اثرات عزت نفس پایین و راه‌حل‌های غلبه بر آن چیست؟
عزت نفس به‌معنای احترامی است که شخص برای خود قائل است. افرادی که از آنها به‌عنوان کسانی یاد می‌شود که از عزت نفس بالایی برخوردار هستند، اغلب به توانایی‌های خود واقف‌اند و از آنها به‌خوبی استفاده می‌کنند و کسانی که به‌عنوان افرادی با عزت نفس پایین شناخته می‌شوند، به‌طور معمول در کارها سرشار از شک و تردیدند و همچنین منتقد خود و منکر توانایی‌هایشان هستند.
دسته دوم احتمالا در طول زندگی با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند. با اینکه عزت نفس پایین توصیفی است از آنچه افراد درباره خود احساس می‌کنند، این عبارت نشانه وجود مشکلی در سلامت روان افراد نیست؛ با وجود این، بسیاری از متخصصان سلامت روان معتقدند که داشتن عزت نفس سالم در بسیاری از جنبه‌های زندگی افراد اهمیت دارد.
فردی که عزت نفس پایینی دارد، معمولا به منتقدانه‌ترین شکل درباره خودش فکر می‌کند؛ برای مثال، «من در این کار به قدر کافی خوب نیستم»، «من یک بازنده‌ام»، «من هرگز به جایی نمی‌رسم» و غیره؛ با این افکار، احساسات ناخوشایندی را، مانند غم، عصبانیت، استرس و ترس بی‌فایده، تجربه می‌کند.
فردی که عزت نفس پایینی دارد تصمیم گیری برایش دشوار می‌شود؛ زیرا درباره موفقیت خود شک دارد؛ برای چنین فردی دوست پیدا‌کردن نیز کار دشواری است، زیرا خجالت می‌کشد یا فکر می‌کند که دیگران او را دوست ندارند؛ علاوه بر این، این‌گونه افراد از موقعیت‌هایی که ممکن است در آنها قضاوت شوند، دوری می‌کنند؛ از این رو، شانس تجربیات تازه را از دست می‌دهند.
با وجود مزایای احتمالی بالا‌بردن عزت نفس در انسان‌ها، متخصصان سلامت روان هنوز درمورد مزایا و معایب افزایش عزت نفس در افراد با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند.
برخی از محققان ادعا می‌کنند که تشویق افراد به بالا‌بردن عزت نفسشان می‌تواند بیشتر از آنکه مفید باشد، به آنها آسیب برساند یا به‌سمت خودشیفتگی سوقشان دهد؛ با این حال، برای افرادی که می‌دانند زندگی‌شان به‌دلیل داوری مدام خود و داشتن تفکر انتقادی درباره خود رنج‌آور است، بالا‌رفتن عزت نفس، حتی به‌میزان کم، می‌تواند اثرات مثبت ماندگاری داشته باشد.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
مشکلات دیگری که به عزت نفس ارتباط دارند
همان طور که پیش از این گفته شد، عزت نفس پایین نشانه وجود مشکلی در سلامت روان افراد نیست؛ اما از آن منظر که چنین شخصی مدام به داوری خود می‌پردازد و از خود ناراضی و ناراحت است، می‌توان گفت که این مسئله به بروز مشکلات جدی‌تری منجر می‌شود؛ به‌عنوان مثال، محققان دریافته‌اند که اغلب، این موضوع عاملی در بروز مشکلاتی مانند افسردگی و پرخوری عصبی بوده است.
محققان اصولا با بررسی وضعیت فردی که عزت نفس پایینی دارد، به وجود مشکلات و آسیب‌های روانی در او پی می‌برند؛ این خصیصه، به‌ویژه در دوران نوجوانی، می‌تواند به افراد صدمه بزند.
مطالعات نشان می‌دهد که این موضوع با پرخاشگری، رفتارهای ضداجتماعی و بزهکاری مرتبط است؛ همچنین گفته می‌شود که عزت نفس پایین در دوره بلوغ، به افزایش احتمالی مشکلات بعدی در بزرگ‌سالی ارتباط دارد؛ مشکلاتی مانند: افسردگی، اضطراب، سلامت جسمانی کمتر، افزایش مصرف دخانیت، افزایش رفتارهای مجرمانه و مشکلات شغلی بیشتر.
به این دلیل که امکان دارد که مشکل عزت نفس پایین به مشکلات جدی‌تری تبدیل شود، بسیار مهم است که کسانی که با این مسئله دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، پیش از آنکه این مسئله به اختلال بزرگ‌تر و جدی‌تری تبدیل شود، هرچه سریع‌تر برای بهبود آن کمک بگیرند.
دو مؤلفه مهم برای غلبه بر عزت نفس پایین
۱. گوش‌دادن به منتقد درونی خود را متوقف کنید
منتقد درونی مانند یک ناظر دائمی و آزاردهنده، افکار و اعمال انسان را قضاوت می‌کند؛ این ناظر درونی با به‌رگبار‌بستن ذهن به‌وسیله افکار منفی درباره خود و اطرافیان، خشم و ناراحتی ایجاد می‌کند و این احساسات، باعث ایجاد عزت نفس پایین در افراد می‌شود.
صدای این منتقد درونی را با چنین جملاتی می‌شنوید: «تو احمقی!»، «هیچ‌کس تو را دوست ندارد!»، «تو چاقی!»، «تو بی‌ارزشی!»، «چرا نمی‌توانی مثل بقیه افراد باشی؟» و غیره.
برای غلبه بر عزت نفس پایین باید این افکار منفی را به چالش بکشید و در مقابل منتقد درونی خود بایستید. نخستین قدم در این راه آن است که بدانید چه زمانی این افکار شروع می‌شوند؛ سپس باید آن را نادیده بگیرید و به آن گوش ندهید. می‌توانید تصور کنید که فرد دیگری درحال گفتن این جملات به شماست و شما با عصبانیت او را ساکت می‌کنید یا به او می‌فهمانید که اشتباه می‌کند؛ در پاسخ به منتقد درونی خود از این رویکرد استفاده کنید.
راه دیگری که برای مقابله با این ناظر درونی می‌توانید به کار بگیرید آن است که انتقادات را روی کاغذی بنویسید و سپس با ارزیابی واقع‌بینانه و دل‌سوزانه‌تری نسبت به خود، در طرف مقابل کاغذ به آن پاسخ دهید؛ به‌عنوان مثال، در پاسخ به انتقاد درونی «تو یک احمقی!» این‌طور بنویسید: «ممکن است گاهی اشتباه کنم، اما در بسیاری از موارد باهوش هستم.»
به‌چالش‌کشیدن منتقد درونی به شما کمک می‌کند تا احساس شرم ناشی از کمبود عزت نفس را متوقف کنید. وقتی با شناسایی صدای منتقد درونی خود منبع احساسات بد را پیدا کردید، می‌توانید با سرپیچی از گوش‌سپردن به آن خود واقعی‌تان را کشف کنید.
۲. برای درمان انتقاد، با خودتان مهربان باشید
از جهات بسیاری درمان انتقاد از خود، دل‌سوزی و مهربانی نسبت به خود است؛ این کار یک تمرین مهم و همچنین روش فوق‌العاده‌ای برای درمان عزت نفس پایین و افزایش سلامت روان است؛ با خودتان مثل یک دوست رفتار کنید.
ایجاد احساس مهربانی و دل‌رحمی نسبت به خود، بر مبنای سنجش و قضاوت شکل نمی‌گیرد، بلکه بر پایه پذیرش و نگرش مهربانانه و مداوم نسبت به خود استوار است. اگرچه این کار ممکن است ساده به نظر برسد، در ابتدا کار چالش‌برانگیزی است؛ با این حال، با تمرین گذشت نسبت به خود می‌توانید این شفقت را در وجودتان پیدا و تقویت کنید.
نتیجه‌گیری
همان طور که گفته شد، عزت نفس پايین باعث می‌شود که خودتان را دست‌کم بگیرید، به خودتان اعتماد کافی نداشته باشید یا همیشه نظرات دیگران را بر نظرات خود ارجح بدانید. اگر این مشکل در شما زیاد باشد ممکن است آسیب‌های روانی بسیاری را در پی داشته باشد. با خاموش‌کردن منتقد درونی که مدام ذهنتان را درگیر خود می‌کند و با دوست‌داشتن خود، بر این احساس غلبه کنید.
آیا تاکنون با مشکل عزت نفس پایین مواجه بوده‌اید؟ آیا توانسته‌اید بر آن چیره شوید؟ لطفا در انتهای همین پست، نظراتتان را در این باره با ما در میان بگذارید.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
منبع:
دیدگاه