معرفی تکنیک «۵ چرا» برای حل ریشه‌ای مسائل پیچیده

 تیم محتوای کاربوم

آیا تاکنون مسأله‌ای برایتان پیش آمده که حل‌نشده باقی مانده باشد و آن را کنار بگذارید؟ اگر آن مسئله را به‌صورت ریشه‌ای حل نکرده باشید، مهم نیست که برای رفع آن تا به حال چه اقداماتی را انجام داده‌اید، دیر یا زود این نوع مسائل دوباره احتمالا به شکل دیگری تکرار می‌شوند.

مسأله‌های دشوار و سرسخت معمولا نشانه مشکلات عمیق‌تری هستند؛ با وجود این که راه‌حل‌های سریع گزینه مناسبی به نظر می‌رسند، اما نمی‌تواند این نوع مسائل را به‌طور کامل حل کنند و شما باید به علل بنیادین وقوع آن‌ها نیز به‌دقت توجه کنید، اینجاست که تکنیک ۵ چرا (5 Whys) به کار خواهد آمد.

این مطلب، به معرفی تکنیک ۵ چرا می‌پردازد که با وجود ساده‌بودن آن، ابزار قدرتمندی برای شناسایی سریع و ریشه‌ای مسائل است تا بتوانید به‌موقع در جهت حل آن‌ها اقدام کنید.

تاریخچه و فلسفه وجودی تکنیک ۵ چرا

ساکیچی تویودا یکی از پیش‌گامان انقلاب صنعتی در ژاپن است که تکنیک ۵ چرا را در سال ۱۹۳۰ ابداع نمود. او از صاحبان صنایع، مخترع و بنیان‌گذار شرکت تویوتا به شمار می‌رود. تکنیک وی در دهه ۱۹۷۰ بسیار شهرت یافت و حتی امروزه نیز تویوتا در حل مسائل از آن استفاده می‌کند.

فلسفه روش تویودا بر پایه «مشاهده (برو و ببین)» است. به این معنی که تصمیم گیری بیشتر بر مبنای فهم عمیقی است که از فرایندها و شرایط موجود در عمل حاصل می‌شود؛ تا اینکه مبتنی بر افکار و فرضیات افراد حاضر در اتاق هیأت مدیره در رابطه با آن چیزی باشد که اتفاق خواهد افتاد.

تکنیک ۵ چرا زمانی بیشترین تاثیر را دارد که پاسخ سؤالات از افرادی که محصولات را لمس و تجربه کرده اند، پرسیده شود. این تکنیک بسیار ساده است. زمانی که مشکلی رخ می دهد ماهیت و منشا آن تنها با پرسیدن ۵ چرا و نه کمتر روشن می‌شود.

مثالی برای تکنیک ۵ چرا

مسأله: مشتری شما از پرداخت هزینه بروشوری که چاپ کرده‌اید، امتناع می‌کند.

  1. چرا؟ تحویل بروشور تأخیر داشته، پس این بروشور ها دیگر به کار نمی‌آیند.
  2. چرا؟ زمان چاپ بیش از آنچه انتظار داشتیم، طول کشید.
  3. چرا؟ جوهر دستگاه‌ها تمام شده بود.
  4. چرا؟ همه جوهرها برای این سفارش که لحظه آخری بود، استفاده شد.
  5. چرا؟ ما موجودی زیادی نداشتیم و نتوانسیم به‌موقع سفارش جوهر بدهیم.

راهکار: ما باید توزیع کننده‌ای پیدا کنیم که در زمان کوتاهی جوهر را به ما تحویل دهد.

زمان استفاده از ابزار

شما می‌توانید از این تکنیک برای شناسایی مشکلات، بهبود کیفیت و حل مسأله استفاده کنید، اما این روش برای مسائل متوسط و نسبتا سخت کاربرد بهتری دارد. برای مسائل پیچیده و دشوار، شما باید روند مربوط به آن را بررسی کنید تا بتوانید به منشأ و علت‌های آن پی ببرید.

تکنیک ۵ چرا می‌تواند شما را برای رسیدن به ریشه مسائل کمک کند. در نتیجه، هر زمان که سیستم یا فرایند به طور مناسب عمل نکند، قبل از این‌‌ که مجبور به استفاده از راهکار سخت‌تری شوید، می‌توانید از این روش استفاده کنید. سادگی این تکنیک باعث انعطاف آن شده، به‌نحوی که می‌توان آن را با روش‌های دیگری نیز ترکیب کرد. به‌‌عنوان مثال، در مرحله روش بهبود کیفیت شش سیگما نیز می‌توان از این تکنیک استفاده کرد.

نحوه استفاده از تکنیک ۵ چرا

نحوه استفاده از تکنیک ۵ چرا

روش استفاده از ۵ چرا بسیار ساده و آسان است. وقتی مسأله‌ای پیش می‌آید، شما صرفا باید بپرسید: «چرا» تا به منشأ مشکلات پی‌ببرید و به راهکار مسأله دست پیدا کنید.

روش ۵ چرا تنها به ارائه راه‌حل اکتفا نکرده بلکه به ارزیابی و پیشگیری مسائل نیز می‌پردازد. در واقع ارزیابی و پیشگیری، مجموعه‌ای از اقدامات و راهکارهایی است که برای جلوگیری دوباره از مسأله به کار می‌رود و فقط یک راه‌حل موقتی پیشنهاد نمی‌دهد. با توجه به این که این روش کارساز است، از وقوع دوباره مسائل جلوگیری می‌کند.

زمانی که سؤال «چرا» از خود می‌پرسید، به‌دنبال جوابی مناسب برای آن نیز باشید. ممکن است این پاسخ مجموعه‌ای از چیزهایی باشد که واقعا اتفاق افتاده اند و نه صرفا حوادثی که احتمال رخ دادنشان وجود داشته است. این روش باعث می‌شود که تکنیک ۵ چرا صرفا استنباط نباشد و از ابهام احتمالی نیز پیشگیری شود.

تا زمانی پرسیدن را ادامه دهید که مطمئن شوید دلیل اصلی مسأله را شناسایی کرده‌اید و دیگر نکته ای نمانده است. در این حالت، باید راهکارهای مناسبی برای مسأله موجود باشد.

نکات کلیدی

استراتژی ۵ چرا روشی آسان و مؤثر برای شناسایی ریشه مسائل است. این روش را می‌توانید در شناسایی و حل مسائل و بهبود کیفیت استفاده کنید. این تکنیک با پرسش «چرا» شروع می‌‌شود. فقط باید اطمینان حاصل کنید که پاسخ‌ها کاملا با واقعیت منطبق باشد، در غیر این صورت، دوباره باید سؤال «چرا» را بپرسید. این روش را تا رسیدن به علت مسأله ادامه دهید، سپس می‌توانید راهکاری را نیز ارائه دهید تا از تکرار دوباره آن جلوگیری کنید.

به خاطر داشته باشید که این روش تنها برای مشکلات ساده و نسبتا مشکل مناسب است. برای حل مشکلات دشوار و سخت‌تر از روش‌های دیگری نیز باید استفاده کنید.

منبع: mindtools.com

۴.۸ ( ۱۱ امتیاز )

استخدام در شرکت‌های برتر

استخدام در شرکت گندم طلایی کوروش (گروه صنعتی گلرنگ)

شرکت گندم طلایی کوروش (گروه صنعتی گلرنگ)

خرده‌فروشی/ مراکز خرید و فروشگاه‌ها

تهران
در حال استخدام
فرصت شغلی گروه صنایع گیتی پسند

گروه صنایع گیتی پسند

تولیدی و صنعتی

اصفهان
در حال استخدام
آگهی استخدام آنلاین در نام برند ویزاموندیال (نام رسمی ستاره دانش پارسیان فرتاک)

نام برند ویزاموندیال (نام رسمی ستاره دانش پارسیان فرتاک)

گردشگری و هتلداری

-
در حال استخدام
پاسخگویی سریع
استخدام آنلاین در هایپر فامیلی

هایپر فامیلی

خرده‌فروشی/ مراکز خرید و فروشگاه‌ها

-
در حال استخدام
آگهی استخدام آنلاین در کارگزاری آگاه

کارگزاری آگاه

بورس و بازار سرمایه

تهران
در حال استخدام

بخش کارفرما

آگهی استخدام خود را ثبت کنید و منتظر بهترین‌ها باشید

مطالب مرتبط

۴.۵

حل مسئله با تکنیک CATWOE

تابه‌حال چیزی از روش CATWOE خوانده یا شنیده‌اید؟ این مطلب، تکنیک CATWOE را به‌روشی عملی توضیح می‌دهد و شما را با اصول و روش‌های اولیه ...

  ۵,۸۵۶  |    ۵ دقیقه 

۳.۵

مهارت حل مسئله و ۶ تکنیک مؤثر برای تقویت آن

مهارت حل مسئله چیست؟ مهارت های حل مسئله چه اهمیتی دارند؟ مهارت های حل مسئله کدامند؟ چگونه مهارت های حل مسئله خود را تقویت کنیم؟ ...

  ۳۵,۸۵۵  |    ۱۵ دقیقه 

۵.۰

۱۳ تکنیک ساده سازی تصمیم که در تصمیم‌گیری‌های پیچیده باید به کار بگیرید

می‌توانیم با استفاده از تکنیک‌های تصمیم گیری، فرایند تصمیم‌گیری را ساده‌تر و آسان‌تر کنیم. با مطالعه این مطلب متوجه خواهید‌ شد که بسیاری از این ...

  ۲,۸۵۳  |    ۷ دقیقه 

۴.۰

معرفی تکنیک STAR و نحوه استفاده از آن برای موفقیت در مصاحبه

تکنیک مصاحبه‌ی STAR چیست؟ مفاهیم کلیدی در تکنیک  STAR آمادگی برای مصاحبه با استفاده از این تکنیک نمونه‌هایی از پرسش‌ها و پاسخ‌های مصاحبه با استفاده ...

  ۷,۱۳۰  |    ۶ دقیقه 

دیدگاه

۰  دیدگاه‌

سؤالات متداول درباره تکنیک ۵ چرا

  • در این تکنیک با پرسیدن ۵ سؤالی که با «چرا» آغاز می‌شود که کندو‌کاو علل ریشه‌ای وقوع یک مشکل می‌پردازد.

  • هدف از تکنیک ۵ چرا، بحث و تبادل نظر درباره علل وقوع یک نقص یا مشکل در یک فرایند با افراد دخیل در فرایند است تا دلایل ریشه‌ای و اصلی مشکل کاملا روشن و مشخص شود.

  • به محض شناسایی علت یک مشکل، برای شناسایی علل ریشه‌ای تکنیک ۵ چرا به کار خواهد آمد. با پرسیدن مداوم سؤالاتی که با چرا آغاز می‌شوند، دلیل وقوع علت قبلی مشخص می‌شود و این فرایند تا اطمینان از رسیدن به ریشه‌ای‌ترین دلیل ادامه پیدا می‌کند.