره ببرد، باید دارای تمام شرایط زیر باشد:

• در گواهی استراحت فرد، نوع بیماری به‌صورت دقیق و واضح بیان شود؛
• فرد در زمان شروع مرخصی در محیط کار در حال کار کردن و یا اینکه در مرخصی استحقاقی باشد.

البته شرایط اعطای مرخصی استعلاجی به همین موارد محدود نشده و قوانین زیادی دراین‌باره وجود دارد. یکی از مهم‌ترین شرایط این است که فرد بیمه‌شده، از کار افتاده کلی نباشد؛ زیرا در این حالت مرخصی استعلاجی برای او تعیین نشده و دستمزدی نیز بابت آن به او پرداخت نخواهد شد.

دستمزد دوره مرخصی استعلاجی، از سوی سازمان بیمه پرداخت می‌شود و در صورتی که کارفرما در طی این مدت حقوق روزهای مرخصی استعلاجی را به فرد پرداخت کرده باشد، کمک‌هزینه بیماری به فرد پرداخت نخواهد شد. این کمک‌هزینه در ازای پرداخت حق بیمه فرد است و به همین دلیل سازمان بیمه وظیفه پرداخت آن را برعهده دارد. نحوه قرارداد فرد بیمه‌شده، هیچ تاثیری بر میزان پرداختی دوره مرخصی استعلاجی ندارد و در هر صورت به نیروی کار تعلق می‌گیرد.

مرخصی استعلاجی چند روز است و چه قوانینی دارد؟ 

تمام نیروهای شاغل می‌توانند از این مرخصی استفاده کنند. هر چند بدیهی است که این نوع مرخصی، باید قوانین مشخصی داشته‌باشد. در ادامه برخی از مهم‌ترین قوانین مرخصی استعلاجی را با هم بررسی خواهیم کرد:

• همه مرخصی‌های استعلاجی به مدت زمان زیادی نیاز ندارند و ممکن است در کمتر از یک هفته به پایان برسند و یا در طی یک سال کاری، مجموع روزهای مرخصی کمتر از ۱۵ روز باشد؛ در این حالت تنها گواهی پزشک معالج کافی است و به تایید پزشک معتمد و یا کمیسیون پزشکی نیازی نیست؛
• در صورتی که مجموع مرخصی‌های فرد در طی یک سال بیش از ۱۵ روز و نهایتا تا ۶۰ روز ادامه یابند و یا در هر نوبت بیش از یک هفته باشند، در هر نوبت باید پزشک معتمد سازمان، گواهی مرخصی فرد را بررسی و سپس تایید کند؛
• مرخصی بیش از ۶۰ روز در سال، باید توسط کمیسیون پزشکی تایید شود.

نکته مهمی که باید بدانید این است که غرامت دستمزد از چهارمین روز مرخصی استعلاجی پرداخت می‌شود؛ اما در برخی حالت‌های خاص این هزینه از همان روز اول پرداخت خواهد شد:

• بیمار به دلیل ابتلا به یک بیماری حرفه‌ای و سخت و یا وقوع حوادث مختلف در بیمارستان بستری شود؛
• در صورتی که بخشی از زمان مرخصی استعلاجی و یا تمام آن بازه زمانی در بیمارستان بستری شده باشد؛
• اگر فرد به یک بیماری مشخص مبتلا شده و این مرخصی استعلاجی با بیماری سابق او مرتبط باشد؛
• مرخصی استعلاجی جانبازان؛
• در صورتی که فرد به بستری‌شدن در بیمارستان نیاز دارد و تنها به دلیل عدم وجود تخت خالی، معالجه به‌صورت سرپایی انجام شود؛
• فرد به دلیل بیماری مجبور به مراجعه اورژانسی به بیمارستان شود.

در سایر موارد، غرامت دستمزد ایام بیماری و مرخصی استعلاجی فرد از روز چهارم پرداخت خواهد شد.

استخدام برنامه نویس اندروید

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

حقوق و مزایای مرخصی استعلاجی چیست؟

حال که می‌دانید مرخصی استعلاجی چند روز است و چه قوانینی دارد، در ادامه بهتر است با حقوق و مزایای آن نیز آشنا شوید. حقوق و مزایای نیروهای کار در زمان مرخصی استعلاجی تا یک سال شامل موارد مختلفی هم‌چون حقوق ثابت، فوق‌العاده‌های مستمر، فوق‌العاده مناطق کمتر توسعه‌یافته و بد آب‌وهوا، کمک‌هزینه‌های عائله‌مندی و اولاد است. اگر میزان مرخصی استعلاجی فرد بیش از یک سال به طول انجامد، فقط حقوق ثابت همراه با فوق‌العاده ایثارگری و کمک‌هزینه اولاد پرداخت خواهد شد و سایر موارد دیگر از پرداختی ماهانه آن‌ها کسر خواهد شد.

حقوق و مزایای تمام افراد شاغل مشمول قانون کار در زمان مرخصی استعلاجی، به‌عنوان غرامت دستمزد و از سوی صندوق تامین اجتماعی پرداخت می‌شود. البته در برخی مجموعه‌ها، کارفرما به‌صورت داوطلبانه مبلغی را به کارکنان خود پرداخت می‌کند که این مورد کاملا اختیاری است.

نحوه محاسبه مرخصی استعلاجی چگونه است؟

میزان مبلغ پرداختی به همه نیروها یکسان نیست و هر فردی که از مرخصی استعلاجی استفاده کند، با توجه به شرایط تعیین‌شده از سوی سازمان، بخشی از حقوق عادی خود را دریافت خواهد کرد. بر اساس ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، حقوق و مزایای افراد در زمان مرخصی استعلاجی به این شکل محاسبه خواهد شد:

• در حالت اول برای تمام نیروهایی که تحت پوشش بیمه بوده و افرادی (همسر، فرزندان، پدر و مادر) تحت تکفل آن‌ها قرار دارند سه چهارم آخرین مزد و یا مزد روزانه آن‌ها محاسبه و به آن‌ها پرداخت خواهد شد؛
• در حالت دوم و در صورتی که هیچ کسی تحت تکفل فرد نبوده و البته از خدمات درمانی سازمان استفاده نکرده باشد، دو سوم آخرین مزد و یا حقوق روزانه به او تعلق می‌گیرد. در صورتی که این گروه از خدمات سازمان استفاده کنند و در صورت بستری‌شدن، تنها نصف آخرین مزد و یا حقوق روزانه به آن‌ها پرداخت خواهد شد.

چند بار می‌توان از مرخصی استعلاجی استفاده کرد؟

از سوی قانون هیچ محدودیتی برای دفعه‌های استفاده از مرخصی استعلاجی تعیین نشده است و تا زمانی که نیروی شاغل به‌عنوان از کار افتاده تشخیص داده نشود، فرد می‌تواند تا بازیابی کامل سلامت خود و به میزان لازم، از این مرخصی استفاده کند.

باید بدانید که مدت زمان استفاده از این مرخصی، همانند سایر دوران کاری فرد بوده و بخشی از سوابق کار او خواهد بود و به همین دلیل درمان خود را به‌صورت کامل دنبال‌کرده و تنها برای از بین نرفتن سابقه کاری، درمان خود را ترک نکنید.

مراحل دریافت این نوع مرخصی چیست؟

با توجه به تمام توضیحات پیشین، در این رابطه تنها یک سوال دیگر باقی می‌ماند: مراحل دریافت مرخصی استعلاجی چیست و چه فرایندی دارد؟

برای انجام این کار فقط باید گواهی پزشکی مرخصی استعلاجی را به شعبه تامین اجتماعی ارائه دهید. البته تایید گواهی پزشکی با توجه به روزهای مرخصی استعلاجی، در ۳ حالت کلی در نظر گرفته شده است.

• در این مرحله، اگر مدت زمان مرخصی شما کمتر از ۷ روز و در طی یک سال حداکثر تا ۱۵ روز باشد، توسط مراجع مرتبط تایید خواهد شد و همان گواهی پزشک معالج کافی است؛
• در صورتی که مجموع مرخصی‌های استعلاجی شما در طول یک سال از ۱۵ روز بیشتر ولی در مجموع کمتر از ۶۰ روز باشند، باید به پزشک معتمد سازمان مراجعه کرده و همان پزشک، گواهی مرخصی شما را تایید کند؛
• در حالت آخر، اگر مجموع مرخصی‌‌های شما بیش از ۶۰ روز در طی یک سال باشند، یک شورای پزشکی تشکیل شده و گواهی شما باید در آن شورا تایید شود.

در هر ۳ حالت برای دریافت غرامت مرخصی استعلاجی، باید اصل دفترچه درمان و گواهی پزشکی را به شعبه تامین اجتماعی ارائه دهید. پس از تایید آن و در طی مدت زمان مقرر، مبلغ تعیین شده برای شما واریز می‌شود.

جمع‌بندی

در این مطلب توضیح دادیم که مرخصی استعلاجی چند روز است و تحت چه شرایطی می‌توان از آن استفاده کرد. بیماری یکی از اتفاقات ناگوار ولی رایج در زندگی بشر است و خوشبختانه دولت‌ها با تصویب قانون‌های مختلف، برای این بخش از زندگی افراد جامعه یک راه‌حل مناسب در نظر گرفته‌اند.

با استفاده از این مرخصی، تمام نیروهای کاری بدون نگرانی از عواقب عدم حضور در محل کار، می‌توانند با داشتن گواهی معتبر پزشکی، مدت زمان مشخصی را استراحت کرده و نیروی خود را بازیابی کنند. در این مدت، پرداخت دستمزد نیروهای کار برعهده سازمان تامین اجتماعی است و این یکی از خدماتی است که سازمان تامین اجتماعی در عوض پرداخت ماهانه حق بیمه، در اختیار افراد قرار می‌دهد.

رزومه ساز

با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.