معافیت سربازی چه شرایطی دارد؟ بررسی انواع معافیت سربازی
دوره سربازی یکی از پرچالش‌ترین و البته خاص‌ترین بخش زندگی پسران جوان است و جوانان زیادی پیش از اعزام به خدمت سربازی، تلاش می‌کنند از انواع معافیت‌های موجود برای آن استفاده کنند. این دوره در ایران اجباری است و همه پسران باید آن را سپری کنند، اما در برخی حالت‌ها تخفیف‌ها و تسهیلات خاصی نیز برای آن در نظر گرفته شده و افراد در شرایط خاصی می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. یکی از مهم‌ترین تسهیلات ارائه‌شده، انواع معافیت های سربازی است و پسران زیادی تلاش می‌کنند که آن را به‌دست آوردند.
در این نوشتار قصد داریم به بررسی کامل و دقیق معافیت سربازی پرداخته و این موضوع را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم. همراه ما باشید و اطلاعات خود را در مورد انواع معافیت های سربازی افزایش دهید.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
تعریف معافیت سربازی
در تعریف معافیت سربازی باید بگوییم هر گونه تاخیر در سپری کردن دوره سربازی و یا عدم حضور در آن به‌شرطی که به شکل رسمی و قانونی باشد، معافیت سربازی نامیده می‌شود.
به‌صورت کلی ۲ نوع معافیت سربازی وجود دارد که یکی معافیت موقت و دیگری معافیت دائم است. در معافیت موقت، فرد برای یک دوره خاص و یک بازه مشخص، از حضور در محیط نظامی و آغاز دوره سربازی خود معاف است که یکی از مشهورترین این نوع معافیت موقت، معافیت تحصیلی است.
در این نوع معافیت، پسران جوان تا زمان تحصیل در دانشگاه و کسب مدرک خود، به‌صورت موقت از خدمت اجباری معاف هستند ولی به‌محض اتمام دوره تحصیلی، باید خود را معرفی کرده و برگه اعزام به خدمت را دریافت کنند.
نوع دوم معافیت، معافیت دائم سربازی است. در این نوع معافیت، فرد با دلایل و شرایط خاصی، از سپری کردن دوره سربازی معاف است و با ارائه مدارک مستند، می‌تواند کارت پایان خدمت خود را دریافت کند.
این کارت پایان خدمت هیچ تفاوتی با کارت پایان خدمت افرادی که دوره سربازی خود را به‌صورت کامل سپری کرده‌اند، ندارد و فرد پس از دریافت آن، می‌تواند در تمام سازمان‌ها و موسسه‌های دولتی به‌صورت رسمی استخدام شود.
چندین حالت و شرایط خاص برای معافیت های سربازی دايم و موقت تعریف شده است که در ادامه، هر کدام را به‌صورت مجزا بررسی کرده و نکات مهم مربوط به آن‌ها را شرح می‌دهیم.
۱. معافیت پزشکی از انواع معافیت سربازی
در اولین نوع از معافیت دائم سربازی، باید به شرح و بررسی معافیت پزشکی بپردازیم. این نوع معافیت، یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین معافیت های سربازی است و افراد زیادی از آن استفاده می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های پیش از اعزام به خدمت، مراجعه به پزشک معتمد سازمان و معاینه توسط پزشک است. در این بخش، پزشک تعیین شده همه افراد را از جوانب مختلف جسمی، روحی و روانی می‌سنجد و برای ادامه فرایند اعزام، باید سلامت افراد مشمول را تایید کند. در صورتی که فرد در این معاینات، مشکل جسمی یا روحی شدیدی داشته باشد، تاییدیه‌های لازم برای اعزام به سربازی را کسب نکرده و در نتیجه از سربازی معاف می‌شود.
هرچند باید بدانید که معافیت در این بخش به همین سادگی‌ها نیست. برای مثال، برای برخی از افراد به دلیل شرایط خاص جسمی، معافیت از رزم صادر می‌شود. در این حالت فرد باید به خدمت سربازی رفته و تنها از انجام فعالیت‌های رزمی و نظامی معاف خواهد بود، بنابراین باید در یک بخش اداری، خدمت خود را سپری کند.
به‌صورت کلی پس از معاینه افراد در بخش پزشکی، ۴ حالت کلی رخ خواهد داد که در ادامه هر کدام را به‌اختصار شرح می‌دهیم:
- سلامت کامل: در این حالت پس از معاینه‌های مختلف، سلامت جسمی، روحی و روانی افراد تایید شده و به مراحل بعدی اعزام منتقل می‌شوند؛
- نقص عضو یا بیماری خاص: در صورتی که فرد به‌صورت کلی قادر به انجام فعالیت‌های معمول و روزمره باشد، اما با داشتن بیماری خاص و یا نقص عضو نتواند فعالیت‌های رزمی و نظامی را انجام دهد، معافیت از رزم را کسب می‌کند. این افراد باید به‌صورت عادی به خدمت سربازی رفته و تنها از انجام فعالیت‌های رزمی و نظامی معاف خواهند بود؛
- بیماری خاص و یا مشکلات رشدی: افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری خاص، در یک بازه زمانی مشخص به استراحت چند ماهه نیاز داشته باشند، پس از معاینه‌های پزشکی و کسب تاییدیه‌های لازم از پزشک معتمد سازمان، می‌توانند تا زمان برطرف‌شدن بیماری و به‌دست آوردن سلامتی کامل، از رفتن به سربازی اجتناب کرده و البته مهر غیبت برای آن‌ها درج نشود. این موضوع تنها برای یک بازه زمانی مشخص است و پس از آن، حتما باید به سازمان نظام وظیفه مراجعه کنند. افرادی که دوره رشدی آن‌ها نیز تکمیل نشده باشد، همانند این دسته از افراد از یک بازه زمانی مشخصی استفاده خواهند کرد و پس از آن، باید برگه اعزام به خدمت خود را دریافت کنند؛
- بیماری‌های دائم: مواردی هم‌چون نقص عضو شدید هم‌چون بینایی بسیار کم، انواع بیماری‌های حاد روحی و روانی و سایر موارد مشابه، به‌عنوان بیماری‌های دائم شناخته شده و افراد مبتلا به این دسته از بیماری‌ها، از سپری‌کردن دوره سربازی معاف هستند.
۲. معافیت تحصیلی از انواع معافیت های سربازی
معافیت تحصیلی یکی از انواع معافیت های موقت سربازی است که در ابتدای نوشتار به‌اختصار آن را شرح دادیم. همه پسران جوان در سن ۱۸ سالگی و پس از کسب مدرک دیپلم، باید خود را به سازمان نظام وظیفه معرفی کنند. از تاریخ کسب مدرک، افراد تا یک سال زمان دارند و باید پیش از اتمام این یک سال، برای اعزام به خدمت اقدام کرده و یا اینکه تحصیلات خود را ادامه دهند.
پس از اقدام به تحصیل، باید با ارائه گواهی اشتغال به تحصیل، برگه معافیت تحصیلی را دریافت کرده و فعالیت‌های مهم نیازمند به کارت پایان خدمت را به کمک این برگه معافیت موقت تحصیلی انجام دهند.
البته باید اشاره کنیم که برای هر مقطع تحصیلی، مدت زمان خاصی تعیین شده و افراد نمی‌توانند به‌صرف اشتغال به تحصیل، مدت زمان تحصیل در هر دوره را به بهانه‌های مختلف افزایش دهند. برای مثال، برای کاردانی ۲.۵ سال، کارشناسی پیوسته ۵ سال و برای هر مقطع تحصیلی دیگر، مدت زمانی معینی، در نظر گرفته شده است. بنابراین معافیت اشتغال به تحصیل نیز در یک بازه زمانی خاصی اعتبار دارد و در صورت اتمام آن بازه زمانی، فرد باید برای اعزام به خدمت درخواست دهد.
۳. معافیت کفالت از انواع معافیت های سربازی
این نوع معافیت، یکی دیگر از شرایط خاصی است که برای پسران جوان وجود دارد. خانواده‌های بسیار زیادی وجود دارند که پسر جوان و بزرگ خانواده، مسئولیت سرپرستی از خانواده خود را برعهده دارد. در صورتی که پدر و مادر پیر و یا ناتوان باشند، مادر بدون همسر بوده و یا اینکه فرد مشمول، وظیفه سرپرستی از خواهر و یا برادر خود را برعهده داشته و سن برادر او کمتر از ۱۸ سال باشد، معافیت کفالت به آن فرد تعلق می‌گیرد.
در حالت‌های خاصی از معافیت تک فرزند و یا معافیت برای نگهداری از پدربزرگ و مادربزرگ سالخورده نیز وجود دارد که افراد مشمول خدمت سربازی، در صورت داشتن آن شرایط اختصاصی می‌توانند از این نوع معافیت استفاده کنند. معافیت کفالت با شرایط و تبصره‌های مختلفی مشخص می‌شود و به همین خاطر شرایط هر فرد به‌صورت مجزا بررسی شده و در صورت داشتن آن پیش‌نیازهای خاص، معافیت کفالت به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
۴. معافیت ایثارگران
معافیت ایثارگران یکی دیگر از انواع معافیت سربازی است. خانواده‌هایی که یکی از اعضای آن‌ها به شهادت رسیده، جانباز و یا آزاده باشد، به‌عنوان خانواده‌های ایثارگر شناخته می‌شوند و به آن‌ها تسهیلات مختلفی تعلق خواهد گرفت. با این وجود دریافت معافیت ایثارگران نیز به شرایط خاصی نیاز دارد که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت.
یکی از حالت‌هایی که معافیت ایثارگری به افراد تعلق می‌گیرد این است که یکی از اعضای درجه یک خانواده یعنی پدر، مادر، خواهر و یا برادر فرد، شهید شده باشد. در این حالت، فرد مشمول خدمت سربازی باید به مراکز تعیین شده مراجعه کند و با ارائه مستندات و مدارک، و البته پس از تایید آن‌ها، معافیت ایثارگری را دریافت نماید.
یکی دیگر از شرایط اخذ معافیت ایثارگری این است که خود فرد با داشتن حداقل ۲۴ ماه سابقه خدمت در جنگ و یا جانبازی به میزان ۲۵ درصد، از این نوع معافیت بهره خواهد برد. یکی دیگر از حالت‌های اخذ معافیت ایثارگری این است که فرد مفقود‌الاثر دارای فرزند پسر نباشد، در این حالت یکی از برادران وی با ارائه مستندات قانونی، می‌تواند از معافیت ایثارگری استفاده کند.
علاوه بر تمام حالت‌های فوق، اگر پدر حداقل ۲۴ ماه در اسارت باشد و یا به میزان ۲۵ درصد جانباز بوده و یا اینکه ۳۰ ماه سابقه حضور در جبهه داشته باشد، می‌تواند یکی از فرزندان خود را معرفی کرده و برای او معافیت ایثارگری اخذ کند.
جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
۵. معافیت مددجویان
سازمان‌های حمایتی هم‌چون بهزیستی و کمیته امداد، بخش بزرگی از افراد ناتوان و نیازمند جامعه را تحت پوشش خود قرار داده‌اند. افراد تحت پوشش کمک‌های حمایتی، به‌عنوان مددجویان معرفی می‌شوند. این افراد با توجه به شرایط خاص و ویژه خود، به تسهیلات خاصی دسترسی خواهند داشت که معافیت مددجویان نیز یکی از این تسهیلات است. در این صورت، پسران جوان این خانواده‌ها می‌توانند از رفتن به سربازی معاف شده و بخشی از تامین نیازهای مالی خانواده را برعهده بگیرند.
معافیت مددجویان نیز دارای شرایط خاصی است که در دسته‌بندی‌های زیر، برخی از مهم‌ترین آن‌ها را با هم مرور خواهیم کرد:
- در صورت فوت و یا طلاق‌گرفتن پدر و مادر و در شرایطی که مادر تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی باشد، مادر می‌تواند یکی از پسران خود را معرفی کرده و او را از خدمت سربازی معاف کند؛
- در صورت معلولیت مشمول و استفاده از تسهیلات کمیته بهزیستی، مشمول می‌تواند از معافیت سربازی مددجویان استفاده کرده و بدین شکل معاف شود؛
- در صورتی که فرد دارای ۳ خواهر در قید حیات باشد و البته هیچ برادر دیگری نیز نداشته باشند، می‌تواند از خدمت سربازی معاف شده و معافیت مددجویان را دریافت کند؛
- در صورت ازدواج پسر جوان مشمول خدمت سربازی با یک خانم توان‌یاب جسمی و حرکتی، تا ۵ سال معافیت موقت به او ارائه خواهد شد. پس از ۵ سال و تنها در صورت پایداری ازدواج آن‌ها، فرد مشمول معافیت دائم را اخذ خواهد کرد.
۶. معافیت سنی (عفو رهبری)
این نوع معافیت که با نام معافیت عفو رهبری نیز شناخته می‌شود، تنها برای افراد با سن بالاتر از میانگین، وجود دارد. بنابراین این نوع معافیت برای پسران جوان هیچ کاربردی نخواهد داشت. با این وجود اگر سن شما از یک بازه مشخصی (۵۵ سال) بیشتر باشد و هنوز به سربازی نرفته باشید، بدون ارائه مدارک مختلف و تنها با ارائه شناسنامه عکس‌دار خود، می‌توانید این نوع معافیت را اخذ نمایید.
معافیت سنی برای افراد بالای ۵۰ سال و یا افراد تحصیل‌کرده و متخصص دارای سنی بیش از بازه سنی تعیین شده، در نظر گرفته شده است.
۷. معافیت متعهدین خدمت
معافیت متعهدین خدمت یکی دیگر از انواع معافیت دائم سربازی است. این نوع معافیت برای افراد خاص جامعه تعریف شده و برای مثال نیروهای مسلح مشغول به کار و یا معلمان، می‌توانند از این نوع معافیت بهره ببرند.
ناگفته پیدا است این نوع معافیت نیز دارای شرایط و تبصره‌های خاصی است که برای استفاده از آن، باید دارای آن شرایط باشید. برای مثال، نیروهای تربیت معلم می‌توانند پس از گذراندن دوره ۳ ماهه آموزشی، دوره خدمت خود را به‌عنوان سرباز معلم سپری کنند. استفاده از معافیت متعهدین خدمت نیز چندان راحت نیست و باید با مراجعه به مراکز معتبر، شرایط اختصاصی خود را با ارائه مستندات و مدارک لازم، عنوان کرده و تنها پس از تایید شرایط شما، این نوع معافیت را صادر کنند.
جمع‌بندی معافیت سربازی
با این که اغلب افرادی که دوره خدمت خود را سپری کرده‌اند، از این دوره به‌عنوان یکی از خاص‌ترین و شاید شیرین‌ترین بخش زندگی خود یاد می‌کنند، اما اغلب آن‌ها پیش از اعزام ترجیح می‌دهند که با دریافت معافیت، از حضور در محیط‌های سخت و نظامی معاف شوند. سازمان نظام وظیفه با بررسی حالت‌های مختلف، چند قانون اصلی و کلی تعیین کرده است که افراد در صورت داشتن هر کدام از آن حالت‌ها، می‌توانند به‌صورت کامل از سپری‌کردن دوره سربازی معاف شده و یا اینکه تسهیلات خاصی هم‌چون عدم حضور در محیط‌های نظامی و رزمی، دریافت کنند.
در این مطلب انواع معافیت های سربازی را با هم بررسی کردیم. اگر شما نیز دارای هر کدام از موارد ذکر شده هستید، می‌توانید مدارک خود را به مراکز تعیین شده و معتبر ارائه دهید و در صورت کسب تاییدهای لازم، معافیت سربازی خود را اخذ کرده و کارت پایان خدمت را دریافت کنید. نظرات خود را با ما به‌اشتراک بگذارید.
با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.
دیدگاه