چرخه عمر محصول چیست؟ (مزایا، معایب و مراحل)
- چرخه عمر محصول چیست؟
- چرخه عمر محصول چگونه کار می‌کند؟
- مزایا و معایب چرخه عمر محصول چیست؟
- نمونه‌ای از چرخه عمر محصول
توانایی پیش‌بینی مسیر محصول جدید بسیار ارزش‌مند است. بسیاری از سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و توسعه‌دهندگان از ابزاری به نام PLC یا چرخه عمر محصول (Product Life Cycle) برای پیش‌بینی چالش‌های احتمالی و برنامه‌ریزی برای آن‌ها استفاده می‌کنند. می‌توانید از مدل دوره عمر محصول برای ردیابی محصول شرکت خود و تصمیم‌گیری آگاهانه برای ارتقای موفقیت آن استفاده کنید. در این مطلب توضیح می‌دهیم مفهوم چرخه عمر محصول چیست واستفاده از آن در بازاریابی چه مراحلی دارد. همچنین نحوه‌ی عملکرد استراتژی های به‌کار رفته و مراحل چرخه عمر محصول را شرح می‌دهیم.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
چرخه عمر محصول چیست؟
پیش از بررسی هر چیزی، باید بدانیم چرخه عمر محصول چیست و شامل چه مراحلی می‌شود.
چرخه عمر محصول یک مفهوم است که مسیر یک محصول را از ابتدای تولید تا زوال، به ۴ مرحله‌ی مشخص تقسیم می‌کند.
دوره عمر محصول برای آگاهی از تصمیمات کلیدی در‌مورد سرمایه‌گذاری و توسعه‌ی محصول، تعدیل قیمت، بازاریابی و سایر تصمیمات مربوط به تجارت استفاده می‌شود.
مراحل چرخه عمر محصول عبارت‌اند از:
- معرفی: این مرحله زمانی است که محصول برای اولین بار به بازار عرضه می‌شود؛
- رشد: این مرحله زمانی اتفاق می‌افتد که محصول به‌سرعت در حال فروش است و تقاضا برای آن در حال افزایش است؛
- بلوغ: این مرحله زمانی است که فروش حفظ می‌شود و تقاضا برای محصول در اوج است؛
- کاهش: این مرحله زمانی اتفاق می‌افتد که تقاضا برای محصول شروع به کاهش می‌کند.
در مراحل چرخه عمر محصول، قبل از معرفی یک محصول، مرحله‌ی تحقیق و توسعه وجود دارد که در آن توسعه‌دهندگان قصد دارند بازار هدف را شناسایی کنند، رفتار رقبا را تجزیه‌تحلیل کنند و مارکتینگ پلن را یک‌پارچه کنند. این مرحله معمولا در چرخه عمر محصولات رسمی قرار نمی‌گیرد، اما بخش مهمی از روند کلی دوره عمر محصول است. حال که متوجه شدید چرخه عمر محصول چیست در ادامه به نحوه عملکرد و مراحل چرخه عمر محصول خواهیم پرداخت.
چرخه عمر محصول چگونه کار می‌کند؟
برای درک بهتر چگونگی چرخه عمر محصول، توصیف جزئیات بیش‌تر مراحل چرخه عمر محصول مفید است:
- معرفی محصول؛
- به دست آوردن تقاضا برای محصول؛
- تقویت تلاش‌های بازاریابی برای محصول؛
- به حداقل رساندن هزینه‌ها برای ایجاد محصول.
۱. معرفی محصول
اولین مرحله از چرخه عمر محصول، معرفی محصول است. مرحله‌ی معرفی با بازار کوچک، فروش کم و هزینه‌های زیاد، با سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در بازاریابی و تبلیغات محصول مشخص می‌شود. این مرحله ۲ هدف مهم دارد:
- ایجاد آگاهی از محصول؛
- ایجاد آگاهی از ارزش آن در بین بازار مصرف هدف.
ارائه‌ی محصول با قیمت کم‌تر یا مشارکت با تأثیرگذاران بازار از استراتژی های موفق برای این مرحله از چرخه عمر محصول هستند. در صورت موفقیت، فروش شروع به افزایش می‌کند و محصول به مرحله‌ی رشد می‌رود. مرحله بعدی دوره عمر محصول به دست آوردن تقاضا برای محصول است.
۲. به دست آوردن تقاضا برای محصول
مرحله‌ی بعدی از مراحل چرخه عمر محصول، به دست آوردن تقاضا برای محصول است. مرحله‌ی رشد با افزایش مداوم تقاضا مشخص می‌شود که به فروش و گسترش خیلی بیش‌تر محصول از بازارهای مختلف به بازارهای انبوه منجر می‌شود. این افزایش تقاضا به مشتری گسترده‌تر و حاشیه سود بیش‌تر منتهی می‌شود. شرکت‌ها با سرمایه‌ی مالی اضافی می‌توانند بازاریابی و تبلیغات خود را گسترش دهند؛ بنابراین، محصول را حتی بیش‌تر رشد دهند. در صورت موفقیت، فروش به سمت مرحله‌ی بلوغ ادامه خواهد یافت.
۳. تقویت تلاش‌های بازاریابی برای محصول
مرحله‌ی بلوغ در چرخه عمر محصول، با عملکرد حداکثر فروش و تلاش‌های مربوط برای حفظ ارزش محصول مشخص می‌شود. به‌سبب رشد قدرتمند، چون در مرحله‌ی قبلی دوره عمر محصول هزینه‌های بازاریابی کاهش پیدا کرده‌بودند، در نتیجه هزینه‌ی محصول هم کم‌تر می‌شود و در نهایت سود به افزایش‌یافتن گرایش پیدا می‌کند.
توسعه‌دهندگان به منظور تمایز محصول از رقبا و تنظیم محصول برای اطمینان از طول عمر آن، استراتژی‌های طوفان فکری دارند. تنظیمات نمونه شامل کاهش هزینه، تغییر بسته‌بندی، هدف قرار دادن بازار جدید یا افزودن ارزش با ویژگی‌های محصول جدید است. اگر حداکثر نرخ فروش را حفظ نشود، محصول وارد مرحله‌ی کاهش خواهد شد. پس از این مراحل چرخه عمر محصول باید وارد مرحله به حداقل رساندن هزینه‌ها برای تولید شوید.
۴. به حداقل رساندن هزینه‌ها برای تولید محصول
مرحله‌ی کاهش در دوره عمر محصول با کاهش فروش مشخص می‌شود، که می‌تواند نتیجه‌ی اشباع بازار، موفقیت یک محصول رقابتی یا کاهش علاقه‌ی مصرف‌کننده باشد. شرکت‌ها برای جلوگیری از حذف کامل سعی می‌کنند با به حداقل رساندن هزینه تولید، محصول را نجات دهند. در برخی شرایط، حتی اگر اعتبار بازار انبوه به پایان رسیده‌باشد، می‌توان یک بازار خاص را حفظ کرد.
در این قسمت درکی کلی از چگونگی عملکرد چرخه عمر محصول به‌دست آوردید. در ادامه به بررسی مزایا و معایب آن می‌پردازیم.
مزایا و معایب چرخه عمر محصول چیست؟
حال که دریافتید چرخه عمر محصول چیست و چه استراژی هایی دارد، بهتر است با مزایا و معایب آن نیز آشنا شوید. شناخت دوره عمر محصول مزایای منحصر‌به‌فردی را به افراد حرفه‌ای در تجارت که می‌خواهند کالای جدیدی را به بازار عرضه کنند، ارائه می‌دهد.
مزایای چرخه عمر محصول
برنامه‌ریزی استراتژیک
یکی ازمزایای دوره عمر محصول توانایی پیش‌بینی مسیر رشد محصول و درگیر شدن در فرایند مربوط به مدیریت محصول است. استفاده از مدل چرخه عمر محصول به شرکت‌ها کمک می‌کند تا در‌مورد سرمایه‌گذاری‌های مالی، رویکردهای بازاریابی و تبلیغات و توسعه‌ی محصول تصمیمات استراتژیک بگیرند. آن‌ها می‌توانند از قبل برنامه‌ریزی کنند که چه زمانی استراتژی بازاریابی را تنظیم کنند، چه زمانی ممکن است لازم باشد که کالایی را تفکیک کنند و چگونه منابع مالی آن‌ها در مراحل مختلف تخصیص یابند.
یادگیری از چرخه‌های قبلی
مزیت دیگر دوره عمر محصول توانایی اجتناب و مقابله با اشتباهات رایج در هر مرحله است. شرکت‌ها با شناسایی مرحله‌ی فعلی یک محصول در چرخه‌ی عمر و مقایسه‌ی عملکرد آن با محصولات مشابه در آن مرحله می‌توانند از اشتباهات توسعه‌دهندگان قبلی درس بگیرند و استراتژی های خود را متناسب با آن تنظیم کنند.
معایب چرخه عمر محصول چیست؟
حال که توضیح دادیم چرخه عمر محصول چیست و چه استراتژی ها و مزایایی دارد، در ادامه قصد داریم به معایب آن نیز بپردازیم. استفاده از دوره عمر محصول معایبی دارد که می‌تواند با تدابیر دقیق کاهش یابد:
پیش‌بینی نادرست از معایب چرخه عمر محصول
یک نقطه‌ضعف در چرخه عمر محصول این است که پیش‌بینی می‌کند، اما ابزاری برای پیش‌بینی دقیق برای تمام محصولات نیست. با توجه به شرایط مختلف بازار از یک مکان به مکان دیگر یا جنبه‌های منحصر‌به‌فرد یک محصول خاص، همه‌ی محصولات مسیر دقیقی را دنبال نمی‌کنند. برخی از محصولات ممکن است با افت روبه‌رو شوند و به دنبال آن تجدید حیات غیر‌منتظره و ورود مجدد به مرحله‌ی رشد صورت گیرد. دیگران ممکن است هرگز رشد سریع را تجربه نکنند و در مرحله‌ی معرفی باقی بمانند.
درک جنبه‌های منحصر‌به‌فرد یک محصول خاص می‌تواند به افراد کمک کند که بدون محدود کردن رویکردشان، از چرخه‌ی زندگی به نفع خود استفاده کنند.
محدود کردن تصمیم‌گیری به طور بالقوه
نتیجه‌ی پیامدهای منفی به‌کارگیری چرخه عمر محصول، این است که توسعه‌دهندگان ممکن است استراتژی مدیریت محصول را زود‌هنگام یا به طور نامناسب بر اساس مرحله‌ی چرخه عمر درک‌شده اعمال کنند، در صورتی که این بهترین اقدام نیست.
برای مثال، شرکتی که کالایی را به عنوانِ ویژگی‌های فاز کاهش شناخته است، ممکن است زودتر از موعد برای توقف تولید آن محصول برنامه ریزی کند. اگر داده‌های مقایسه‌ای محدودی در دسترس باشند و به توسعه‌ی وسیع‌تری نیاز باشد، این امر بسیار درست است. در این شرایط، انعطاف‌پذیری برای جلوگیری از اشتباهات مدیریتی اقدامی کلیدی است.
نمونه‌ای از چرخه عمر محصول
زمانی که متوجه شدید چرخه عمر محصول چیست و چه مراحلی دارد، برای درک بهتر مفهوم یک نمونه از مراحل چرخه عمر محصول را بررسی می‌کنیم. صنعت اتومبیل در هر مرحله از دوره عمر محصول، تغییراتی در محصول اولیه‌ی خود دارد که نشان می‌دهد حتی با تغییر روند بازار، تجارت می‌تواند هم‌چنان در رقابت باقی بماند.
در ادامه، به دوره عمر محصول یک ماشین خاص در هر مرحله نگاه دقیقی می‌اندازیم:
۱. مرحله‌ی معرفی
در حال حاضر، اتومبیل‌های خودران (self-driving) در مرحله‌ی معرفی هستند. در این مرحله از چرخه عمر محصول، شرکت‌ها در حال سرمایه‌گذاری منابع جالب‌توجهی در تحقیق و توسعه (R&D) برای این محصول هستند و قصد دارند طی چند سال آینده آن‌ها را به بازار عرضه کنند. هدف آن‌ها جلب خریداران به سمت مزایای احتمالی و رفع هرگونه نگرانی یا رزرو خریداران احتمالی است که می‌تواند رشد آینده را تحت‌تأثیر قرار دهد.
۲. مرحله‌ی رشد
در حال حاضر، اتومبیل‌های الکتریکی در مرحله‌ی رشد قرار دارند و از منافع عمومی در کاهش گازهای گل‌خانه‌ای و سایر انتشارات و همچنین افزایش کارایی بهره می‌برند. بسیاری از شرکت‌ها در این مرحله از چرخه عمر محصول از استراتژی های مختلف بازاریابی برای گسترش مشتری خود استفاده می‌کنند و در عین حال محصولشان را در پاسخ به بازخورد مشتری و روند بازار متمایز می‌کنند. پس از این مرحله دوره عمر محصول وارد مرحله بلوغ خواهید شد.
۳. مرحله‌ی بلوغ
در حال‌حاضر، در مرحله‌ی بلوغ، مدل‌های اصلی خودروهای ۴ درب و صندوق‌دارغیر‌لوکس هستند. این شرکت‌ها در به‌روزرسانی‌های مداوم سرمایه‌گذاری کرده و ویژگی‌های جدیدی را برای افزایش چرخه عمر محصول خود و حفظ جایگاه تثبیت‌شده در بازار معرفی کرده‌اند. در عین حال، بعید است که آن‌ها اهمیت سهم بازار خود را گسترش دهند.
۴. مرحله‌ی کاهش
در حال حاضر، این صنایع در مرحله‌ی کاهش خودروهای دیزلی هستند. از جمله عوامل دیگر، انتقاد دولت از آلودگی بیش‌از‌حد به ممنوعیت خودروهای دیزلی در مکان‌های خاص منجر شده که به میزان چشم‌گیری فروش این محصولات را کاهش داده‌است. با توجه به تحرکات زیست‌محیطی فعلی برای کاهش آلودگی و تغییر جهت به انرژی‌های تجدیدپذیر، بعید است این محصول دوباره اِحیا شود.
خلاصه
در این مطلب متوجه شدید که مفهوم چرخه عمر محصول چیست، چرخه عمر محصول از ۴ مرحله‌ی اصلی تشکیل شده‌است که به برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری آگاهانه برای بهبود جایگاه محصول در بازار کمک می‌کند. در این مطلب هریک از این ۴ مرحله و استراتژی های مورد استفاده در مراحل چرخه عمر محصول را به‌طور کامل توضیح دادیم. همچنین می‌توان با دوره عمر محصول، مسیر پیش روی محصول را پیش‌بینی کرد و استراتژی‌های بازاریابی مناسبی را تنظیم کرد. امیدواریم مطالعه‌ی این مطلب برای شما مفید بوده‌باشد. نظرات خود را با ما درمیان بگذارید.
با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.
منبع: indeed.com
دیدگاه