شکایت کارگر از کارفرما چگونه انجام می‌شود و چه مراحلی دارد؟

• اهمیتِ داشتنِ یک قرارداد کامل و درست
• نحوه شکایت از کافرما بابت حقوق
• نحوه شکایت از کارفرما بدون قرارداد
• نحوه شکایت از کارفرما بابت بیمه
• قوانین و مراحل شکایت از کارفرما
• مهلت شکایت از کارفرما
• معرفی مراجع برای شکایت از کارفرما

چه زمانی شما نیاز به شکایت از کارفرما دارید؟ در برخی موارد، در زمان اتمام قرارداد کاری اتفاق می‌افتد که کارفرما به تعهدات خود عمل نمی‌کند و تسویه حساب را به‌طور کامل انجام نمی‌دهد. کارفرما با کارگر قرارداد کتبی ندارد، حق و حقوق او را پرداخت نکرده و یا در حالت دیگر با وجود قرارداد، کارگر را پیش از موعد اخراج می‌کند که در نهایت باعث شکایت کارگر از کارفرما می‌شود. تمام این موارد جزو اتفاقات شایع محیط کاری است و خوشبختانه قوانین حمایتی زیادی در قانون کار وجود دارند که کارگران با استفاده از آن‌ها می‌توانند به احقاق حق خود بپردازند. در این مطلب به راهنمای کامل مراحل شکایت از کارفرما می‌پردازیم. همراه ما باشید.

آگهی استخدام

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

اهمیتِ داشتنِ یک قرارداد کامل و درست

پیش از بررسی همه احتمالات ممکن برای شکایت از کارفرما در زمان پایان دوره کاری، باید به یک موضوع مهم‌تر بپردازیم. معمولا اغلب مشکلات و شکایت کارگر از کارفرما به دلیل نداشتن یک قرارداد دقیق ایجاد می‌شود. برای جلوگیری از این اتفاق، بهتر است پیش از شروع کار با عقد یک قرارداد کامل و درست، تمام حقوق و مزایا، ساعت‌های کاری، مرخصی، نوع کار، محل کار و سایر نکات مهم را با کارفرما تعیین کنید.

متاسفانه به دلیل شرایط بد اقتصادی، اغلب کارگران بدون یک قرارداد کتبی کار خود را آغاز می‌کنند و تصور می‌کنند به دلیل نداشتن قرارداد کتبی، قدرت شکایت ندارند و به همین خاطر از حق و حقوق کامل خود محروم می‌شوند و در صورت وجود تخلفی از سمت کارفرما نیز توانایی شکایت از کارفرما را ندارند. باید بدانید که حتی در صورت عدم وجود یک قرارداد کتبی، کارگر می‌تواند از کارفرما شکایت کرده و حقوق قانونی خود را با کمک مراجع معتبر و رسمی دریافت کند.

از سوی دیگر داشتن یک قرارداد کتبی ناقص، معمولا شکایت کارگر از کارفرما سخت‌تر خواهد شد و حتی در مواقع مختلف، اعتباری نخواهد داشت. به همین دلیل توجه کنید که در قرارداد کاری‌تان، این موارد به‌صورت دقیق و کامل رعایت شده باشد تا در صورت بروز مشکل بتوانید به نحوه شکایت از کارفرما بپردازید:

• تعیین دقیق نوع کار، حرفه و یا وظیفه کارگر در آن محیط کاری؛
• ذکر میزان حقوق، مزد پایه و تمام موارد مرتبط به آن؛
• درج دقیق ساعات کاری، تعطیلات، مرخصی‌ها؛
• تعیین محل کار کارگر؛
• درج دقیق تاریخ عقد قرارداد کار؛
• تعیین مدت زمان کاری و اعتبار قرارداد؛
• تعیین تمام موارد خاص و جزئی موجود در هر حرفه و شغل بر طبق عرف، فرهنگ و قوانین کاری رایج در کشور.

نحوه شکایت از کارفرما بابت حقوق

یکی از شایع‌ترین انواع شکایت از کارفرما، شکایت عدم پرداخت حقوق است. در اغلب محیط‌های کاری، عدم پرداخت حقوق است. برای پیگیری حق و حقوق خود در این زمینه، باید به اداره کار مراجعه کنید.

نکته مهم در این نوع شکایت از کارفرما این است که مرجع رسیدگی به شکایت کارگر از کارفرما برای عدم دریافت حقوق، اداره کار است و برای موارد دیگر مثل آسیب‌های جسمی و حیثیتی، باید به دادسرا مراجعه کنند. برای عدم دریافت بیمه نیز باید به سازمان بیمه مراجعه کرده و پیگیری‌های لازم را در آن مجموعه دنبال کنند.

نحوه شکایت از کارفرما بدون قرارداد

نداشتن قرارداد در اغلب مواقع باعث ایجاد مشکلات متفاوت برای هر دو طرف قرارداد یعنی کارگر و کارفرما خواهد شد و به همین خاطر همیشه بر داشتن یک قرارداد کامل تاکید می‌شود تا از شکایت کارگر از کارفرما جلوگیری شود. این موضوع در مرحله اول برای کارگر اهمیت زیادی خواهد داشت، زیرا در صورت عدم رسیدن به حق و حقوق قانونی خود، با داشتن قرارداد به‌راحتی می‌تواند در مراجع رسمی مثل اداره کار به شکایت از کافرما بپردازد.

خوشبختانه ساز و کار مشخصی برای حالت‌های مختلف ایجاد شده است و حتی در صورتی که کارگر هیچ قرارداد کتبی با کارفرما نداشته باشد، می‌تواند در صورت عدم دریافت حق و حقوق، شکایت از کارفرمای خود را تنظیم کند. برای این کار باید با پرینت واریز حقوق، جمع‌آوری استشهادنامه و شهادت شاهدان، رابطه خود را با کارفرما اثبات کند و نشان دهد که در طی ماه‌ها و یا سال‌های گذشته، در مجموعه این فرد وظایفی را برعهده داشته است.

نکته مهم دیگر در موضوع شکایت کارگر از کارفرما این است که نداشتن قرارداد در این حالت برای کارفرما نیز به‌شدت مشکل‌آفرین است، زیرا در این حالت و پس از اثبات وجود رابط کاری بین کارگر و کارفرما، کارگر می‌تواند حقوق و مزایای خود را به شکل غیر واقعی افزایش دهد و کارفرما هیچ راهی برای اثبات حقانیت خود نخواهد داشت.

نحوه شکایت از کارفرما بابت بیمه

اگر شما هم در سال‌های اخیر برای یافتن کار با کارفرماهای مختلفی سروکار داشته‌اید، احتمالا با این مورد نیز مواجه شده باشید؛ کارفرماهای زیادی وجود دارند که نیروهای کاری مجموعه خود را بیمه نکرده و یا به کارگران اعلام می‌کنند که مبلغ بیمه را به‌صورت نقدی به آن‌ها خواهند داد. این موضوع، پس از عدم پرداخت حقوق، یکی از شایع‌ترین مشکلات بین کارگران و کارفرماها بوده و باعث شکایت از کارفرما می‌شود.

برای ثبت شکایت از کافرما برای این مورد، کارگر باید همان روش قبل را در پیش بگیرد. یعنی با در دست داشتن مدارک هویتی، قرارداد کاری و تمام مدارک مرتبط دیگر، به اداره بیمه مراجعه کند. در صورتی که کارگر با کارفرما قرارداد کتبی نداشته باشد، باید پرینت واریز حقوق و دستمزد از سوی کارفرما و یا شهادت سایر کارگران را داشته و با استفاده از این مدارک، اشتغال خود را در مجموعه آن کارفرما اثبات کند تا بتوانید مراحل شکایت کارگر از کارفرما را آغاز کند.

در این حالت کارگر برای شکایت از کارفرما باید با داشتن تمام این مدارک باید به اداره بیمه مراجعه کرده و شکایت خود را تنظیم کند. اداره بیمه نیز با توجه به مستندات ارائه شده و بر طبق قوانین موجود، به شکایت کارگر رسیدگی خواهد کرد. در صورت اثبات ادعای کارگر، کارفرما موظف می‌شود که برای کارگر بیمه را پرداخت کرده و البته علاوه بر آن، باید برای تمام مدت کاری کارگر که بدون بیمه سپری شده، بیمه رد کند و با این کار سابقه بیمه کارگر تصحیح خواهد شد.

قوانین و مراحل شکایت کارگر از کارفرما

برای شروع مراحل شکایت از کارفرما، باید مدارک اثبات وجود رابطه کاری با کارفرما را داشته باشید. این مدرک می‌تواند قرارداد کاری یا سابقه بیمه شما باشد. اگر نسخه‌ای از قرارداد را داشته باشید، در این مرحله کار شما کمی راحت‌تر است ولی در غیر این صورت، باید ابتدا شعبه بیمه‌گذار خود را بیابید و بدانید که بیمه شما در کدام شعبه ثبت می‌شود.

سپس برای ادامه مراحل شکایت از کارفرما به اداره کار مراجعه کرده، از واحد ارجاع در اداره کار، نامه‌ای را برای شعبه بیمه‌گذار خود گرفته و آن نامه را به کارگزاری بیمه تحویل دهید. با کمک این نامه، شعبه بیمه‌گذار تمام سوابق بیمه شما را تحویل خواهد داد که با استفاده از سوابق بیمه می‌توانید وجود رابطه کاری میان خود و کارفرما را به‌راحتی و با داشتن مدرک رسمی اثبات کنید.

هر چند در صورت نداشتن بیمه و قرارداد، داشتن استشهاد شاهدان، مدرک خوبی برای اثبات وجود رابطه کاری خواهد بود و می‌توانید از آن برای پیش بردن مراحل شکایت از کارفرما استفاده کنید. پس از جمع‌آوری مدارک لازم، باید به اداره کار رفته و فرم دادخواست را تهیه کنید. با تکمیل این فرم، باید خواسته خود را نیز معین کنید. مواردی هم‌چون عدم دریافت حقوق، مزایا، اضافه کاری و... در این فرم تعیین خواهند شد.

در این مرحله از شکایت کارگر از کارفرما، اداره کار تلاش می‌کند با میانجی‌گری میان شما و کارفرما، این مشکل را حل کند. بنابراین در این مرحله نحوه شکایت از کارفرما به شما نامه سازش خواهند داد. نامه سازش مرحله اول حل مشکل است و بر طبق آن باید هر دو طرف رابطه کاری - که در این‌جا شما و کارفرما هستید- در یک جلسه مصالحه شرکت کرده و کارشناسان سعی می‌کنند مشکل را بدون ایجاد شرایط پرتنش‌تر حل کنند.

جلسات سازش معمولا دو هفته پس از ارائه شکایت از کارفرما و در اداره کار تشکیل خواهد شد. شما باید این نامه را به کارفرمای خود تحویل دهید و یا از سازمان بخواهید این نامه را به‌صورت مستقیم برای او ارسال کنند. اگر کارفرما در این جلسه حاضر نشود و یا با وجود حضور و تشکیل جلسه، مشکل ایجاد شده حل نشود؛ شکایت کارگر از کارفرما به مرحله بعد رفته و جلسات تشخیص و شکایت از کارفرما تشکیل خواهد شد.

در این صورت، دو هفته پس از تاریخ جلسه سازش، جلسه تشخیص و شکایت از کارفرما برگزار خواهد شد. در این مرحله از مراحل شکایت از کارفرما، کارگر باید تمام شواهد و مدارک خود را ارائه دهد و کارشناسان پس از بررسی دقیق این مدارک، رأی خود را صادر کرده و آن را به طرفین ابلاغ می‌کنند. اگر هر دو طرف شکایت، رای صادره را قبول داشته باشند، فرایند شکایت در این مرحله به‌اتمام می‌رسد، اما اگر یکی از آن‌ها به حکم صادر شده اعتراض کند، یک جلسه دیگر به نام جلسه حل اختلاف تشکیل خواهد شد.

این جلسه از شکایت کارگر از کارفرما در واقع آخرین جلسه‌ای است که در اداره کار و برای حل مشکل موجود، برگزار خواهد شد؛ زیرا در صوت عدم پذیرش را‌ٔی از سوی یکی از طرفین، شکایت به دادگاه ارجاع داده می‌شود. در این جلسه برای بار دیگر باید طرفین حضور داشته باشند، مدارک و دلایل خود را برای بار آخر ارائه دهند. با توجه به این مدارک، کارشناسان بررسی‌های نهایی خود را انجام داده و پس از آن، رای نهایی خود را صادر خواهند کرد.

اگر با وجود سپری‌شدن تمام این مراحل شکایت از کارفرما، باز هم کارفرما حقوق معوقه کارگر را پرداخت نکند، اداره کار از روش‌های دیگری استفاده خواهد کرد. در این حالت اداره کار با دادن یک نامه اجرایی به کارگر، فرایند شکایت را از روش‌های دیگری ادامه خواهند داد. بنابراین کارگر باید به شعبه قضایی دادگاه رفته و در آن‌جا با استفاده از نامه اداره کار و از طریق دادگاه قضایی، حقوق خود را پیگیری کند.

معمولا در این بخش و با تشخیص دادگاه، برای کارفرما مهلت کوتاهی (معمولا ۱۰ روزه) تعیین خواهد شد و اگر کارفرما حتی در این حالت نیز از پرداخت حقوق کارگر خود امتناع کند، دادگاه از حساب‌های بانکی کارفرما و یا اموال او، حق کارگر را پرداخت خواهد کرد.

مهلت شکایت از کارفرما

مهلت شکایت از کارفرما با توجه به نوع شکایت شما معین می‌شود. مثلا برای شکایت کارگر از کارفرما در رابطه با اخراج، تنها ۳۰ روز فرصت دارید؛ اما پیگیری موارد دیگر مثل حقوق معوقه، نپرداختن مزایا و یا رد نکردن بیمه، هیچ محدودیت زمانی وجود ندارد. در واقع حتی پس از فوت کارگر، وارثان قانونی او می‌توانند شکایت خود را در این زمینه ثبت کرده و به دنبال احقاق حق کارگر باشند.

معرفی مراجع برای شکایت از کارفرما

همان‌طور که تا اینجا درمورد شکایت از کارفرما متوجه شده‌اید، برای هر نوع تخلفی یک مرجع مشخص رسیدگی به شکایات وجود دارد. برای مثال اگر شکایت کارگر از کارفرما در رابطه با عدم پرداخت حقوق، مزایا و یا شرایط نامناسب کار است، باید به اداره کار مراجعه کرده و شکایت خود را در آن سازمان ثبت کنید.

مرجع معتبر شکایت از کارفرما در رابطه با بیمه نشدن یا عدم پرداخت حق بیمه به‌صورت درست، سازمان بیمه تامین اجتماعی بوده و تمام موارد مرتبط با موضوع بیمه، در این سازمان بررسی و به آن رسیدگی خواهد شد.

در صورتی که شکایت کارگر از کارفرما در رابطه با موارد مهم‌تری مثل آسیب‌های حیثیتی است، باید برای ارائه شکایت باید به مراجع قضایی مراجعه کرده و شکایت خود را خارج از رابطه کارگر و کارفرما، به‌عنوان دو شهروند معمولی، دنبال کند.

جمع‌بندی نهایی

قانون کار برای حمایت از کارگران ایجاد شده و تمام تلاش سازمان‌های مختلف این است که کارگران از حداقل حقوق خود برخودار باشند. در صورت عدم تسویه حساب کارگر به‌صورت کامل و درست، اخراج پیش از موعد قرارداد کار، عدم پرداخت حقوق و مزایا و موارد دیگر، شکایت کارگر از کارفرما به جریان انداخته می‌شود. به همین دلیل در صورت عدم دریافت حق و حقوق قانونی خود، می‌توانید به مراجع معتبر مراجعه کرده و حقوق خود را پیگیری کنید. در این مطلب نحوه شکایت از کارفرما را بررسی کردیم.

نکته مهم این است که کارگر باید پیش از شروع دوره کاری خود، حتما یک قرارداد کتبی امضا کرده و نسخه‌ای از آن را در اختیار داشته باشد. هرچند بدون داشتن قرارداد کتبی نیز می‌تواند برای احقاق حقوق خود مراحل شکایت از کارفرما را پیش بگیرد و با استفاده از سایر مدارک، وجود رابطه کاری را اثبات کند. در هر صورت باید به شما این اطمینان را بدهیم که قانون پشتیبان شما بوده و تمام تلاش سازمان‌های مختلف در راستای راحتی بیشتر شما است.

رزومه ساز

با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.